Jagody goji - superfood, który warto mieć w swojej kuchni!

Superfood w świetle faktów

W ostatnich czasach bardzo modne w mediach stało się angielskie słowo „superfood”. Termin ten jest często używany przez blogerów, infuencerów, dietetyków czy też przedstawicieli koncernów spożywczych lub farmaceutycznych w celu reklamy swojego produktu. Jednak zgodnie z wytycznymi Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z 2007 roku, składniki superfood powinny mieć udowodniony naukowo, pozytywny wpływ na dany aspekt funkcjonowania organizmu. Do super żywności zaliczamy produkty o wysokiej zawartości kwasów tłuszczowych i antyoksydantów, które mogą być stosowane w profilaktyce licznych chorób cywilizacyjnych. (m.in. zmniejszyć ryzyko zawału, czy obniżyć poziom cukru lub cholesterolu). Do superfood zaliczamy opisane w dzisiejszym artykule jagody goji.

Owoce goji – krótka historia pochodzenia

Jagoda goji jest owocem krzewu o nazwie Kolcowój pospolity (Lycium barbarum lub Lycium chinense) pochodzącym z Chin. Nazwę gatunku zawdzięczamy przyrodnikowi szwedzkiemu Karolowi Linneuszowi. Natomiast nazwa Lycium chinense nadana została przez Filipa Millera 15 lat później w 1768 r. Owoc jest dostępny najczęściej w postaci suszonej, ma pomarańczowo-czerwony kolor i słodko-pikantny smak. Głównym światowym dostawcą są Chiny. Tam też owoc wykorzystywany jest w tradycyjnej medycynie już od ponad 2000 lat i bardziej znany jest pod nazwą wolfberry. Nazwę tę jagody goji zawdzięczają chińskim rolnikom, którzy zaobserwowali, że owoce te są chętnie spożywane przez wilki.

Jagody goji – skład i preparaty

Jogody goji to owoce o dużej wartości odżywczej. Zawierają w swoim składzie tryptofan – aminokwas który wytwarza serotoninę (tzw. hormon szczęścia) oraz melatoninę (hormon regulujący sen). W pomarańczowo-czerwonych owocach znajdziemy również pierwiastki, takie jak: cynk, wapń, żelazo, miedź, selen, fosfor oraz witaminy C, B1, B2, B6, E i beta-karoten. Jednak wiele właściwości prozdrowotnych wynika przede wszystkim z obecności kompleksu polisacharydowego. W aptekach owoce goji dostępne są pod postacią różnych preparatów, w tym soku (np. GojiVital 100% sok z owoców goji, Goji 0,5L suplement diety), kapsułek (np. Goji ekstrakt, Goji EkaMedica, A-Z Goji, Swanson Full Spectrum Goji) lub suszonych owoców (np. Jagody Goji NaturPlanet, Owoc Goji suszone jagody).

Jagody goji - pozytywne właściwości na nasze zdrowie

Stosowane od lat w chińskiej medycynie owoce goji zaczęły być intensywnie badane przez naukowców. Badacze chcieli dowiedzieć się, w jaki sposób ten super owoc oddziałuje na nasze zdrowie. Wykazano, że jagody goji posiadają właściwości hipoglikemiczne, czyli obnizające poziom glukozy we krwi. Badania były przeprowadzane na zwierzętach (między innymi na myszach), u których po 10 dniach kuracji uzyskano obserwowalny efekt hipoglikemiczny.

Należy pamiętać, że utrzymujący się przez dłuższy czas wysoki poziom cukru może być pierwszym objawem choroby, która do tej pory przebiegała bezobjawowo. Może to doprowadzić do groźnych powikłań, w tym retinopatii cukrzycowej, która powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych znajdujących się w siatkówce. Powikłania te występują u pacjentów z cukrzycą typu I oraz u 60% chorych na cukrzycę typu II. Ekstrakt z owoców goji wykazuje właściwości ochronne na komórki siatkówki i może hamować retinopatie cukrzycową. Potwierdziły to badania naukowców chińskich przeprowadzone na ludzkich komórkach w 2012 r.

Za zwiększone ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia odpowiedzialny jest cholesterol, w którym wyodrębniamy stężenia cholesterolu całkowitego, HDL, LDL oraz stężenia trójglicerydów. Oprócz stężenia cholesterolu HDL określanego, jako "dobry cholesterol", przekroczenie norm dla pozostałych stężeń w dłuższym okresie przyczynić się może do problemów zdrowotnych. Również w tym wypadku jagody goji okazały się wykazywać korzystne działanie. Od 2007 roku pojawiły się liczne publikacje poświęcone oddziaływaniu jagód goji na profil lipidowy. Wykazano wpływ obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL oraz stężenia trójglicerydów. Potwierdzono też wpływ owoców na zwiększanie stężenia cholesterolu HDL.

