Gościec – przyczyny, diagnostyka, leczenie, objawy

Gościec – ogólna charakterystyka

Gościec, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), jest autoimmunologiczną chorobą tkanki łącznej. Choroba rozpoczyna się w błonie maziowej stawów i, poprzez swój postępujący charakter, doprowadza do strukturalnych uszkodzeń stawów, a w konsekwencji do zaburzeń ruchowych w strukturach objętych schorzeniem.

Gościec – przyczyny

Przyczyna rozwoju gośćca nie jest do końca znana. Patogenezę chorób autoimmunologicznych przypisuje się zazwyczaj obciążeniom genetycznym, hormonalnym, środowiskowym oraz przebytym zakażeniom wirusowym.

Zauważono, że u większości pacjentów z rozpoznaniem gośćca, badania wykazały obecność antygenu HLA DR4 oraz DR-1, co wskazywać by mogło na potwierdzenie tezy dziedziczności. Wśród osób bardziej narażonych na wystąpienie gośćca, wyróżnia się kobiety (chorują 3 razy częściej niż mężczyźni) oraz osoby z niską odpornością.

Gościec – objawy

Początkowo objawy gośćca obejmują bóle stawów, zmęczenie i osłabienie. Są to niespecyficzne objawy, które łatwo zbagatelizować. Wówczas przychodzi okres postępowania choroby i objawy zaczynają nabierać bardziej charakterystycznego obrazu. Zaliczyć można do nich:

• sztywność mięśni, 
• obrzęki stawów (szczególnie małych stawów rąk i stóp), 
• ograniczenie ruchomości stawów ręki i stopy, 
• przykurcze stawowe.

Bardzo charakterystycznym objawem gośćca jest obecność guzków reumatoidalnych w okolicach małych stawów.

Diagnostyka gośćca

Zauważenie u siebie powyższych objawów stanowi wskazanie do wizyty u reumatologa. Postępujący gościec jest niebezpieczeństwem nie tylko dla stawów, ale także narządów wewnętrznych, dlatego szybka diagnoza jest niezwykle ważna. 

W diagnostyce gośćca istotne jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych. Szczególną uwagę zwraca się na czynniki zapalne (CRP i OB) oraz ogólną morfologię krwi. Pacjent może zostać skierowany również na badanie oznaczenia czynnika reumatoidalnego.

Gościec – klasyfikacja choroby

Według najnowszych wytycznych, aby stwierdzić u pacjenta reumatoidalne zapalenie stawów, chory musi spełnić konkretne kryteria. Wśród nich wyróżniamy:

• zapalenie błony maziowej i minimum jednego stawu (potwierdzone klinicznie),
• wykluczenie innych chorób mogących mieć wpływ na opisywane przez pacjenta objawy (borelioza, dna moczanowa lub inne),
• obecność wskaźników ostrej fazy (podwyższone OB i CRP),
• stan zapalny trwający min. 6 tygodni,
• dodatnie testy serologiczne (RF i anty-CCP),
• obecność nadżerek w obrazie RTG (nie zawsze jest wymagane; nie będzie to obecne w przypadku wczesnego charakteru choroby),
• objawy występujące symetrycznie.

Nie wszystkie powyższe cechy mogą się pojawić równocześnie. Szczególnie utrudniona diagnostyka jest na początku choroby, kiedy objawy nie są nasilone, a zmiany, np. w obrazie RTG, są jeszcze niewidoczne. 

Należy obserwować chorobę i szybko wdrożyć leczenie, aby uzyskać spowolnienie postępu gośćca lub nawet jej remisję. Jest to ważne, gdyż postępująca choroba z biegiem czasu może doprowadzić do niepełnosprawności ruchowej.

Leczenie gośćca

Niestety do tej pory nie opracowano jednego, skutecznego leczenia RZS. Obecnie głównym celem leczenia jest zatrzymanie postępującego charakteru choroby oraz przywrócenie sprawności ruchowej, szczególnie drobnych stawów, aby zachować precyzyjność ruchów.
W przypadku gośćca najczęstszym schematem leczenia jest zastosowanie odpowiedniej farmakologii, diety oraz rehabilitacji. Postępowanie może się jednak różnić między pacjentami w zależności od stopnia zaawansowania choroby.

Leczenie farmakologiczne

W przypadku leczenia farmakologicznego gośćca stosuje się np. metotreksan, sulfasalazynę, leflunomid. Dostępność poszukiwanych preparatów w okolicznych aptekach można z łatwością sprawdzić poprzez portal KtoMaLek.pl.

Leczenie niefarmakologiczne

Obejmuje rehabilitację oraz właściwą, zdrową dietę. Indywidualna rehabilitacja w przypadku gośćca jest bardzo przydatna, bo dzięki systematycznym zabiegom fizykalnym i ćwiczeniom, pacjenci zachowują lepszą sprawność fizyczną. Nie można zapominać także o prawidłowej diecie, która u otyłych pacjentów powinna wspomóc redukcję masy ciała, a u pozostałych chorych zachować prawidłową masę, aby nie obciążać dodatkowo stawów.

Autor