Fibromialgia – przyczyny, objawy, leczenie

Fibromialgia – czym jest to schorzenie?

Fibromialgia (ang. fibromyalgia syndrome – FMS)jest chorobą charakteryzującą się silnym bólem mięśniowo-kostnym z zaostrzeniami w niektórych punktach, tzw. tender points. W medycynie często nazywana jest reumatyzmem tkanek miękkich. Dotyka około 2-4% osób na świecie, a według statystyk częściej chorują kobiety. Pacjenci zdiagnozowani w kierunku fibromialgii powinni znajdować się pod opieką reumatologa.

Przyczyny fibromialgii

Nie jest znana dokładna przyczyna występowania fibromialgii, wiadomo jednak, że choroba wiąże się z nieprawidłowym odbieraniem bodźców czuciowo-bólowych. Diagnostyka jest utrudniona przez to, że pacjent dotknięty tym schorzeniem ma zazwyczaj prawidłowe wyniki badań laboratoryjnych. Pojawienie się dolegliwości jest spowodowane zarówno bodźcami wewnętrznymi, np. zaburzenia endokrynologiczne, zaburzenia psychiczne, jak i zewnętrznymi, np.urazy, zmiany przeciążeniowe.

Fibromialgia – objawy

Choroba może przebiegać u pacjentów w różny sposób. Mimo że zawsze występuje ból, może on przyjmować różny charakter (tępy, rozlany, czasem również z towarzyszącymi drętwieniami). Bardzo często ból obejmuje stawy, mięśnie i inne tkanki miękkie, a swoim charakterem przypomina dolegliwości bólowe występujące przy schorzeniach kręgosłupa.

Diagnostyka fibromialgii

Ze względu na charakter choroby, jej wykrycie bywa trudne. Pacjenci diagnozowani są na podstawie specjalnych kryteriów. Obecnie przyznaje się pacjentowi punkty w momencie odczuwania bólu w konkretnym miejscu (pod warunkiem występowania go powyżej 3 miesięcy i przy wykluczeniu innych przyczyn bólu). Bólu szuka się po obu stronach ciała, m.in. w miejscach takich jak:

• bark (prawy/lewy),
• żuchwa (prawa/lewa strona),
• odcinek szyjny kręgosłupa,
• pośladek,
• klatka piersiowa,
• brzuch.

Pacjent określa, czy w podanych w ankiecie lokalizacjach odczuwa dolegliwości bólowe, czy nie. W drugiej części ankiety, pacjent ocenia stopień nasilenia ogólnych objawów związanych z osłabieniem, zaburzeniami towarzyszącymi podczas uczenia się lub próbie koncentrowania, nasileniem trudności związanych z chodzeniem.

Różnicowanie

Ze względu na, że fibromialgii towarzyszy wiele objawów, mogących wskazywać na inne schorzenie, fibromialgia powinna być różnicowana m.in. z:

• chorobami o charakterze reumatycznym – podstawą do różnicowania jest wynik badań laboratoryjnych, ponieważ chorzy na fibromialgię nie wykazują innych odchyleń w badaniach; 
• depresją – konsultacja z psychologiem stanowi ważny punkt w diagnostyce fibromialgii. Pacjenci z zaburzeniami psychicznymi również mogą odczuwać ból całego ciała, kluczowe jest wówczas zastosowanie mapy ciała z zaznaczeniem bolesnych punktów, gdyż u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi nie stwierdza się bólu w tzw. tender points;
• bólem o charakterze mięśniowo-powięziowym – najbardziej charakterystyczną różnicą między tymi dwiema chorobami jest to, że w fibromialgii ból występuje w konkretnych, symetrycznych 18 punktach, a w zaburzeniach mięśniowo-powięziowych może występować w każdym mięśniu szkieletowym oraz asymetrycznie.

Leczenie fibromialgii

Pacjenci, którzy doświadczają fibromialgii, borykają się z wieloma trudnościami, zarówno w sferze psychicznej, jak i fizycznej. Ból stanowi ogromną przeszkodę w życiu codziennym, dlatego pacjenci muszą być pod kontrolą lekarzy (internisty, reumatologa, psychologa), a leczenie jest przede wszystkim objawowe. Najczęstsze formy leczenia fibromialgii to farmakoterapia, fizjoterapia oraz psychoterapia i metody alternatywne.

Farmakoterapia

Jej działanie ma na celu wyciszenie dolegliwości bólowych, rozluźnienie mięśni oraz osiągnięcie aktywności przeciwdepresyjnej. W terapii stosuje się m.in. pochodne tramadolu, które wykazują dużą skuteczność. Pacjentom zaleca się czasem stosowanie preparatów z mirtazepiną, czyli substancją o działaniu przeciwdepresyjnym. 

W zależności od towarzyszących objawów, pacjenci mogą wspomagać się suplementację witaminy D (Vigantoletten Max, Vitrum D3) lub magnezu (NeoMag Forte, Magnez B6).

Popularne w terapii fibromialgii staje się również ziołolecznictwo, np. preparaty z wyciągiem z ziela dziurawca (Depribon).

Chcesz sprawdzić dostępność leku w swojej aptece? Skorzystaj z KtoMaLek.pl i zarezerwuj go!

Psychoterapia 

U pacjentów, u których obserwuje się gorszą kondycję psychiczną, konieczne jest wdrożenie psychoterapii. Ma ona na celu m.in. zapobieganie pojawieniu się depresji lub leczenie jej wczesnych objawów. 

Fizjoterapia 

Głównym założeniem stosowania rehabilitacji u pacjentów ze zdiagnozowaną fibromialgią jest działanie rozluźniające oraz ogólnousprawniające. Wśród wykorzystywanych technik, wyróżnia się różnego rodzaju treningi usprawniające, treningi rozluźniające, techniki relaksacyjne, zabiegi z zakresu balneologii (wodolecznictwo) oraz zabiegi fizykalne pozwalające uśmierzyć ból (np. krioterapia).

Wszystkie działania podejmowane w celu polepszenia jakości życia pacjenta z fibromialgią powinny być spójne oraz konsultowane z lekarzem prowadzącym.

Bibliografia

1. Dr med. Z. Guła, dr hab. med. M. Korkosz, "Fibromialgia: przyczyny, objawy i leczenie", Medycyna Praktyczna dla Pacjentów. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63742,fibromialgia
2. W. Samborski, "Fibromialgia — aktualne zasady rozpoznawania choroby, nowe propozycje dotyczące patogenezy i leczenia", Forum Reumatologiczne 2015, tom 1, nr 1, 5–11
3. M. Atarowska, W. Samborski, "Fibromialgia – choroba czy zespół bólowy?", Postępy Nauk Medycznych, t. XXV, nr 2, 2012
4. B. Gadziński, "Metody zwalczania bólu w fibromialgii", Poradnik Fizjoterapeuty. Dostępne na: https://poradnikfizjoterapeuty.pl/interna/196-metody-zwalczania-bolu-w-fibromialgii

Autor