Nadciśnienie w oku - przyczyny i leczenie

Prawidłowe ciśnienie ważne dla narządów wzroku

Ciecz wodnista (łac. humor aquosus) jest substancją wypełniającą przednią komorę oka. Utrzymuje odpowiednie uwodnienie, napięcie i kształt gałki ocznej. Jest również nośnikiem dla substancji odżywczych, w które zaopatrywana jest rogówka i soczewka. Aby narząd wzroku pracował prawidłowo, konieczna jest odpowiednia ilość wytwarzanej cieczy wodnistej oraz zapewnienie jej niezakłóconego przepływu w obrębie gałki ocznej.

U zdrowej osoby wartości ciśnienia w oku mieszczą się w przedziale od 10 do 21 mm Hg, najwyższe odnotowywane są rano po przebudzeniu, jednakże dobowe wahania nie powinny przekraczać 5 mm Hg. Podwyższone ciśnienie w oku może świadczyć o zaburzeniach przepływu cieczy wodnistej, lecz także innych nieprawidłowościach.

Nadciśnienie w oku – przyczyny

Przyczyną podwyższonego ciśnienia w oku często jest upośledzenie odpływu cieczy wodnistej. Gdy substancja ta nie znajduje ujścia, zaczyna kumulować się w oku i wywierać nadmierny nacisk na nerw wzrokowy, co prowadzi do jego uszkodzenia. Zaburzenia odpływu cieczy wodnistej są częstą dolegliwością u chorych na jaskrę. Przy jaskrze z zamkniętym kątem przesączania odpływ cieczy wodnistej jest mechanicznie zablokowany przez zetknięcie się tęczówki z rogówką. W przebiegu jaskry z otwartym kątem przesączania niedrożność kanału odpływu cieczy wodnistej wywołana jest przez odkładanie się złogów w tzw. układzie beleczkowania.

Wśród innych przyczyn podwyższonego ciśnienia w oku wymienia się:

• nadmierną produkcję cieczy wodnistej;
• nieunormowane nadciśnienie tętnicze;
• cukrzycę;
• stosowanie niektórych leków (np. steroidy);
• choroba pseudoeksfoliacyjna (powoduje odkładanie się włóknisto-ziarnistych złogów w narządach, również gałce ocznej).

Jak badać ciśnienie w oku?

Zaburzenia widzenia, rozmazane widzenie, mroczki przed oczami, ból oka oraz nawracające bóle głowy o nieustalonej przyczynie mogą być objawami nadciśnienia w oku i są podstawą do konsultacji lekarskiej. Samodzielnie nie jesteśmy w stanie zmierzyć wartości ciśnienia w oku, dlatego najlepiej umówić wizytę u okulisty, który posiada odpowiednie kompetencje i narzędzia, by takie badanie przeprowadzić.

Badanie mierzącym ciśnienie wewnątrzgałkowe jest tonometria i wyróżnia się kilka jej typów:

• tonometria aplanacyjna (Goldmanna) – to standardowa metoda badania, do której wykorzystuje się tonometr Goldmanna. Urządzenie pozwala zmierzyć siłę niezbędną do spłaszczenia powierzchni rogówki. W celu przeprowadzenia badania znieczula się oko i wybarwia film łzowy za pomocą fluoresceiny;
• tonometria wgłobieniowa (impresyjna) – do badania wykorzystuje się tonometr Schiøtza badający opór rogówki pod wpływem siły nacisku. Opór ten zależny jest od ciśnienia wewnątrzgałkowego. W tym badaniu również konieczne jest znieczulenie miejscowe;
• tonometria bezkontaktowa (air-puff) – metoda ta wykorzystuje sprężone powietrze do spłaszczania rogówki i, w odróżnieniu od wcześniejszych metod, nie wymaga znieczulenia. Nie jest jednak tak dokładna, dlatego stosuje się ją jako badanie przesiewowe;
• tonometria konturowa – badanie wykonuje się przy użyciu tonometru PASCAL, który wykorzystuje specjalny czujnik w końcówce diagnostycznej urządzenia. Minimalnie zniekształca rogówkę przy pomiarze, a także uwzględnia różnice w budowie i grubości rogówki. To najnowocześniejsza i najdokładniejsza metoda badania ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Jeżeli okulista podejrzewa u pacjenta jaskrę, może zalecić wykonanie gonioskopii, która służy do oceny szerokości i budowy kąta przesączania.

Nadciśnienie w oku – jak leczyć?

Leczenie nadciśnienia w oku zależne jest od przyczyny jego występowania. Jeżeli przyczyną nadciśnienia jest nieleczona lub leczona niewłaściwie choroba przewlekła, konieczna jest pogłębiona diagnostyka u lekarza odpowiedniej specjalizacji. Powinni o to szczególnie zadbać pacjenci cierpiący na nadciśnienie tętnicze oraz cukrzycę.

Ciśnienie w gałce ocznej obniża się poprzez stosowanie hipotensyjnych kropli do oczu zawierających beta-blokery, inhibitory anhydrazy węglanowej, prostaglandyny, sympatykomimetyki, czy pilokarpinę. Zasady ich stosowania powinien wyjaśnić okulista, pomocy można także zasięgnąć u farmaceuty w aptece. Jeden lek często nie wystarcza do uzyskania pożądanego obniżenia ciśnienia, dlatego w takich sytuacjach istnieje wskazanie do szybkiego zastosowania terapii skojarzonej.

Autor