Bluszczyk kurdybanek — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie 

Bluszczyk kurdybanek — właściwości

Bluszczyk kurdybanek, pomimo niewielkich rozmiarów, wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych. Surowiec leczniczy stanowi ziele kurdybanka (łac. Herba Hederae terrestris syn. Herba Glechomae). Już w medycynie tradycyjnej bluszczyk kurdybanek znany był ze swoich możliwości przeciwzapalnych, przeciwwirusowych, przeciwbakteryjnych, a nawet przeciwnowotworowych.

Ponadto kurdybanek działa przeciwbólowo, przeciwutleniająco oraz moczopędnie. Z tego powodu, nie bez przyczyny, roślina ta miała zastosowanie w leczeniu zapalenia oskrzeli, astmy, chorób żołądka, cukrzycy i różnego pochodzenia stanów zapalnych. 

Za wszystkie wymienione wyżej efekty odpowiadają zawarte w kurdybanku substancje chemiczne, takie jak kwasy fenolowe, terpenoidy, alkaloidy, flawonoidy oraz olejki eteryczne. Za działanie przeciwzapalne i przeciwstarzeniowe odpowiedzialne są związki fenolowe. Dodatkowo bluszczyk kurdybanek w swoim składzie posiada garbniki, kwas ursolowy, triterpeny, diterpeny, kwas kawowy, związki goryczkowe, ketony, pulegon i inne.

Bluszczyk kurdybanek — jak wygląda, skąd pochodzi? 

Bluszczyk kurdybanek, ziemny (łac. Glechoma hederacea) należy do rodziny jasnotowatych (łac. Lamiaceae) i pochodzi z Eurazji. Jest rozpowszechniony w całej Europie, w umiarkowanych strefach Azji, Ameryce Północnej oraz Syberii. Można znaleźć go na poboczach dróg, w lasach i na łąkach. Kurdybanek osiąga do 20 centymetrów wysokości. Jest rośliną rozłogową, a zatem występuje w skupiskach. Posiada charakterystyczne drobne, fioletowe kwiaty, osadzone w kątach liści, w ilości od 2 do 4 sztuk. W zależności od osobnika łodygi mogą być owłosione lub gładkie. Liście kurdybanka są zimotrwałe i drobne, a owoc stanowi rozłupnia, która rozpada się na 4 rozłupki. Roślina kwitnie od kwietnia do czerwca i zapylana jest przez owady, a owoce rozsiewane są głównie przez mrówki.

Nazwa kurdybanek pochodzi od kurdybanów, czyli kozich skór, które były wyprawiane, wytłaczane, malowane i złocone. Następnie wykładane były na ścianach lub używane do obijania mebli i ksiąg. 

Bluszczyk kurdybanek — działanie, wskazanie do stosowania

Glechoma hederacea ma działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, moczopędne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Z uwagi na właściwości oczyszczające z produktów przemiany materii (depurativum), kurdybanek ma zastosowanie przy świądzie skóry, trądziku powikłanym, odtruwaniu z toksyn, marskości wątroby i przewlekłej niewydolności wątroby. Ziele kurdybanka działa również odkażająco, rozkurczowo i uspokajająco, co okazuje się przydatne u osób chorych na padaczkę. Dodatkowo bluszczyk kurdybanek ułatwia odkrztuszanie wydzieliny z płuc, zatem sprawdzi się w chorobach układu oddechowego, takich jak przewlekłe zapalenie oskrzeli, czy rozstrzeniu oskrzeli. Kurdybanek wspomoże również wysiłek i regenerację u osób aktywnych fizycznie. 

Bluszczyk kurdybanek na rany

Ziele kurdybanka działa przeciwzapalnie i odkażająco, dlatego roślina ta bardzo dobrze wspomaga regenerację przy oparzeniach słonecznych, trudno gojących się ranach czy owrzodzeniach troficznych. U osób z trądzikiem można wypróbować okłady z wodnych naparów z ziela kurdybanka. 

