Pulsoksymetr – do czego służy i jaki wybrać? Jaka powinna być saturacja?

Jak działa pulsoksymetr?

Hemoglobina, dzięki której krwinki czerwone transportują tlen w naszym organizmie, zmienia swoje właściwości optyczne w zależności od tego, czy jest związana z tlenem (hemoglobina utlenowana) lub nie jest (hemoglobina odtlenowana). Pulsoksymetr wykorzystuje tę właściwość i za pomocą światła czerwonego oraz podczerwonego mierzy zawartość hemoglobiny związanej z tlenem. Parametr ten nazywamy saturacją krwi. Ponadto, pulsoksymetr jest w stanie wykryć rytm, z jakim bije serce (tętno).

Saturacja – SpO2%

Saturacja to inaczej wysycenie tlenem krwi. Określa procentowo ilość hemoglobiny związanej z tlenem w krwi tętniczej. U zdrowych osób saturacja mieści się w zakresie 95-100%. Jeżeli pulsoksymetr wskazuje wynik mniejszy niż 95%, należy skonsultować się z lekarzem. Wynik poniżej 90% to wyraźny objaw niedotlenienia, w przypadku którego konieczne jest jak najszybsze wezwania pogotowia ratunkowego. 

Osoby palące papierosy a także chorujące przewlekle na choroby układu oddechowego mogą mieć niższą saturację niż zdrowe.

Tętno – BPM

Drugim głównym parametrem wyświetlanym przez pulsoksymetr jest tętno. Określa ono ilość uderzeń serca na minutę (bpm). U osób zdrowych powinno mieścić się w zakresie 60-100 bpm.

Jeżeli nasze tętno w spoczynku wynosi więcej niż 100 uderzeń serca na minutę, mówimy o tachykardii, jeśli mniej niż 60 – bradykardii. U sportowców tętno spoczynkowe może być niższe niż 60 bpm, zaś u noworodków i małych dzieci serce bije szybciej niż u dorosłych. Jeżeli pulsoksymetr wskazuje tętno niższe niż 60 bpm lub wyższe niż 100 bpm, jest to objaw alarmowy i należy skontaktować się z lekarzem.

Perfuzja – PI

Perfuzja to trzeci z parametrów podawanych przez pulsoksymetr. Na wyświetlaczu urządzenia widnieje jako liczba obok liter PI. Określa ona stosunek przepływu krwi pulsacyjnej – tętniczej, do krwi statycznej – żylnej, tkankowej. Dzięki niej można określić stopień zaopatrzenia tkanek w krew w danym miejscu. 

Prawidłowe wartości mieszczą się w zakresie 0,4-20%. W pulsoksymetrach komercyjnych pomiar jest orientacyjny i pozwala na określenie, czy dane miejsce pomiarowe (palec) nadaje się do określenia saturacji i tętna. Jeżeli indeks perfuzji będzie zbyt mały, pomiar saturacji może być niedokładny. Takie zjawisko występuje u noworodków. W takiej sytuacji, do pomiaru saturacji można wykorzystać duży palec stopy.

Do czego służy pulsoksymetr?

Pulsoksymetr jest świetnym nieinwazyjnym urządzeniem do monitorowania stanu zdrowia osób chorych. Służy przede wszystkim do szybkiego wykrycia niewydolności oddechowej. Szczególnie przydatne jest to u osób, u których stwierdzono obecność wirusa SARS-CoV-2. Osoby te mogą znajdować się w stanie niewydolności oddechowej i niedotlenienia bez wyraźnych objawów (cicha hipoksja), takich jak:

• duszności,
• przyspieszenie oddechu,
• szybsze tętno,
• zaburzenia równowagi, uczucie splątania, rozkojarzenie.

Wykrycie niedotlenienia pozwala na szybkie wezwanie pogotowia ratunkowego i natychmiastowe podjęcie leczenia chorego.

Kto jeszcze może wykorzystywać pulsoksymetr?

Pulsoksymetr znajduje także zastosowanie w domowym monitorowaniu stanu zdrowia osób z chorobami układu oddechowego (astma, POChP) oraz układu krążenia. Pulsoksymetry profesjonalne stosowane są  w szpitalach, np. u wcześniaków, na intensywnej terapii, podczas operacji. Są zazwyczaj dużo większe, dokładniejsze, pozwalają na pomiar większej ilości parametrów. Z pulsoksymetrów korzystają także sportowcy do monitorowania swojej kondycji.

Jak wykonać pomiar saturacji i tętna pulsoksymetrem?

Pulsoksymetry są bardzo proste w obsłudze. Zwykle należy je włączyć, a następnie założyć na palec ręki. Po około minucie pomiaru możemy odczytać wynik. Jeżeli pulsoksymetr posiada wskaźnik indeksu perfuzji (PI) i wynosi on mniej niż 0,4%, pomiar może być niedokładny. W takiej sytuacji należy zmienić palec. 

Notowanie wyników

Saturację mierzymy kilka razy dziennie, a wszystkie wyniki zapisujemy. Dzięki temu łatwiej wychwycimy nieprawidłowości. Sumiennie notowane wyniki mogą stanowić takżę cenną informację dla lekarza.

Błędy przy pomiarze

Wśród czynników, które mogą zaburzyć odczyt saturacji i tętna możemy wyróżnić:

• zimne dłonie,
• lakier do paznokci, lakier hybrydowy,
• grzybica paznokci,
• duże nasłonecznienie w miejscu pomiaru,
• zbyt krótki czas mierzenia.

Saturację i tętno powinno się mierzyć w spoczynku, na czystym palcu, w miejscu zacienionym. Daje to najwyższą dokładność i powtarzalność wyniku. Warto zapoznać się z instrukcją producenta, co do zalecanych warunków i sposobu wykonania pomiaru.

Jaki pulsoksymetr wybrać?

Przy wyborze pulsoksymetru powinniśmy kierować się przede wszystkim jego jakością. Wśród urządzeń dostępnych na rynku wybierzmy te, które są zarejestrowane jako wyroby medyczne. Posiadają one odpowiednie certyfikaty świadczące o ich jakości i zgodności z wytycznymi europejskimi. 

Gdzie kupić pulsoksymetr dobrej jakości?

Szukając pulsoksymetru dobrej jakości pamiętajmy, że na opakowaniu powinno znaleźć się oznaczenie CE. Oprócz niego powinien być podany numer jednostki certyfikującej, np. CE 0123 to certyfikat wydany przez TÜV. Obecność dodatkowych certyfikatów spełniających normy EN ISO 13485 czy ISO 9001 pozytywnie świadczy o jakości produktu. Wśród pulsoksymetrów posiadających powyższe certyfikaty możemy wyróżnić:

• Novama Oxipulso,
• Microlife Oxy 300,
• Intec A310,
• Beurer PO-30,
• O2-Easy.

Pulsoksymetry dostępne są zarówno w aptekach, jak i sklepach z wyrobami medycznymi. Dostępność wymienionych pulsoksymetrów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Autor