Olej lniany – pij na zdrowie!
Olej lniany pozyskuje się z siemienia lnianego (Linum usitatissimum). Te niepozorne nasionka od wieków były używane do celów leczniczych, jako remedium na dolegliwości żołądkowe, a także w kuchni. Obecnie są częstym składnikiem pieczywa, śniadaniowych musli, fit batonów i innych produktów zaliczanych do zdrowej żywności. Olej lniany również posiada szereg cennych właściwości, które warto wykorzystać w codziennej diecie.
Olej lniany – cenne źródło NNKT
Olej lniany uzyskuje się poprzez tłoczenie na zimno nasion lnu. Ma on złocistą barwę i intensywny, orzechowo-goryczkowy smak i zapach. Tym, co go wyróżnia na tle innych olejów, jest wysoka zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) . Nasz organizm nie jest w stanie wytwarzać ich samodzielnie, dlatego należy je dostarczać wraz z pożywieniem. Kwasy te są jednym z budulców błon komórkowych, biorą udział w wielu przemianach metabolicznych i transporcie lipidów, a także mają wpływ na działanie gruczołów dokrewnych. Są niezbędne do prawidłowego rozwoju organizmu, w tym układu nerwowego, sercowo-naczyniowego oraz narządów wzroku. W oleju lnianym stanowić mogą nawet 85% jest wartości, jednak wiele zależy od typu i jakości nasion oraz metod wytłaczania i przechowywania.
W oleju lnianym znajdziemy także sporo witaminy E, która jest silnym przeciwutleniaczem chroniącym komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Wpływa także na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, w tym narządu wzroku. Warto także zwrócić uwagę na zawartość lignianów, które zaliczane są do tzw. fitoestrogenów. Działają one podobnie do estrogenów, wpływając na poprawne działanie układu hormonalnego. Łagodzą objawy menopauzy i zmniejszają ryzyko zachorowania na osteoporozę oraz miażdżycę. W przypadku mężczyzn fitoestrogeny zmniejszają zagrożenie przerostu prostaty.
Omega-3 i omega-6 w dobrych proporcjach
Olej lniany cechuje się wyjątkowo korzystnymi proporcjami kwasów omega-3 do kwasów omega-6. Kwas α-linolenowy należy do tej pierwszej grupy i stanowi ponad 50% wszystkich zawartych w tym oleju tłuszczów. Wykazuje działanie antybakteryjne oraz przeciwzapalne. Olej lniany składa się także w 10-15% z kwasu linolowego, należącego do grupy omega-6. Zbyt duże spożycie kwasów omega-6 działa prozapalnie i utrudnia dostęp organizmu do kwasów omega-3. Dodatkowo nadmierne spożycie kwasów omega-6 w połączeniu z tłuszczami nasyconymi sprzyja rozwojowi chorób cywilizacyjnych. Według aktualnych zaleceń proporcja omega-6 do omega-3 w diecie powinna wynosić około 4-5:1. Tymczasem w zdecydowanej większości przypadków proporcja ta wynosi nawet 20:1! Z tego względu zdecydowanie warto włączyć olej lniany do jadłospisu.
Należy pamiętać, że tak korzystne proporcje kwasów omega-3 do omega-6 znajdziemy wyłącznie w oleju tłoczonym na zimno, który produkuje się z wysokolinolenowych odmian siemienia lnianego. Zawartość kwasów tłuszczowych może się różnić w zależności od producenta.
Olej lniany i dieta dr Budwig
Część olejów lnianych zimnotłoczonych określa się mianem "olejów lnianych budwigowych". Ich nazwa wzięła się od nazwiska dr Johanny Budwig, które jest autorką "diety budwigowej". Dieta powstała w celu wspomagania leczenie nowotworów, a także chorób układu sercowo-naczyniowego i cukrzycy. Produktem dominującym tej diety jest wysokolinolenowy olej lniany. Dopuszczalne jest stosowanie również innych olejów roślinnych, jak oliwa z oliwek, olej kokosowy czy olej z kiełków pszenicy. Dieta zakłada wyeliminowanie z jadłospisu żywności wysoko przetworzonej oraz włączenie dużych ilości warzyw sezonowych i owoców. Mięso nie jest rekomendowane, gdyż jest źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych. Wyjątkiem są ryby bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe. Charakterystycznym elementem diety jest pasta dr Budwig, którą przyrządza się z chudego twarogu oraz oleju lnianego. Tak przygotowana mieszanka ma ułatwiać przyswajalność kwasów tłuszczowych omega-3.
Gdzie kupować olej lniany?
Dzięki rosnącej popularności olej lniany można kupić właściwie w każdym sklepie. Jednak czy warto sięgnąć po ten dostępny na marketowej półce? W żadnym wypadku. Odpowiednia proporcja kwasów omega-3 i omega-6 obecna jest wyłącznie w oleju wysokolinolenowym tłoczonym na zimno. Taki olej musi być przechowywany w warunkach chłodniczych w szczelnie zamkniętej, ciemnej butelce i z dala od źródeł światła. W przeciwnym razie szybko się będzie utleniał i straci swoje właściwości. Dobrej jakości lniany olej zimnotłoczony znajdziemy w aptece (LenVitol, Olej lniany dieta Dr. Budwig, Olej lniany budwigowy nieoczyszczony, BIO Olej Lniany Budigowy Dr Gaja), gdzie jest przechowywany w lodówce. W serwisie KtoMaLek.pl można szybko i łatwo sprawdzić, czy dana apteka posiada szukany przez nas olej oraz go zarezerwować.
Po otwarciu olej powinien być przechowywany w warunkach chłodniczych przez maksymalnie 3 miesiące. Warto zwrócić uwagę na datę produkcji oraz ważności, aby kupić jak najświeższy produkt. Jeżeli smak oleju stał się gorzki, nie nadaje się on już do użycia. Pamiętajmy także, by wysokolinolenowego oleju lnianego nie poddawać obróbce termicznej. Możemy go pić na czczo, dodawać do sałatek i zimnych potraw, jednak nie stosujmy go jako oleju do smażenia.