Bluszczyk kurdybanek na drogi żółciowe

Bluszczyk kurdybanek ze względu na swój potencjał rozkurczowy, przeciwzapalny i żółciopędny sprawdzi się w chorobach dróg żółciowych, takich jak kolka żółciowa, zapalenie pęcherzyka żółciowego oraz cholestaza, czyli zatrzymanie żółci.

Bluszczyk kurdybanek na układ pokarmowy

Kurdybanek korzystnie wpływa na dolegliwości układu pokarmowego, takie jak zatrucia pokarmowe, niedokwaśność soku żołądkowego, nieżyt przewodu pokarmowego czy również na ból brzucha. Dodatkowo ziele może przynieść ulgę osobom z zespołem jelita drażliwego (IBS). 

Bluszczyk kurdybanek — jak dawkować?

Suche ziele kurdybanka w ilości 15 g (jedna łyżka) należy zalać szklanką gorącej wody i odstawić na 10-15 minut. Takie napary należy spożywać dwa razy dziennie. Dawkowanie syropów z kurdybankiem różni się w zależności od producenta. Ziele kurdybanka sprawdzi się bardzo dobrze, jako przyprawa w kuchni do zup i sałatek.

Leki i suplementy zawierające bluszczyk kurdybanek

Bluszczyk ziemny można nabyć w postaci wysuszonego ziela, ale występuje również jako składnik syropów i w formie intraktów i nalewek.

Bluszczyk kurdybanek w ciąży

Brakuje danych dotyczących możliwości stosowania bluszczyka kurdybanka w ciąży, natomiast zawarty w kurdybanku pulegon wykazuje działanie hepatotoksyczne i drażniące przewód pokarmowy. Dlatego też, pomimo że substancja ta występuje w małych ilościach, kobiety w ciąży i w trakcie laktacji, powinny zachować ostrożność przy jego stosowaniu. 

Bluszczyk kurdybanek — przeciwwskazania i środki ostrożności

Tak jak wyżej wspomniano, kurdybanek zawiera w małych ilościach pulegon, dlatego kobiety w ciąży i w trakcie laktacji, a także dzieci, powinny zachować ostrożność podczas jego stosowania. Kurdybanka nie powinny stosować osoby wrażliwe na któryś z jego składników. 

Bluszczyk kurdybanek — możliwe działania niepożądane

Brakuje danych dotyczących możliwych działań niepożądanych. Odnotowano, jedynie  przypadki zatrucia zielem kurdybanka u krów i koni.

Bluszczyk kurdybanek — interakcje z innymi lekami i ziołami

Brakuje danych dotyczących możliwych interakcji z innymi lekami i ziołami. 

Bluszczyk kurdybanek w Ziołopedii — podsumowanie

Bluszczyk ziemny, jak można zauważyć, ma magiczne właściwości. Sprawdzi się w chorobach układu moczowego, układu pokarmowego, przy trudno gojących się ranach, a także w schorzeniach układu oddechowego. Roślina ta, pomimo swojej nieosobliwości, jest bogata w zdrowotne substancje chemiczne. Mimo to wymagana jest większa ilość badań, aby móc spopularyzować jej zastosowanie w medycynie.

Bibliografia

1. Sile, I., Krizhanovska, V., Nakurte, I., Mezaka, I., Kalane, L., Filipovs, J., Vecvanags, A., Pugovics, O., Grinberga, S., Dambrova, M., & Kronberga, A. (2022). Wild-Grown and Cultivated Glechoma hederacea L.: Chemical Composition and Potential for Cultivation in Organic Farming Conditions. Plants (Basel, Switzerland), 11(6), 819. https://doi.org/10.3390/plants11060819 
2. Skotnicki, Z. Glechoma hederacea L. Materia Medica Opoliensis. Dostępne na: https://mmo.uni.opole.pl/details?item=choroby&id=1710 (Dostęp 24.02.24)
3. Gatti, J. (2008). Glechoma hederacea. Dostępne na: https://www.scu.edu.au/analytical-research-laboratory---arl/medicinal-plant-garden/medicinal-plant-monographs/glechoma-hederacea/ (Dostęp 24.02.24)
4. Bluszczyk kurdybanek. Narodowe Centrum Kultury. Dostępne na: https://tiny.pl/wkwfc (Dostęp 24.02.24)

Autor