Tłuszczaki – dlaczego powstają i jak się je leczy?

Tłuszczak - co to takiego?

Tłuszczakiem nazywamy jeden z rodzajów łagodnego nowotworu skóry. Jego wytworzenie jest konsekwencją przerostu tkanki tłuszczowej. Tłuszczak tworzy się pod postacią pojedynczego guza lub mnogich zmian skórnych. Jego konsystencja w dotyku jest miękka, a całość przesuwalna względem podłoża. Co ważne, tłuszczak jest pod skórą, która jest w pełni prawidłowa (nie wykazuje patologicznych zmian). 

Rodzaje tłuszczaka

W zależności od budowy histopatologicznej tłuszczaka, wyróżnia się kilka jego rodzajów. Najczęściej można spotkać takie tłuszczaki jak:

• naczyniakotłuszczak, w którego budowie obecne są naczynia krwionośne;
• myelolipoma, czyli zmiana, która oprócz tkanki tłuszczowej ma w swej budowie również tkankę budującą szpik kostny;
• lipoma - pojedyncza i dobrze odgraniczona zmiana;
• lipoblastoma - tę zmianę spotyka się szczególnie często u małych dzieci oraz niemowląt;
• zimowiak, czyli zmiana powstałą z tkanki tłuszczowej brunatnej;
• mięśniakotłuszczak, będący guzową zmianę złożoną z tkanki mięśniowej oraz tłuszczowej.

Dlaczego powstaje tłuszczak?

Powstawanie tłuszczaków może wynikać z podłoża genetycznego oraz immunologicznego. Istnieje również szereg czynników ryzyka, które mogą przyczynić się do rozwoju tłuszczaka. Należy do nich:

• nadwaga (BMI w zakresie 25,0-29,9);
• wiek w zakresie 40-60 lat;
• różnego rodzaju urazy;
• złośliwe nowotwory;
• terapia preparatami steroidowymi.

Gdzie występuje tłuszczak?

Częściej tłuszczaki występują u kobiet niż u mężczyzn. Stosunkowo często dotyczą okolic ramion lub brzucha. Tłuszczak może jednak umiejscowić się również w dolnych partiach ciała - na udach czy pośladkach. Dodatkowo warto wspomnieć o tłuszczaku na szyi oraz na głowie. Wyróżnia się także tłuszczaki pod pachą oraz zlokalizowane na plecach. 

Tłuszczak cechuje się powolnym wzrostem. Jeśli zmiana skórna, przypominająca tłuszczaka, szybko ewoluuje w czasie - zgłoś się do lekarza, gdyż powstała zmiana może być złośliwą zmianą nowotworową (tłuszczakomięsakiem).

Bolesny tłuszczak - co oznacza?

Standardowo tworzące się tłuszczaki są całkowicie niebolesne. Tłuszczaki bolesne, obecne w tkance podskórnej różnych okolic ciała, świadczą o tzw. chorobie Dercuma. Sama obecność tłuszczaka nie jest jednak wystarczająca, aby postawić rozpoznanie choroby. W chorobie Dercuma musimy stwierdzić dodatkowo obecność: 

• otyłości, 
• uczucia zmęczenia i osłabienia,
• zaburzeń emocjonalnych (w tym depresji, emocjonalnej niestabilności czy padaczki lub otępienia wynikającego z zaburzeń endokrynologicznych).

Usuwanie tłuszczaków

Jeśli zmiana jest niewielkich rozmiarów i nie nacieka na sąsiadujące z nią tkanki, wówczas usuwanie tłuszczaka nie jest konieczne. Pacjenci często decydują się jednak na zabieg usunięcia tłuszczaka w celach typowo estetycznych. Jeśli guz jest duży, wywołuje ból oraz nacieka położone przy nim tkanki organizmu - usunięcie tłuszczaka może być konieczne. 

Zabieg usunięcia tłuszczaka jest wykonywany zgodnie z procedurami chirurgicznymi. Tłuszczak po nacięciu skóry jest usuwany wraz z torebką, aby zapobiec potencjalnym nawrotom. Po zabiegu (jeśli zmiana była usuwana ze względów medycznych, a nie estetycznych) tłuszczak jest poddawany badaniu histopatologicznemu. Niekiedy, przy rozległych zmianach, zabieg łączy się z iniekcjami fosfatydylocholiny lub liposukcją.

Tłuszczak a kaszak - czym się różnią?

Zarówno tłuszczak, jak i kaszak należą do łagodnych nowotworów skóry. Wyróżnia się dwa rodzaje kaszaka - cystę naskórkową właściwą oraz cystę przywłośną. Cysta wypełniona jest gęstą treścią o żółtawej barwie. Owa treść składa się z łoju oraz fragmentów zrogowaciałego naskórka. Jeśli cysta pęknie, wówczas wypływająca treść wydziela wokół zapach zjełczałego tłuszczu. Podobnie jak tłuszczak, kaszak zazwyczaj nie sprawia żadnych dolegliwości. Leczenie kaszaka wymaga zabiegu usunięcia patologicznej zmiany wraz z torebką (tak jak w przypadku tłuszczaka), aby uniknąć nawrotu. 

Dostępność poszukiwanych preparatów w pobliskich aptekach sprawdzisz z łatwością za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Jabłońska, S., Majewski, S. (2005). Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa.  
2. Polak, K., Stanek-Misiąg, E. (2021). Tłuszczak - przyczyny, wygląd, miejsca występowania. Medycyna Praktyczna. Dostępne na:  https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/278505,tluszczak-przyczyny-wyglad-miejsca-wystepowania. (Dostęp: 02.2023).

Autor