OCD - Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne - jak rozpoznać i leczyć OCD?

Czym dokładnie są zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne?

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD), zwane potocznie nerwicą natręctw, to choroba psychiczna, której głównym objawem jest niezwykle częste wykonywanie tych samych czynności, bądź też nieprzerwany napływ nieprzyjemnych, natarczywych myśli. W większości przypadków pacjent walczy z objawami, co jest zadaniem niezwykle trudnym. W wyniku tej walki dochodzi często do rozwoju niepokoju, napadów lękowych, a nawet napięcia i przewlekłego stresu.

Same objawy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego można podzielić na uporczywe myśli (obsesje), a także natrętne zachowania (kompulsje). Objawy te mogą występować u pacjenta pojedynczo, lub też razem - wówczas są one związane z takimi samymi tematami, np:

• obawa o pozostawienie niezamkniętych drzwi mieszkania, niedokręconych kurków, otwartych okien - wówczas dochodzi do częstego sprawdzania wykonania tych czynności przed wyjściem;
• nieuzasadniony strach przed ubrudzeniem się (myzofobia) czy też przed wszelkiego rodzaju zarazkami (bakcylofobia) - dochodzi wówcza do przesadnego mycia wszystkich dotkniętych przedmiotów oraz zbyt częstego mycia rąk;
• wrażenie konieczności prawidłowego ułożenia przedmiotów, często w sposób symetryczny, czy też w odpowiedniej kolejności. Co więcej, może także dochodzić do nadmiernego gromadzenia przedmiotów;
• niepohamowana chęć do zrobienia czegoś niestosownego, czy też niewłaściwego w danej sytuacji, np. w kościele, czy też lęk przed wykonaniem tej czynności lub doprowadzenie do agresywnego zachowania względem bliskich;
• ruminacje, czyli przesadnie długie rozmyślanie nad daną decyzją, w wyniku którego nie dochodzi do podjęcia decyzji i działań;
• ciągłe powtarzanie jednej czynności, lub też ich złożonej sekwencji, któremu towarzyszy przeświadczenie, że jeżeli nie zostaną wykonane, to stanie się coś okropnego.

Bardzo często wraz z podstawowymi objawami OCD, obserwuje się u pacjentów zaburzenia depresyjne i lękowe, które mają związek z obniżeniem nastroju i samooceny, derealizacją oraz depersonalizacją. Dodatkowo niekiedy pojawiają się tiki i aichmofobia (chorobliwy lęk przed ostrymi lub spiczastymi przedmiotami) .

W jaki sposób diagnozuje się OCD?

W celu rozpoznania OCD konieczna jest konsultacja z lekarzem psychiatrą. Samo badanie ma charakter rozmowy, która ogranicza się do zebrania odpowiedniego wywiadu, wypełnienia ankiet, czy też kwestionariuszy. Bardzo rzadko konieczne jest przeprowadzenie konsultacji psychologicznej i neurologicznej oraz przeprowadzenie dodatkowych badań biochemicznych (badanie próbek krwi), rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej, czy też elektroencefalografii.

W jaki sposób leczy się zaburzenia kompulsywno-obsesyjne?

Bardzo często pacjenci chorzy na OCD unikają kontaktu ze specjalistą z powodu zawstydzenia i zażenowania swoją chorobą. Za wszelką cenę starają się sami walczyć z jej objawami, czy też poszukują ukojenia w chwilach napięcia i stresu - z tego powodu niezwykle istotne jest odpowiednie wsparcie okazywane choremu przez najbliższych.

Mimo faktu, że leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych jest niezwykle trudnym i długotrwałym procesem, to w 75% przypadków przynosi ono poprawę stanu zdrowia pacjentów. Sam proces terapii składa się z:

• terapii niefarmakologicznej - zaliczamy tutaj terapię poznawczo-behawioralną, techniki wspomagające, a także psychoterapię psychodynamiczną. Ta forma leczenia często skutkuje nauczeniem pacjenta, w jaki sposób ma sobie radzić z obsesjami, a także w jaki sposób unikać czynników je wywołujących;

• terapia farmakologiczna - w celu leczenia zaburzeń kompulsywno-obsesyjnych, sięga się po leki przeciwdepresyjne, takie jak SSRI (sertalina, paroksetyna, fluwokasmina, fluoksetyna) z zastosowaniem dawek większych niż w przypadku leczenia z ich użyciem depresji. W przypadku tików często dołącza się haloperidol, czy też risperidon.

W przypadku prawidłowo dobranej terapii istnieje szansa na remisję choroby, a nawet  na możliwość odstawienia stosowanych leków. Jednakże, nie zawsze jest to możliwe. Ważnym jest natomiast, że prawidłowo przeprowadzona terapia umożliwia choremu powrót do normalnego funkcjonowania w pracy, w rodzinie i społeczeństwie.

Autor