Alkoholizm - jak wygląda leczenie uzależnienia od alkoholu? Objawy i czynniki ryzyka choroby

Czym jest alkoholizm?

Alkoholizm to psychiczne uzależnienie od alkoholu, przejawiające się ciągłą potrzebą spożywania napojów wysokoprocentowych. Jest to schorzenie przewlekłe, postępujące, prowadzące do braku kontroli nad ilością spożywanego alkoholu. Konsekwencją jest nie tylko utrata zdrowia, ale także kontroli nad własnym życiem.

Alkoholizm wysokofunkcjonujący

Osoby z problemem alkoholizmu w większości kojarzone są z obrazem człowieka zaniedbanego, bezrobotnego, często bezdomnego - nie jest to jednak do końca słuszne. O ile na co dzień mamy do czynienia z takimi osobami, u których ten problem jest wyraźnie widoczny, nieświadomie możemy również spotkać lub mieć w swoim otoczeniu osobę, której nigdy byśmy nie podejrzewali o problemy tego typu. Jest to tak zwany alkoholizm wysokofunkcjonujący, z którym niestety coraz częściej mamy do czynienia. Osoby takie sprawiają pozorne wrażenie, że wszystko jest w porządku. Mają rodziny, dobrze płatną pracę, często postrzegane są jako osoby ambitne, pracowite i odnoszące sukcesy. Wszystko to może maskować problem alkoholizmu. Rozpoznanie alkoholizmu i przyznanie się do problemu utrudnia również społeczne przyzwolenie na picie, które zwłaszcza w Polsce jest niestety bardzo powszechne. Wysokofunkcjonujący alkoholicy nie dostrzegają swojego problemu, picie tłumaczą koniecznością wyładowania stresu, problemami ze snem, nadmiarem pracy. Często poszukują okazji do picia, czy to w towarzystwie, czy samemu.

Jakie są objawy alkoholizmu?

Objawy alkoholizmu nie są zawsze dobrze widoczne, zwłaszcza w początkach choroby. Uzależniona osoba nie potrafi przyznać się do problemu, często go bagatelizuje i usprawiedliwia sięganie po alkohol problemami w pracy, zmęczeniem czy chęcią dodania sobie odwagi. Często chorzy wskazują na inne osoby pijące z ich otoczenia jako alkoholików, u siebie nie widząc jednocześnie problemu. Mimo częstego maskowania nadużywania możemy zaobserwować u osoby pijącej szereg cech, które wskazują na wystąpienie problemu. Należą do nich:

• przymus lub silne pragnienie picia alkoholu;
• brak kontroli nad swoim zachowaniem po spożyciu alkoholu;
• objawy odstawienia - zespół abstynencyjny, a często przyjmowanie innych używek w celu zminimalizowania objawów odstawienia;
• coraz większa ilość alkoholu potrzebna do upojenia - duże dawki, które są traktowane jako niebezpieczne dla zdrowia, są stosunkowo dobrze tolerowane przez osoby uzależnione;
• zaniedbywanie zainteresowań na rzecz alkoholu;
• picie w samotności lub po kryjomu;
• częste przebywanie z osobami pijącymi;
• unikanie tematów związanych z uzależnieniem;
• picie alkoholu mimo świadomości jego szkodliwości dla zdrowia.

Jakie są fazy alkoholizmu?

Istnieje kilka faz choroby alkoholowej.  Alkoholizm można podzielić na następujące fazy:

• faza wstępna, inaczej prealkoholowa - pijący odkrywa, że za pomocą alkoholu może złagodzić przykre stany emocjonalne, trwa od kilku miesięcy, nawet do kilku lat, w tym czasie tolerancja na alkohol stopniowo narasta;
• faza druga - ostrzegawcza, występuje w momencie pojawienia się luk pamięciowych, tak zwanych palimpsestów;
• faza krytyczna - rozpoczyna się utrata kontroli nad ilością spożywanego alkoholu;
• faza przewlekła - picie przez wiele dni, wpadanie w tak zwane ciągi alkoholowe.

