Heterochromia - dlaczego niektóre osoby mają różnobarwne tęczówki oczu?

Czym jest heterochromia?

Heterochromia, czyli różnobarwność tęczówek, może być zjawiskiem zarówno fizjologicznym, jak i patologicznym. U niektórych osób dochodzi do nierównego wysycenia tęczówek barwnikiem w wyniku wady genetycznej, rodzą się więc one z wrodzoną heterochromią. Zjawiska tego nie można jednak rozpoznać bezpośrednio po urodzeniu się dziecka. Ilość melaniny w tęczówce zmienia się w pierwszym okresie życia i ostatecznie możemy ją ocenić, gdy dziecko ukończy 3. rok życia.

Może zdarzyć się także sytuacja, w której zabarwienie tęczówek zmienia się pod wpływem pewnych czynników chorobowych, wówczas mówimy o heterochromii patologicznej. 

Wystąpienie heterochromii należy skonsultować z okulistą, aby wykluczyć niepokojące przyczyny jej wystąpienia.

Heterochromia - rodzaje

W zależności od sposobu rozłożenia barwnika w tęczówkach, wyróżnia się kilka rodzajów heterochromii:

• heterochromię centralną;
• heterochromię częściową, zwaną też sektoralną;
• heterochromię całkowitą.

Heterochromia może dotyczyć wyłącznie jednej tęczówki lub wielobarwliwość może być obecna w obydwu tęczówkach równocześnie. 

Heterochromia centralna

W tęczówce możemy wyróżnić swego rodzaju pierścienie - wewnętrzny i zewnętrzny. W heterochromii centralnej wewnętrzny pierścień tęczówki będzie posiadał odmienną barwę, niż pierścień zewnętrzny. Zjawisko to sprawia, że oko staje się dwukolorowe.

Heterochromia częściowa (sektorowa)

O heterochromii sektorowej (częściowej) mówimy, gdy w obrębie jednej tęczówki poszczególne jej obszary różnią się kolorem. Różnobarwność dotyczy więc jedynie fragmentu tęczówki, nie zaś całej jej powierzchni.

Heterochromia całkowita

Heterochromia całkowita polega na tym, iż każda z tęczówek posiada inną barwę. Może więc zdarzyć się sytuacja, gdy jedno oko będzie koloru niebieskiego, a drugie np. zielonego.

Przyczyny wystąpienia heterochromii

Barwę oczu zawdzięczamy obecności barwnika - melaniny. Gdy jego ilość w obu tęczówkach jest zbliżona i rozłożona równomiernie, wówczas barwa oczu jest jednorodna. W momencie, gdy dochodzi do niewłaściwego rozkładu barwnika w tęczówkach, pojawia się heterochromia. Jest to wada o podłożu genetycznym, na pojawienie się której zwykle nie mamy żadnego wpływu (wyjątkiem są jedynie heterochromie ujawniające się w przebiegu innych chorób, np. nowotworowych). Istotne jest, iż heterochromia nie jest wadą dziedziczną.

Choć zwykle heterochromia występuje samoistnie, może stanowić również element zespołów chorobowych, takich jak:

• bielactwo;
• zespół Waardenburga;
• choroba Hirschprunga;
• nerwiakowłókniakowatość.

W takiej sytuacji oprócz heterochromii zaobserwować można również innego rodzaju wady i objawy chorobowe, które należy skonsultować z lekarzem.

W sytuacji, gdy heterochromia pojawia się w trakcie życia jako zmiana nabyta, za przyczynę uznaje się rozwój niektórych schorzeń. Przyczyną jej wystąpienia może być np:

• obecność krwawienia do gałki ocznej;
• zapalenie naczyniówki;
• guz wewnątrzgałkowy;
• jaskra.

Czy heterochromia wymaga leczenia?

Obecność heterochromii nie zawsze świadczy o tym, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Jeśli jednak pojawia się nagle w trakcie życia lub towarzyszą jej inne objawy kliniczne, konieczna jest pilna wizyta u okulisty!

W zdecydowanej większości przypadków heterochromia jest wadą, która nie wymaga podejmowania leczenia. Jeśli jednak stanowi element nabytych za życia chorób, wówczas należy podjąć leczenie przyczyny podstawowej. Farmakoterapia polega wówczas na zwalczaniu konkretnego schorzenia, m.in.:

• jaskry - poprzez podanie leków dobranych do rodzaju jaskry, takich jak analogi prostaglandyn i prostamidu czy antagonistów receptora beta-edrenergicznego; 
• zapalenia błony naczyniowej oka - lekarze sięgają nieraz po leki z grupy glikokortykosteroidów lub metotreksat.

Warto pamiętać, że leczenia nie należy rozpoczynać na własną rękę, lecz dopiero po konsultacji z lekarzem, który ukierunkuje farmakoterapię na zwalczanie przyczyny problemu.

Dostępność poszukiwanych preparatów w pobliskich aptekach sprawdzisz z łatwością za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Hautz, W. (2018). Czy heterochromia tęczówek u 6-miesięcznego dziecka (słuch w normie, USG przezciemiączkowe w normie, rozwój psychoruchowy prawidłowy) wymaga konsultacji okulistycznej? 300 pytań z pediatrii. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.13.1.34. (Dostęp: 06.2023).
2. Rennie, I.G. (2012). Don't it make my blue eyes brown: heterochromia and other abnormalities of the iris. Eye (Lond), 26(1), s. 29-50. Doi: 10.1038/eye.2011.228. 
3. Niżankowska, M.H. (2016). Leki przeciwjaskrowe, wskazania i przeciwwskazania. Medycyna Praktyczna. Dostępna na: https://www.mp.pl/okulistyka/okulistyka-dla-nieokulistow/artykuly/140915,leki-przeciwjaskrowe-wskazania-i-przeciwwskazania. (Dostęp: 06.2023).
4. Lang, A. (2015). Zapalenie błony naczyniowej oka a terapia lekami modyfikującymi przebieg choroby. Termedia. Reumatologia. Dostępne na: https://www.termedia.pl/reumatologia/Zapalenie-blony-naczyniowej-oka-a-terapia-lekami-modyfikujacymi-przebieg-choroby,19852.html. (Dostęp: 06.2023).