Kim jest psychoterapeuta?

Do kogo adresowana jest psychoterapia?

Choć zwiększa się świadomość społeczna, to wciąż można spotkać się z przekonaniem, że psychoterapia jest zarezerwowana dla osób, które borykają się wyłącznie z poważnymi zaburzeniami psychicznymi np. cierpią na ciężką depresję. Tymczasem psychoterapia jest skierowana do wszystkich osób, które przeżywają chwilowe trudności, czują się przytłoczone lub chcą poprawić jakość swojego życia. Spotkania ze specjalistą mogą wesprzeć prace nad asertywnością, stawianiem zdrowych granic i odgraniczeniem życia prywatnego od zawodowego. Wielu ludzi boryka się z problemami, które można rozwiązać, zamieniając mechanizmy nieadaptacyjne na ich adaptacyjne odpowiedniki. Psychoterapia stanowi proces, dlatego nie można oczekiwać natychmiastowej poprawy czy nabycia asertywności już po pierwszym spotkaniu ze specjalistą. Na efekty trzeba cierpliwie poczekać. Ponadto należy wyraźnie podkreślić, iż psychoterapeuta nie rozwiązuje problemów za pacjenta. Nie dzieli się z nim gotowymi radami, lecz zadaje pytania, na które osoba korzystająca z psychoterapii musi sobie odpowiedzieć i wyciągnąć z nich właściwe wnioski.

Kim jest psychoterapeuta z punktu widzenia prawa?

Wbrew obiegowej opinii, psychoterapeuta nie musi być absolwentem psychologii. Mógł ukończyć medycynę, pielęgniarstwo, resocjalizację, socjologię lub pedagogikę, a następnie odbyć szkolenie psychoterapeutyczne. Niestety, w polskim prawie brakuje ustawy o zawodzie psychoterapeuty, przez co nie każda osoba posiadająca własny gabinet, rzeczywiście jest dobrze przygotowana do wykonywanych przez siebie obowiązków. W dużych miastach. takich jak Kraków, na wielu ulicach można spotkać szyldy gabinetów psychoterapeutycznych. Przed umówieniem się do specjalisty warto zapoznać się z jego kompetencjami. Bardzo ważna jest tu informacja, czy dany specjalista odbył trwający przynajmniej 4 lata kurs/szkolenie z psychoterapii. Przykładowo każdy psychoterapeuta w Gabinetach Rozwoju w Krakowie taki kurs odbył.

Szkolenie z psychoterapii – jaką odgrywa rolę?

Ukończony kurs w psychoterapii wskazuje na to, iż dana osoba:

• odbyła szkolenie psychoterapeutyczne, które trwało przynajmniej 4 lata;
• ma za sobą staż kliniczny;
• ukończyła własną psychoterapię - nie każda szkoła stawia ten punkt jako warunek konieczny do spełnienia, jednak wielu psychoterapeutów decyduje się na to rozwiązanie;
• praktykuje psychoterapię, konsultując ją z bardziej doświadczonym specjalistą (superwizja).

W jakich nurtach psychologicznych może pracować psychoterapeuta?

W pracy poszczególnych psychoterapeutów można dostrzec różnice. Wynikają one z nurtów, z których czerpią wiedzę i metodologię. Wyróżnia się:

• psychoterapię psychodynamiczną, przeprowadza się ją w oparciu o teorię psychoanalizy. Terapia ta jest oparta na szczególnej więzi z psychoterapeutą, dzięki której pacjent uzyskuje pogłębioną wiedzę na swój temat oraz wiedzę na temat nieświadomych procesów, które wpływają na zachowania pacjenta. Samopoznanie prowadzi do ustępowania objawów, które były powodem zgłoszenia się pacjenta na terapię.
• psychoterapię systemową, która opiera się na przekonaniu, iż niepokojące zachowania jednej z osób (Pacjenta Identyfikowanego) stanowią odpowiedź na dysfunkcje w obrębie rodziny. Tę porównuje się do systemu naczyń połączonych, w których każda zmiana w jednym elemencie układu wymusza zmiany w pozostałych. W psychoterapii systemowej uczestniczy cała rodzina, a poprzez pytania cyrkularne specjalista próbuje nakreślić mapę relacyjną wszystkich członków. Często stosuje się ją przy rodzinnych kryzysach rozwojowych. Czasami terapię systemową łączy się z terapią psychodynamiczną.
• psychoterapię poznawczo-behawioralną, która ma charakter krótkoterminowy i koncentruje się na rozpoznaniu mechanizmów nieadaptacyjnych. Następnie są one zastępowane wersją bardziej adaptacyjną i realistyczną, a przez to podnoszącą jakość życia. Terapia CBT koncentruje się na tym, co ma miejsce tu i teraz. Przynosi dobre rezultaty w przypadku uzależnień. Psychoterapii poznawczo-behawioralnej nie stosuje się u pacjentów cierpiących na zaburzenie osobowości, gdyż to wymaga głębszej i długotrwałej, zazwyczaj kilkuletniej pracy, najlepiej terapii psychodynamicznej.
• psychoterapię humanistyczną, która koncentruje się na człowieku w wymiarze holistycznym i jego emocjach;
• psychoterapię Gestalt, zakłada ona, że kluczową rolę w poznaniu siebie odgrywa relacja z drugim człowiekiem, dlatego jej podstawowym narzędziem pracy jest kontakt z psychoterapeutą.
• psychoterapię skoncentrowaną na rozwiązaniach, ma ona za zadanie wesprzeć pacjenta w osiągnięciu wyznaczonego przez niego celu, np. nabrania większej pewności siebie. Nie opiera się ona na określeniu deficytów, lecz wytyczeniu ścieżki rozwoju.

Warto podkreślić, iż psychoterapeuci często specjalizują się w określonym zagadnieniu. Jedni prowadzą terapię uzależnień, drudzy wspierają pacjentów ze zdiagnozowanymi zaburzeniami odżywiania. Istnieją również psychoterapeuci, którzy koncentrują się na pracy z pacjentami borykającymi się z zaburzeniami osobowości. Jedni swoją pomoc kierują do osób dorosłych, a drudzy do dzieci i młodzieży.