Zapalenie mieszków włosowych - przyczyny, objawy, leczenie

Czym są mieszki włosowe?

Mieszki włosowe to zagłębienia naskórka, z których wyrastają włosy na skórze głowy i ciele. W obrębie mieszka znajdują się także gruczoły łojowe odpowiedzialne za produkcję łoju, zwanego inaczej sebum. Jego rola polega na tworzeniu na skórze warstwy ochronnej, nazywanej płaszczem lipidowym, który zapobiega przesuszeniu skóry, a także chroni ją przed czynnikami zewnętrznymi.

Jakie są przyczyny powstania zapalenia mieszków włosowych?

W niesprzyjających warunkach może dojść do przerwania ciągłości płaszcza lipidowego i uszkodzenia ujścia mieszka włosowego. Wiąże się to z umożliwieniem wniknięcia czynników patogennych w głąb mieszka włosowego, skutkując powstaniem stanu zapalnego i infekcji. 

Najczęściej infekcja ma charakter bakteryjny, a odpowiedzialne za jej powstanie są głównie gronkowiec złocisty i paciorkowiec ropny. Znacznie rzadziej czynnikiem infekcyjnym są wirusy i grzyby. 

Czynniki, które zwiększają ryzyko powstania zapalenia mieszków włosowych to m.in.: 

• częste golenie i depilacja,
• noszenie zbyt ciasnych i przylegających ubrań,
• nadmierna potliwość,
• miejscowa terapia glikokortykosteroidami,
• stosowanie opatrunków okluzyjnych,
• zakażenie wirusem HIV,
• cukrzyca,
• wilgotny, gorący klimat,
• ekspozycja na działanie promieni słonecznych.

Jak rozpoznać zapalenie mieszków włosowych?

Objawy zapalenia mieszków włosowych są łatwe do zaobserwowania. Zmiany zapalne charakteryzują się występowaniem wykwitów, wypełnionych czasem ropą lub płynem surowiczym, przez które przebija się pojedynczy włos. Początkowo obserwuje się nieliczne wykwity, które z upływem czasu mogą się rozprzestrzeniać, tworząc skupiska krostek. Zmiany takie bywają swędzące, a nawet bolesne. Najczęściej zlokalizowane są na twarzy, szyi, plecach, nogach, pachwinach czy w okolicach pach.  

Warto pamiętać, że jeśli krostki nie znikają w ciągu kilku dni lub obserwujemy ich niepokojące rozprzestrzenianie, należy udać się do lekarza w celu ustalenia leczenia. Nieleczone zapalenie mieszków włosowych może przerodzić się w poważniejsze schorzenia, z których najczęściej występującymi są czyrak i figówka. 

Czyrak jest ropnym zapaleniem, przyjmującym postać czerwono-fioletowego guzka, na szczycie którego widoczny jest czop martwiczy. Szczególnie niebezpieczna jest lokalizacja czyraka w obrębie twarzy, ze względu na ryzyko rozwoju zapalenia zatok i opon mózgowych. Figówka jest z kolei przewlekłym zapaleniem, które przyjmuje postać krostkową lub grudkową. Niestety, w procesie jej gojenia często dochodzi do powstania widocznej blizny.

Jak leczyć zapalenie mieszków włosowych?

Lekarz diagnozuje zapalenie mieszków włosowych na podstawie występowania charakterystycznych wykwitów. W przypadku zmian zlokalizowanych w obrębie twarzy, konieczne może być zróżnicowanie zapalenia o podłożu bakteryjnym od zapalenia spowodowanego przez grzyby. Jeżeli zmiany mają charakter przewlekły lub nawracający, konieczne może być wykonanie wymazu z nosa, potwierdzającego nosicielstwo gronkowca złocistego.

Leczenie zapalenia mieszków włosowych o podłożu bakteryjnym, przy zmianach o niewielkim nasileniu, rozpoczyna się od miejscowego zastosowania maści z antybiotykiem. W tym przypadku wykorzystywane są substancje takie jak mupirocyna, kwas fusydowy czy retapamulina. W przypadku zapalenia mieszków włosowych o nasilonym przebiegu, konieczne może być zastosowanie doustnej antybiotykoterapii z uwzględnieniem antybiogramu.

Leczenie czyraka i figówki również związane jest z podawaniem ogólnoustrojowym antybiotyków, głównie z grupy penicylin i cefalosporyn. We wczesnej fazie powstawania czyraka pomocna może być terapia miejscowa z zastosowaniem okładów lub maści ichtiolowej, które przyspieszą formowanie czopu martwiczego.  

Dostępność poszukiwanych preparatów najbliższych aptekach możesz z łatwością sprawdzić poprzez portal KtoMaLek.pl.

Czy da się zapobiec powstawaniu zapalenia mieszków włosowych?

By zapobiec powstaniu zapalenia mieszków włosowych należy dbać o podstawowe zasady higieny. Przed depilacją warto zdezynfekować maszynki do golenia i depilować się w kierunku, w którym rosną włoski, by zmniejszyć ryzyko podrażnienia. Po wykonanym zabiegu wskazane jest zastosowanie balsamu, dostosowanego do typu naszej skóry. Poza tym, warto ograniczyć noszenie zbyt ciasnych ubrań, gdyż tarcie zwiększa ryzyko uszkodzenia ujść mieszków włosowych i ułatwia wniknięcie do nich drobnoustrojów.

Autor