Wylew (udar krwotoczny) - objawy, czynniki ryzyka, leczenie

Udar mózgu – obraz kliniczny

Według Światowej Organizacji Zdrowia udar mózgu określany jest jako “nagły, zagrażający życiu stan objawiający się uogólnionymi lub ogniskowymi zaburzeniami czynności pracy mózgu”.

Niewydolność krążenia mózgowego stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia pacjenta, a przyczyny tego stanu mogą być zarówno krwotoczne, jak i niedokrwienne. Podczas udaru dochodzi do uszkodzenia struktur mózgu, co niesie za sobą zaburzenia neurologiczne związane z mową, widzeniem, a także poruszaniem się. Podczas interwencji medycznej ogromnie ważny jest czas reakcji, gdyż od niego w dużej mierze zależy liczba powstałych uszkodzeń. 

Szacuje się, że zapadalność na udar mózgu jest bardzo wysoka w Polsce - częściej występuje u mężczyzn oraz jest trzecią co do częstości przyczyną śmierci lub inwalidztwa.

Udar krwotoczny, czyli wylew krwi do mózgu

Udar krwotoczny, często nazywany wylewem, choć stanowi mniejszy odsetek udarów jest również ogromnym zagrożeniem dla życia i zdrowia pacjenta. Powstaje na skutek rozerwania naczynia mózgowego, co powoduje wynaczynienie krwi.

Objawy udaru krwotocznego

Objawy udaru niedokrwiennego, jak i krwotocznego są bardzo do siebie podobne i obejmują zaburzenia widzenia, mowy i motoryki. Pojawiają się nagle i dość szybko narastają. Wśród nich wyróżnia się:

• zaburzenia koordynacji ruchowej i równowagi;
• ból i zawroty głowy;
• nudności i wymioty;
• zaburzenia oddechu;
• zaburzenia przytomności.

Objawy zwane niedomogą pnia mózgu to szereg symptomów towarzyszący częściej w przypadku udaru krwotocznego. W skład niedomogi pnia mózgu wchodzi:

• zaburzenie tętna, ciśnienia tętniczego, temperatury i oddychania,
• zaburzenie motoryki ciała,
• zaburzenie motoryki źrenic oraz gałek ocznych.

Czynniki ryzyka wystąpienia wylewu mózgu

Najistotniejszym i jednym z kluczowych czynników ryzyka wystąpienia udaru mózgu (zarówno krwotocznego, jak i niedokrwiennego) jest nadciśnienie tętnicze. Szacuje się, że nadciśnienie tętnicze jest przyczyną około 35% udarów.

Innymi czynnikami ryzyka są m.in.:

• tętniaki mózgu,
• zniekształcenia naczyń mózgowych,
• zakrzepica żylna mózgu,
• jatrogenne działanie leków,
• nowotwór,
• starszy wiek,
• otyłość,
• brak aktywności fizycznej,
• palenie tytoniu,
• spożywanie alkoholu,
• stres.

Przy jakim ciśnieniu tętniczym można dostać wylewu?

Badania wykazują, że u ponad 75% osób obciążonych udarem krwotoczny odnotowano wartość ciśnienia skurczowego powyżej 140 mmHg i ciśnienia rozkurczowego ponad 90 mmHg. Warto więc kontrolować ciśnienie i być pod stałą opieką lekarską, gdyż nadciśnienie tętnicze jest jedną z głównych przyczyn wystąpienia udaru.

Leczenie udaru krwotocznego

Ze względu na zagrożenie życia pacjenta, osoby z podejrzeniem udaru wymagają natychmiastowej i specjalistycznej pomocy lekarskiej. Pacjent niezwłocznie powinien mieć wykonane badanie obrazowe mózgu (tomografię komputerową lub rezonans) w celu rozpoznania typu udaru i wdrożenia leczenia. Niezwykle istotne jest również kontrolowanie ciśnienia tętniczego krwi w pierwszych dobach od wystąpienia udaru.

Farmakologia

Postępowanie lecznicze podczas wystąpienia udaru krwotocznego obejmuje zastosowanie farmakologicznego sposobu obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. W tym celu stosuje się leki dożylne, takie jak urapidyl, furosemid lub nitroprusydek.

Postępowanie chirurgiczne

W przypadku braku efektów działania farmakologii, lekarze najczęściej podejmują decyzję o postępowaniu chirurgicznym, mającym na celu ewakuację krwi i drenaż układu komorowego. Ścieżka postępowania jest ściśle uzależniona od lokalizacji i rozległości udaru.

Rehabilitacja

Po przebytym wylewie, ogromnie ważna jest rehabilitacja pacjenta. Podjęcie jej jest kluczowe do odzyskania sprawności ruchowej, która została zaburzona na skutek uszkodzenia struktur mózgu.

Czy wylew to tylko udar krwotoczny?

Nomenklatura słowa „wylew” jest bardzo szeroka i choć przyjęło się, że mówiąc wylew ma się na myśli udar krwotoczny, to wśród społeczeństwa można spotkać również to określenie opisujące inne schorzenia. I tak mamy również do czynienia z wylewem w oku czy wylewami podskórnymi, potocznie zwanymi siniakami.

Reaguj szybko!

Jeśli tylko zauważysz u kogoś objawy udaru, natychmiast zadzwoń po pogotowie ratunkowe. W tym przypadku czas odgrywa ogromną rolę. Im szybciej pacjent dostanie się do szpitala i otrzyma pomoc, tym mniejsze będą dla chorego konsekwencje przebytego wylewu. Reagując i działając szybko, zwiększasz szansę pacjenta na przeżycie!

Pamiętaj, że dostępność preparatów w pobliskich aptekach możesz sprawdzić poprzez portal KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Bodzioch, M. (2017). Udar mózgu. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/udar/udar-mozgu/135796,udar-mozgu..
2. Czarnecka, D., Zabojszcz, M. (2004). Nadciśnienie tętnicze a udar mózgu. Choroby Serca i Naczyń, 1, 1, s. 19-25.
3. Książkiewicz, B., Gąsecki, D. (2006), Leczenie we wczesnym okresie udaru mózgu. Choroby Serca i Naczyń, 3, 2, s. 83–90.
4. Mazur, R., Świerkocka-Miastkowska, M. (2005). Udar mózgu - pierwsze objawy. Choroby Serca i Naczyń,  2, s. 84-87
5. Pogrzebielski, A. (2013). Wylew podspojówkowy. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobyspojowki/85986,wylew-podspojowkowy.
6. Siniak siniakowi nierówny, czyli przyczyny krwawych wylewów (2018). Puls Medycyny. Dostępne na: https://pulsmedycyny.pl/siniak-siniakowi-nierowny-czyli-przyczyny-krwawych-wylewow-935757.
7. Wiszniewska, M., Kobayashi, A., Członkowska, A. (2012). Postępowanie w udarze mózgu. Skrót wytycznych Grupy Ekspertów Sekcji Chorób Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Neurologicznego z 2012 roku. Pol. Przegl. Neurol, 8(4), s.161-175.

Autor