PMS (Zespół napięcia przedmiesiączkowego) - jak się objawia i jak sobie z nim poradzić?
Zespół napięcia przedmiesiączkowego (ang. PMS – premenstrual syndrome) dotyka nawet do 40 % populacji kobiet w okresie przedmenopauzalnym, a 3-8 % z nich zgłasza, że potrafi znacznie utrudniać im funkcjonowanie. Wiele kobiet odczuwa uciążliwe objawy PMS, ale nie zdaje sobie sprawy z tego, że z zastosowaniem odpowiednich metod można je złagodzić. Jak poradzić sobie z PMS?
Skąd bierze się PMS?
Prawidłowy cykl menstruacyjny kobiety trwa zwykle od 27. do 38. dni i składa się z następujących faz – krwawienia miesiączkowego (pierwszy dzień krwawienia to pierwszy dzień cyklu), fazy folikularnej, owulacji (między 13. a 15. dniem cyklu) oraz fazy lutealnej. Jednym z przypuszczalnych mechanizmów powstawania PMS jest zwiększona produkcja progesteronu i progestagenów w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego. Hormony te mogą odpowiadać za objawy PMS, na skutek zwiększonej wrażliwości niektórych kobiet na ich działanie (według badań poziom hormonów u kobiet z PMS jest taki sam jak u kobiet bez stwierdzonej choroby). Drugą hipotezą wyjaśniającą przyczyny zespołu napięcia przedmiesiączkowego są zaburzenia na tle hormonalnym dotyczące neuroprzekaźników w ośrodkowym układzie nerwowym – serotoniny i kwasu ɣ-aminomasłowego (GABA).
PMS stwierdzamy, kiedy dokuczliwe objawy pojawiają się wyłącznie w fazie lutealnej - po owulacji w przypadku braku zapłodnienia, i ustępują z pojawieniem się krwawienia miesiączkowego. Objawy nie dotyczą dziewcząt przed okresem pokwitania, kobiet w ciąży i całkowicie wygasają po menopauzie.
Najczęstsze objawy PMS
Zespół napięcia przedmiesiączkowego oznacza głównie zespół objawów psychicznych, związanych z zaburzeniami i wahaniami nastroju. Najczęściej kobieta staje się drażliwa, łatwo wpada w gniew lub odczuwa smutek, lęk, wzmożone napięcie i brak kontroli. Zmianom nastroju towarzyszy spadek libido, koncentracji, brak ochoty na aktywność fizyczną i inne zwykłe czynności, dochodzą do tego zwiększony apetyt oraz zaburzenia snu. Drugą grupą objawów PMS są objawy somatyczne, takie jak ból i uczucie pełności piersi, wzdęcia i skurcze brzucha, obrzęki kończyn, bóle głowy.
U niektórych kobiet diagnozuje się ciężką postać PMS ze współistniejącymi objawami psychicznymi tzw. przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne (PMDD), który w znacznym stopniu utrudnia codzienne funkcjonowanie pacjentki.
Jak rozpoznać PMS?
Rozpoznania PMS dokonuje lekarz ginekolog. Podczas wizyty kontrolnej musi wykluczyć inne potencjalne przyczyny pojawienia się dolegliwości, takie jak depresja i inne zaburzenia psychiczne, niedoczynność tarczycy, endometrioza i inne, a następnie ustala formę kwestionariusza, pozwalającego zwykle jednoznacznie zdiagnozować PMS. Ten kwestionariusz to tzw. Dzienny Zapis Nasilenia Problemów. Dzienniczek powinien być prowadzony prospektywnie (od pierwszego dnia kolejnego cyklu) przez dwa kolejne cykle miesięczne. Dopiero po wypełnieniu dzienniczka i ocenie umieszczonych w nim danych, lekarz jest on w stanie postawić odpowiednią diagnozę i dobrać leczenie.
Jak radzić sobie z PMS?
Temat skutecznej terapii PMS wymaga wciąż głębszego poznania. Tylko przypadki bardzo nasilonych objawów wymagają włączenia leków przeciwdepresyjnych - najczęściej z grupy SSRI - citalopramu (np. Cital), escitalopramu (np. Escitalopram actavis), sertraliny (np. Zotral), fluoksetyny (np. Fluoksetyna EGIS), lub SNRI – wenlafaksyny (np. Prefaxine). Do redukcji obrzęków i uczucia opuchnięcia ciała można zastosować lek diuretyczny – spironolakton (np. Spironol, Ismian).
Większość produktów wykorzystywanych w terapii wspomagającej PMS nie została jeszcze dostatecznie przebadana pod kątem skuteczności. Pomimo tego dużą popularnością w zwalczaniu łagodnych objawów PMS cieszą się preparaty dziurawca (Intractum Hyperici) stosowane zwykle w łagodnych stanach depresyjnych oraz produkty z izoflawonami sojowymi. Aktualne badania naukowe wskazują na skuteczność preparatów z niepokalankiem (Castagnus, Cyclodynon) oraz suplementacji witaminy B6 (Vitaminum B6 Teva, Vitaminum B6 Polfarmex). Należy jednak pamiętać, że każdy preparat, nawet ziołowy, może powodować działania niepożądane, dlatego przed ich zastosowaniem powinniśmy zasięgnąć rady lekarza lub farmaceuty.
Pamiętaj, że dostępność poszukiwanych leków i suplementów diety w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu, za pośrednictwem serwisu KtoMaLek.pl.
Autor
Redakcja KtoMaLek.pl - Zespół redakcyjny KtoMaLek.pl tworzą doświadczeni farmaceuci, którzy specjalizują się w różnych obszarach tematyki zdrowotnej. Doświadczenie zdobyte w zawodzie oraz wiedza uzyskana podczas studiów farmaceutycznych, pozwalają na tworzenie merytorycznych treści zgodnych z EBM (and. Evidence-based Medicine), opartych na rzetelnych źródłach — aktualnych badaniach naukowych, branżowych podręcznikach i książkach. Za praktyką podążają również pasja i niesłabnąca chęć do poszerzania wiedzy oraz dzielenia się nią z pacjentami. Dzięki temu użytkownicy otrzymują dostęp do ciekawych i angażujących materiałów edukacyjnych.