Kolejne przykłady pozytywnego wpływu oddziaływania jagód goji dotyczą walki ze schorzeniami nowotworowymi. W 2004 roku potwierdzono pozytywny wpływ substancji w owocach goji poprzez hamowanie wzrostu nowotworu złośliwego (mięsaka) u myszy oraz hamowanie zdolności rozmnażania się komórek nowotworowych wątroby. Odkryto też działanie przeciwnowotworowe na komórkach raka okrężnicy poprzez zatrzymanie faz podziału komórki nowotworowej.

Jagody goji - wpływ na oczy i wątrobę

Wzrok to jeden z ważniejszych zmysłów człowieka. I również tu, owoce goji znalazły swoje zastosowanie, ponieważ korzystnie wpływają na nasze oczy. Zawarta w nich zeaksantyna chroni oczy przed szkodliwym promieniowaniem UV. Natomiast luteina zmniejsza ryzyko występowania zaćmy oraz zwyrodnienia plamki żółtej. Ponadto zeaksantyna i luteina chronią siatkówkę oka przed działaniem wolnych rodników dzięki udowodnionym właściwościom antyoksydacyjnym. A jak ten super owoc wpływa na  naszą wątrobę? Obecny w składzie kompleks polisacharydowy jest bardzo ważny dla zdrowia ponieważ usprawnia proces trawienia oraz zapobiega oksydacyjnym uszkodzeniom wątroby, za które odpowiada np. dieta wysokotłuszczowa.

Owoce goji zapobiegają procesom starzenia

Anion ponadtlenkowy i rodniki hydroksylowe są to wolne rodniki, które uszkadzają komórki naszego organizmu, przyspieszając procesy starzenia i zwiększając ryzyko chorób. Analiza chemiczna jagód goji potwierdziła jej potencjał przeciwutleniający w walce z wymienianymi powyżej rodnikami. Odpowiedzialne są za to pigmenty karotenoidowe, flawonoidy, frakcje polisacharydowe i kwas askorbinowy C-2-O- (beta-D-glucopyranosyl). Z tego powodu jagody goji często nazywane są "owocami długowieczności". Do oceny potencjału antyoksydacyjnego używa się jednostki ORAC (The Oxygen Radical Absorbance Capacity). W przypadku świeżych owoców goji wyniki są porównywalne do wyników dla porzeczki wiśniowej lub czerwonej.

Skutki uboczne stosowania jagód goji

Owoce goji w ostatnim czasie są bardzo popularne i szeroko dostępne, a przez to często polecane jako remedium na różne dolegliwości. Faktem jest, że jagoda goji ma właściwości prozdrowotne, ale należy pamiętać, aby informować o możliwych skutkach ubocznych jej spożywania. Reakcje alergiczne są rzadkie, w literaturze zostało opisanych zaledwie kilka przypadków. W jednym z nich kobieta po zażyciu owoców goji dostała wstrząsu anafilaktycznego, którego efektem była pokrzywka na dłoniach i ustach. Miała problemy z oddychaniem (duszności) przez obrzęk i ostry nieżyt nosa. W drugim przypadku konsument doznał zmian skórnych z towarzyszącym świądem, obrzęk naczynioruchowy oraz miał problemy z przełykaniem (dysfagie). Udokumentowany został również przypadek pacjenta, u którego doszło do interakcji z lekiem przeciwzakrzepowym (warfaryną). Szczególną ostrożność powinny zachować osoby, które przyjmują leki na receptę, ponieważ nie są znane możliwe interakcje, jakie mogą powstać po spożyciu jagód goji.

Owoców goji nie powinno się stosować u dzieci, kobiet w ciąży i mam karmiących piersią.

Jagody goji – zastosowanie w kuchni

Opisane w dzisiejszym tekście pomarańczowo-czerwone owoce można jeść na surowo, natomiast suszone owoce dobrze komponują się z potrawami z ryżem, jogurtem naturalnym czy owsiankami. Można je dodać do koktajli owocowo-warzywnych, deserów i ciast.Tradycyjnie z suszonych owoców po ugotowaniu przygotowuje się herbatę ziołową. Mozna je również dodawać do zup, potraw mięsnych oraz wegetariańskich. Owoce goji nadają się również do produkcji soków oraz win i nalewek.

Bibliografia

• B. Kulczyński, A. Gramza-Michałowska, Goji Berry (Lycium barbarum): Composition and Health Effects – a Review, Pol. J. Food Nutr. Sci., Vol. 66, No. 2, pp. 67–75, 2016.
• B. Kulczyński, A. Gramza-Michałowska, Polysaccharide complex of Goji berries (Lycium barbarum) as an element of phytotherapy – review, Borgis - Postępy Fitoterapii 4/2014, s. 247-251.

Autor