Laktuloza - właściwości, zastosowanie, dawkowanie, przeciwwskazania, skutki uboczne

Co to jest laktuloza?

Laktuloza jest związkiem należącym do syntetycznych dwucukrów i składa się z cząsteczki fruktozy i galaktozy. Jest związkiem używanym w leczeniu zaparć i może być stosowana długotrwale, ponieważ nie powoduje rozleniwienia jelit. 

Laktuloza, obok makrogoli, należy do osmotycznych leków przeczyszczających, czyli wpływających na zwiększenie objętości mas kałowych. Razem z makrogolami, laktuloza stanowi podstawę leczenia farmakologicznego przewlekłych zaparć. Powinna być rekomendowana w pierwszej kolejności, poza metodami niefarmakologicznymi, do jakich należą:

• zwiększenie aktywności fizycznej;
• wyższa podaż wody:
• wzrost ilości błonnika w diecie. 

Wybrane preparaty znajdziesz i zarezerwujesz w aptece przez portal KtoMaLek.pl.

Laktuloza - działanie

Laktuloza, po podaniu doustnym, nie ulega wchłonięciu z przewodu pokarmowego. W jelicie grubym podlega rozkładowi przez mikroflorę bakteryjną do niskocząsteczkowych kwasów organicznych, takich jak kwas octowy i kwas mlekowy. Ich obecność w świetle jelita wzmaga przenikanie wody do mas kałowych. Powoduje to wzrost objętości mas kałowych, rozciągnięcie ścian jelita i co za tym idzie, pobudzenie jego perystaltyki. Poza działaniem osmotycznym laktuloza korzystnie wpływa na mikrobiotę jelit, powodując pobudzenie wzrostu pałeczek kwasu mlekowego i bifidobakterii oraz hamując wzrost bakterii chorobotwórczych. 

Jak szybko działa laktuloza? Na efekt jej działania należy oczekiwać od 1 do 3 dni od rozpoczęcia terapii. Po tym czasie można spodziewać się ustąpienia zaparć.

Jak stosować laktulozę?

Laktuloza jest dostępna w aptekach bez recepty w postaci syropu. Pacjenci często pytają farmaceutów o dostępność tego leku w tabletkach, jednak nie ma zarejestrowanej laktulozy w postaci tabletek. 

Dawkowanie laktulozy dopasowuje się indywidualnie w zależności od potrzeb pacjenta i ciężkości przebiegu choroby, w razie potrzeby zwiększając odpowiednio dawkę. 

Dawkowanie u dorosłych laktulozy, dostępnej w postaci syropu na zaparcia, rozpoczyna się zwykle od następującego schematu:

• 45 ml przed pierwszym posiłkiem lub
• 3 razy dziennie po 15 ml przed głównymi posiłkami.

Po uzyskaniu efektu terapeutycznego leczenie podtrzymujące opiera się o stosowanie 15 ml laktulozy dziennie na czczo. 

Czy laktuloza jest bezpieczna dla dzieci?

Od jakiego wieku można stosować laktulozę? W leczeniu zaparć laktuloza w syropie może być rekomendowana już dla niemowląt i dzieci, ponieważ jest lekiem dla nich bezpiecznym. Warto zwrócić uwagę na to, że różni producenci wypuszczają na rynek laktulozę w różnych stężeniach. Najczęściej spotykana w aptekach laktuloza występuje w stężeniu 500 mg/ml, choć istnieją syropy o wyższym stężeniu. W zależności od masy ciała i wieku dziecka, zalecane początkowe dawki dobowe powinny wyglądać następująco (w odniesieniu do stężenia 500 mg/ml):

• niemowlęta - 2,5 ml;
• dzieci od 1 do 3 lat - 5 ml;
• dzieci od 4 do 6 lat - 15 ml;
• dzieci od 7 do 14 lat - 15 ml.

Syrop można stosować u dzieci w dawce jednorazowej przed posiłkiem lub w 2-3 dawkach podzielonych. W razie potrzeby laktulozę można rozcieńczyć sokiem lub wodą. 

Jakie skutki uboczne ma laktuloza?

W związku z tym, że laktuloza nie wchłania się z przewodu pokarmowego, nieczęsto powoduje działania niepożądane. Do obserwowanych skutków ubocznych laktulozy można zaliczyć:

• bóle brzucha;
• nudności;
• wymioty;
• wzdęcia.

Jak długo można stosować laktulozę? Ten syrop jest środkiem przeczyszczającym, który można bezpiecznie stosować w sposób długotrwały przy leczeniu przewlekłych zaparć.

Jakie przeciwwskazania do stosowania ma laktuloza?

Laktuloza w syropie może być bezpiecznie polecana na zaparcia kobietom w ciąży, a także podczas karmienia piersią. 

Ze względu na zawartość laktozy i fruktozy, należy zachować ostrożność przy stosowaniu laktulozy u cukrzyków oraz u osób cierpiących na nietolerancję laktozy. 

Bibliografia:

1. LACTULOSUM POLFARMEX, 7,5 g/15 ml, syrop. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostęp na: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl. (Dostęp: 08.2023).
2. Czerwionka-Szaflarska, M., Romańczuk, B. (2008). Postępowanie w zaparciu czynnościowym stolca u dzieci i młodzieży. Forum Medycyny Rodzinnej, Vol. 2, No. 5, s. 349-357.
3. Daniluk, J. (2018). Przewlekłe zaparcia - niedoceniany problem kliniczny. Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy, 10(1), s. 1-13.

Autor