Skutki alkoholizmu

Skutki spożywania dużej ilości alkoholu odbijają się nie tylko na zdrowiu fizycznym, ale także psychicznym zarówno osoby uzależnionej, jak i osób z najbliższego otoczenia. Jest to przykre, zwłaszcza gdy ofiarami alkoholizmu dorosłych są dzieci, które w późniejszym wieku odczuwają skutki wychowywania się w takiej rodzinie. Nierzadko w dorosłym życiu szukają z tego powodu pomocy u terapeutów czy psychiatrów.

Do problemów zdrowotnych spowodowanych nadmiernym spożyciem alkoholu należą:

• ostre zatrucia alkoholem;
• zespoły abstynencyjne;
• zaburzenia psychotyczne, afektywne dwubiegunowe czy depresje;
• lęki;
• zaburzenia snu;
• choroby somatyczne;
• nowotwory;
• choroby wątroby.

Leczenie alkoholizmu - psychoterapia

Najskuteczniejszą formą leczenia alkoholizmu jest psychoterapia - grupowa oraz indywidualna. Wymaga ona jednak dużej samodyscypliny i motywacji osoby uzależnionej oraz umiejętności terapeuty. Celem każdej terapii jest wypracowanie u osoby chorej sposobu radzenia sobie z sytuacjami oraz negatywnymi emocjami, w których zazwyczaj sięgała po alkohol. Sposobów terapii jest bardzo wiele, jednak wszystkie mają na celu całkowitą abstynencję uzależnionego. Problem alkoholizmu jest na tyle poważny, że w Polsce pomoc w leczeniu jest darmowa dla każdego, nawet osób nieubezpieczonych. Listę placówek świadczących pomoc dla osób uzależnionych oraz bliskich z ich otoczenia można znaleźć na stronie Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Farmakoterapia a alkoholizm

W leczeniu alkoholizmu stosuje się również farmakoterapię. Jednym z powszechnie stosowanych leków jest disulfiram - lek, który budzi wiele kontrowersji. Stosowany jest w postaci tak zwanej wszywki lub do codziennego zażywania w tabletkach. Osoba zażywająca disulfiram po spożyciu alkoholu doświadcza wielu nieprzyjemnych objawów, takich jak:

• uczucie duszności;
• przyspieszenie rytmu serca;
• rozpieranie w klatce piersiowej;
• zaczerwienienie twarzy;
• uczucie lęku i niepokoju;
• przy nadmiernym spożyciu może dojść do zgonu.

Z tego powodu powoli odchodzi się od jego stosowania na rzecz innych, bezpieczniejszych leków. W terapii uzależnienia stosuje się również naltrekson czy akamprozat.

Dostępność wybranych preparatów w najbliższych aptekach sprawdzisz bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Co zrobić, jeśli osoba uzależniona nie chce poddać się leczeniu?

Polskie prawo zezwala na poddanie osoby uzależnionej przymusowemu leczeniu. Jednak taki przymusowy odwyk zazwyczaj nie przynosi żadnych efektów, ponieważ do wyjścia z nałogu bardzo ważna jest silna wola i chęć uzyskania pomocy. Przymusowe leczenie to niekiedy jednak jedyne wyjście dla osób z najbliższego otoczenia osoby uzależnionej.

Bibliografia:

1. Klimkiewicz, A. (2021). Uzależnienie od alkoholu. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/uzaleznienia/81263,uzaleznienie-od-alkoholu. (Dostęp: 06.2023).
2. Klimkiewicz, A. (2021). Zaburzenia i choroby związane z nadużywaniem i uzależnieniem od alkoholu. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/uzaleznienia/81242,zaburzenia-i-choroby-zwiazane-z-naduzywaniem-iuzaleznieniem-od-alkoholu. (Dostęp: 06.2023).
3. Fudała, J. (2013). Leczenie uzależnienia od alkoholu. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/uzaleznienia/69539,leczenie-uzaleznienia-od-alkoholu. (Dostęp: 06.2023).
4. Jończyk, K., Wilczyńska, K., Waszkiewicz, N. (2020). Obraz alkoholika wysokofunkcjonującego. Medycyna po Dyplomie. Dostępne na: https://podyplomie.pl/medycyna/33864,obraz-alkoholika-wysoko-funkcjonujacego. (Dostęp: 06.2023).
5. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Dostępne na: https://www.parpa.pl/index.php/placowki-lecznictwa. (Dostęp: 06.2023).