Stan podgorączkowy – u dziecka, u niemowlaka, w ciąży, u dorosłych. Co go powoduje i czy jest groźny?

Prawidłowa temperatura ciała

Przyjęło się, że prawidłowa temperatura ciała to około 36,6°C, wartość ta może jednak nieco wzrosnąć na skutek stresu, silnych emocji lub wysiłku fizycznego. Na temperaturę ciała wpływa także:

• pora dnia – niższa jest rano, a wyższa po południu;
• faza cyklu menstruacyjnego kobiety – w trakcie owulacji temperatura może być nieco wyższa;
• wiek – osoby starsze mogą mieć niższą temperaturę ciała o około 0,5°C, z kolei u niemowląt często obserwuje się wyższą temperaturę;
• miejsce pomiaru – w naturalnych otworach ciała (np. odbyt, wagina) temperatura jest wyższa niż na powierzchni ciała.

Stan podgorączkowy a gorączka

Podwyższenie temperatury ciała to najczęściej odpowiedź organizmu na atakujące go bakterie, wirusy, grzyby lub pasożyty. Jest to fizjologiczna reakcja obronna, dzięki której organizm mobilizuje się do walki z infekcją. Niewielkie podwyższenie temperatury nie powinno więc być uważane za coś szkodliwego, a za cenny sygnał, alarmujący o toczącej się w organizmie walce.

Stan podgorączkowy występuje, gdy wartość temperatury (mierzona pod pachą) mieści się między 37,1°C a 37,9°C. Jeśli nie towarzyszy mu jakikolwiek niepokojący objaw, nie powinno się zbijać go farmakologicznie. Taką temperaturę należy jedynie kontrolować i bacznie obserwować organizm. O gorączce można mówić dopiero, gdy temperatura ciała osiągnie co najmniej 38,0°C.

Przyczyny stanu podgorączkowego

Choć najczęściej stan podgorączkowy kojarzony jest z pojawieniem się szkodliwych drobnoustrojów w organizmie, to przyczyn wzmożonej ciepłoty ciała może być znacznie więcej. Najpopularniejsze z nich to:

• stosowanie niektórych leków (np. leki przeciwhistaminowe, hormony tarczycy),
• przegrzanie (szczególnie u niemowląt),
• nadczynność tarczycy,
• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
• borelioza,
• zaburzenia lękowe,
• nowotwory (np. białaczka, chłoniak, guz mózgu).

Stan podgorączkowy u niemowlaka

Za stan podgorączkowy u niemowląt uważa się wartość temperatury ciała między 37,5°C a 38°C. Nie musi on być objawem poważnej choroby, często jest wynikiem przegrzania niemowlaka, stresu lub silnego płaczu. W takim wypadku temperatura szybko wraca do normy i nie powinna stanowić powodu do obaw. Jeśli jednak utrzymuje się dłużej lub towarzyszy jej alarmujący objaw (np. wysypka, wymioty, biegunka, kłopoty z oddychaniem, katar) warto udać się do lekarza, aby wykluczył on poważniejsze choroby, przede wszystkim infekcje dróg oddechowych lub zakażenia układu moczowego. 

Stan podgorączkowy u dziecka

Stan podgorączkowy występuje u dzieci niezwykle często, a mówi się o nim, gdy temperatura ciała wynosi 37,1-38°C. Stan podgorączkowy u dziecka może być wynikiem infekcji (wirusowych, bakteryjnych lub grzybiczych), silnego stresu, przegrzania, próchnicy, niedoboru elektrolitów lub reakcją na szczepienie. Zazwyczaj nie jest konieczne wdrożenie specjalnego leczenia, wystarczy baczna obserwacja i stała kontrola temperatury. Jeśli jednak podwyższona temperatura ciała dziecka utrzymuje się przez dłuższy czas, zaczyna nagle wzrastać lub zauważamy jakikolwiek niepokojący nas objaw należy skonsultować się z lekarzem, który podejmie decyzję o dalszym postępowaniu.

Stan podgorączkowy w ciąży

Stan podgorączkowy jest często spotykany u kobiet w ciąży. Podwyższenie ciepłoty ciała w tym stanie jest procesem naturalnym i wynika ze zmian hormonalnych. Temperatura ciała ciężarnej kobiety, szczególnie w pierwszych tygodniach ciąży, wynosi około 37°C. Jest to przede wszystkim wynik podwyższonego stężenia progesteronu w organizmie. Wartość temperatury ciała powyżej 38°C może być niebezpieczna zarówno dla matki, jak i dla rozwijającego się płodu, dlatego warto monitorować zmiany temperatury, a każdy niepokojący sygnał konsultować z lekarzem rodzinnym lub lekarzem prowadzącym ciążę.

Jak radzić sobie ze stanem podgorączkowym?

Krótkotrwały stan podgorączkowy jest reakcją fizjologiczną i nie wymaga leczenia. Należy jednak obserwować organizm, zadbać o odpowiednie nawodnienie, odpoczynek i stale kontrolować, czy wartość temperatury nie wzrasta. Temperaturę ciała można obniżyć stosując chłodne okłady (np. z mokrego ręcznika) lub kąpiel w letniej wodzie. Jeśli mimo podjętych działań temperatura wzrasta i przekracza 38,0°C, można sięgnąć po leki przeciwgorączkowe. Apteki oferują wiele preparatów obniżających gorączkę, które dostępne są bez recepty. Najpopularniejsze z nich zawierają paracetamol, ibuprofen, metamizol lub kwas acetylosalicylowy. Sposób ich dawkowania warto skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. 

Dostępność wybranego preparatu w pobliskiej aptece możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Autor