Słonecznik zwyczajny — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Słonecznik zwyczajny — właściwości

Słonecznik zwyczajny jest bogatym źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), tak ważnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (głównie A i E). Poza nimi znajdują się w nim również witaminy z grupy B oraz składniki mineralne: wapń, potas, żelazo, magnez i cynk. Wszystkie te związki wpływają na właściwości słonecznika obniżające stężenie cholesterolu oraz zapobiegające rozwojowi miażdżycy.

Słonecznik zwyczajny — jak wygląda i skąd pochodzi?

Słonecznik zwyczajny (łac. Helianthus annus) jest rośliną z rodziny astrowatych (łac. Asteraceae). Pochodzi z Ameryki Północnej i zawędrował do Europy w XVI wieku. Na obydwu tych kontynentach jest powszechnie uprawiany, ale możemy go również spotkać na terenach Afryki Południowej.

Słonecznik zwyczajny posiada prostą, sztywną i zieloną łodygę, z której wyrastają zielone, sercowate liście. Na jej szczycie kwitną żółte, charakterystyczne kwiaty zebrane w koszyczek o średnicy do 30 centymetrów. Owoce słonecznika występują w postaci jadalnej niełupki.

Słonecznik zwyczajny — działanie, wskazania do stosowania

Słonecznik zwyczajny, przede wszystkim dzięki obecności nienasyconych kwasów tłuszczowych, wykazuje działanie zmniejszające stężenie cholesterolu we krwi oraz zapobiegające miażdżycy. Stosowany zewnętrznie poprawia również kondycję skóry i włosów, dbając o ich odżywienie.

Słonecznik zwyczajny w hipercholesterolemii

Słonecznik zwyczajny, dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych, wpływa na produkcję cholesterolu w organizmie. Dzięki temu skutecznie może być stosowany zarówno w celu obniżenia zbyt wysokiego stężenia cholesterolu we krwi, jak i w profilaktyce hipercholesterolemii (nadmiernej ilości cholesterolu).

Słonecznik zwyczajny w zapobieganiu powstawaniu miażdżycy

Słonecznik zwyczajny, obniżając poziom cholesterolu we krwi, wpływa również na redukcję tworzenia się blaszki miażdżycowej. Dzięki tym właściwościom preparaty ze słonecznika stosowane są w profilaktyce miażdżycy, która rozwija się poprzez odkładanie blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych, czemu sprzyja stan hipercholesterolemii wywołany m.in. nieprawidłowym stylem życia.

Słonecznik zwyczajny stosowany zewnętrznie

Słonecznik zwyczajny używany jest również zewnętrznie. Stosowany na skórę, dostarcza jej witamin oraz odżywia, dodając kolorytu. Znajdziemy go także w składzie kosmetyków na włosy sprzyjających ich regeneracji. Olej słonecznikowy znalazł również zastosowanie jako substancja pomocnicza w wielu kosmetykach.

Słonecznik zwyczajny — jak dawkować?

Odwar z kwiatów słonecznika zwyczajnego

Do przygotowania odwaru ze słonecznika należy niewielką ilość jego kwiatów zalać szklanką przegotowanej wody w temperaturze pokojowej oraz doprowadzić całość do wrzenia, a następnie gotować przez 3 minuty. Po tym czasie całość należy przesączyć i po ostudzeniu pić 2 razy dziennie.

Olej słonecznikowy

Olej słonecznikowy można stosować doustnie w celu uzupełnienia diety w nienasycone kwasy tłuszczowe oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. W tym celu zaleca się spożywanie jednej łyżki oleju, 2-3 razy dziennie lub jako dodatek do potraw, na przykład sałatek.

Słonecznik zwyczajny w stosowaniu zewnętrznym

Olej słonecznikowy i odwar z kwiatów słonecznika mogą być również stosowane zewnętrznie. Stosowane na skórę odżywiają ją i nadają jej kolorytu, z kolei sam olej słonecznikowy może być dodatkowo stosowany na włosy w celu ich regeneracji.

Leki i suplementy zawierające słonecznik zwyczajny

Olej słonecznikowy powszechnie występuje w lekach i suplementach diety. Głównie służy jako rozpuszczalnik dla witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, przede wszystkim witaminy D. Olej słonecznikowy znajdziemy również w wielu kosmetykach mających za zadanie odżywienie skóry oraz poprawiających jej kondycję i koloryt.

Słonecznik zwyczajny w ciąży

Słonecznik zwyczajny może być bezpiecznie stosowany w trakcie trwania ciąży oraz karmienia piersią. Należy zawsze pamiętać, żeby wszystkie stosowane zioła, leki oraz suplementy diety skonsultować z lekarzem prowadzącym ciążę.

Słonecznik zwyczajny — przeciwwskazania i środki ostrożności

Brak znanych przeciwwskazań do stosowania słonecznika zwyczajnego i preparatów, w których skład wchodzi. Należy pamiętać, że olej słonecznikowy i nasiona słonecznika są bogatym źródłem tłuszczów — 100 gramów nasion dostarcza do organizmu około 500 kcal, co należy uwzględnić w codziennej diecie.

Słonecznik zwyczajny — możliwe działania niepożądane

Słonecznik zwyczajny przyjmowany w zbyt dużych ilościach może wywołać działania niepożądane. Do najczęściej spotykanych objawów przedawkowania należą dolegliwości żołądkowe, takie jak biegunki, wymioty czy bóle brzucha. W przypadku osób uczulonych na rośliny z rodziny Asteraceae mogą wystąpić objawy reakcji alergicznych zarówno przy stosowaniu doustnym, jak i zewnętrznym.

Słonecznik zwyczajny — interakcje z lekami i innymi ziołami

Obecnie brak znanych interakcji słonecznika zwyczajnego z lekami i innymi ziołami. Szczególną uwagę należy zwrócić przy jednoczesnym doustnym stosowaniu preparatów ze słonecznika z witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach (witaminy A, D, E i K), ponieważ można w ten sposób przyjąć zbyt dużą dawkę tych witamin, co może doprowadzić do wystąpienia działań niepożądanych.

Słonecznik zwyczajny w Ziołopedii — podsumowanie

Słonecznik zwyczajny jest powszechnie znanym i stosowanym ziołem. Jest znakomitym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin i minerałów, co pozytywnie wpływa na funkcjonowanie organizmu poprzez zapobieganie hipercholesterolemii oraz miażdżycy. Stosowany jest również w kosmetologii jako środek odżywiający skórę i włosy. Słonecznik uznawany jest za bezpieczną roślinę, która może być przyjmowana przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią.

Bibliografia

1. Lewi, D.M., Esteban Hopp, H., Escandón, A.S. Sunflower (Helianthus annuus L.). In: Wang, K. (eds) Agrobacterium Protocols. Methods in Molecular Biology, vol. 343. Humana Press. 2006: str. 291-298
2. Radonic, L.M., Lewi, D.M., López, N.E., Hopp, H.E., Escandón, A.S., Bilbao, M.L. Sunflower (Helianthus annuus L.). In: Wang, K. (eds) Agrobacterium Protocols. Methods in Molecular Biology, vol. 1224. 2015: str. 47-55
3. Adeleke, B.S., Babalola, O.O. Oilseed crop sunflower (Helianthus annuus) as a source of food: Nutritional and health benefits. Food Science and Nutrition 8(9). 2020: str. 4666-4684
4. Tabassum, S., Mudrikah, T. Chemistry, pharmacology and ethnomedicinal uses of Helianthus annuus (Sunflower): A Review. Pure And Applied Biology (PAB), 4(2). 2021: str. 226-235.

Autor