Których leków może zabraknąć w aptekach? (styczeń 2023 r.)

Lista leków zagrożonych – co to takiego?

Lista leków zagrożonych wywozem od pewnego czasu wzbudza duże zainteresowanie, ponieważ kojarzy się ją z brakami leków w aptekach, tak dotkliwymi dla pacjentów zwłaszcza w ostatnich miesiącach. Choć na liście figuruje wiele deficytowych produktów leczniczych, lista ta ma inny cel niż informowanie o brakach leków.

Wykaz leków zagrożonych brakiem dostępności powstał po to, aby zahamować nielegalny proceder, jakim jest wywóz leków poza granice kraju. Eksport niektórych leków refundowanych (wykorzystujący mechanizm odwróconego łańcucha dystrybucji) stał się bowiem dochodowym biznesem, na którym najbardziej cierpieli pacjenci, którzy tracili dostęp do leków ratujących zdrowie lub życie. 

Głównym kryterium, według którego leki trafiają na listę (choć nie jedynym) jest zgłoszenie braku leku przez co najmniej 5% aptek ogólnodostępnych w danym województwie. Dane te gromadzone są przez Wojewódzkie Inspektoraty Farmaceutyczne, a następnie przekazywane do Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, a stamtąd już do Ministerstwa Zdrowia. Właśnie na podstawie tych informacji tworzony jest wykaz produktów leczniczych, które zagrożone są brakiem dostępności.

Jakie zmiany wprowadzono na liście antywywozowej?

Na aktualnej liście antywywozowej znalazło się 216 pozycji (w sumie 261 produktów leczniczych w różnych wariantach opakowań i postaci leku). Wykaz z listopada opiewał na 217 pozycji, co oznacza, że aktualny nieznacznie się skrócił. Nie oznacza to jednak, że nie znalazły się w nim nowe produkty lecznicze.

Które leki wykreślono z listy antywywozowej?

W styczniowej liście leków zagrożonych nie znalazło się 8 produktów leczniczych, które wcześniej były objęte dodatkowym nadzorem. Wykreślono preparaty z grupy benzodiazepin, które trafiły do wykazu jeszcze w listopadzie: 

• Clonazepam (klonazepam) 0,5 mg i 2 mg;
• Elenium (chlordiazepoksyd) 10 mg;
• Klonazepam (klonazepam) 0,5 mg i 2 mg;
• Lorafen (lorazepam) 2,5 mg;
• Relium (diazepam) 5 mg/5ml i 5 mg;
• Tazepam (oksazepam) 10 mg.

Nie wyszczególniono wówczas numerów GTIN tych produktów leczniczych, dlatego nie sposób dokładnie określić, których preparatów dotyczy ta decyzja.

Ponadto z listy zniknęły dwa roztwory immunoglobuliny ludzkiej Gammagard S/D i Gammanorm, lecz na liście pozostają inne preparaty, zawierające tę samą substancję czynną.

Nowe produkty lecznicze objęte dodatkowym nadzorem MZ

Do wykazu dołączyło 6 nowych preparatów. Dodatkowym nadzorem objęto dwa leki stosowane w leczeniu astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) - Atimos w formie aerozolu inhalacyjnego, którego substancją czynną jest formoterol oraz Formodual będący kombinacją β2-adrenomimetyku oraz glikokortykosteroidu - formoterolu i beklometazonu.

Lista powiększyła się także o dwa preparaty stosowane w leczeniu łuszczycy i łuszczycy plackowatej, zawierające kombinację przeciwzapalnego betametazonu i kalcypotriolu – analogu witaminy D3. Mowa o żelu Daivobet w butelkach po 30 g i 60 g, a także Enstilar w postaci piany na skórę.

Wśród dotychczas monitorowanych preparatów opioidowych pojawiła się nowa pozycja zawierająca tapentadol – lek Palexia retard o przedłużonym uwalnianiu, w szerokim wyborze dawek (50 mg, 100 mg, 150 mg, 200 mg, 250 mg, 500 mg). Lek ten wskazany jest w leczeniu bólu przewlekłego o dużym nasileniu, który możliwy jest do opanowania jedynie przy pomocy opioidowych leków przeciwbólowych.

Ostatnią nowością w wykazie są plastry Versatis zawierające lidokainę. Stosuje się je w objawowym leczeniu bólu neuropatycznego, który występuje po przebytym zakażeniu wirusem Herpes zoster, czyli półpaścu.

Czy leki na liście antywywozowej są jednocześnie trudno dostępny?

Na liście antywywozowej od wielu lat utrzymują się pewne grupy leków, a ich obecność w wykazie ma najpewniej charakter prewencyjny. Są to m.in. insuliny stosowane przez cukrzyków i leki przeciwcukrzycowe, leki przeciwzakrzepowe i heparyny drobnocząsteczkowe, leki stosowane w terapii astmy i POChP czy mieszanki mlekozastępcze. Wiele z tych leków jest dostępnych w ponad 75% aptek w całym kraju.

Dostępność niektórych preparatów z listy waha się w zależności od monitorowanego tygodnia. Największe wzrosty i spadki odnotowaliśmy w przypadku wziewnych leków przeciwastmatycznych i dwóch insulin. Z wykresu wynika, że dostępność Ins. Insuman Basal SoloStar zaczyna się stopniowo poprawiać, co jest dobrą wiadomością dla pacjentów, którzy od wielu tygodni dopytują na Zapytaj Farmaceutę o dostępność tego leku. Poprawiła się też dostępność leku Nebbud (Nebucort) oraz Pulmicort.

^{Dane z KtoMaLek.pl na podstawie stanów magazynowych 10 463}

Niestety w przypadku znacznej części leków sytuacja od ponad 4 tygodni nie uległa poprawie. Niemal niedostępne w aptekach nadal pozostają opioidowe środki przeciwbólowe (MST Continus, Palexia retard, Vendal retard), wyciągi alergenowe Purethal, niektóre heparyny drobnocząsteczkowe (Clexane forte, Fraxodi), leki przeciwcukrzycowe z semaglutydem (Ozempic) czy leki wykorzystywane w terapii ADHD (Concerta).

Jak możesz znaleźć swój lek, który jest trudno dostępny?

Szukanie trudno dostępnych leków w aptekach potrafi zająć wiele czasu i kosztować mnóstwo wysiłku, o czym przekonało się wielu pacjentów. Zamiast chodzić od apteki do apteki i wykonywać dziesiątki telefonów, lepiej skorzystać z wyszukiwarki KtoMaLek.pl.

Wystarczy wskazać interesującą nas lokalizację i podać nazwę potrzebnego leku, a wyszukiwarka stworzy listę pobliskich aptek, w których produkt jest dostępny.

Co jednak robić, jeśli potrzebny lek nie jest dostępny w najbliższej okolicy? W takiej sytuacji warto skorzystać z naszego systemu powiadomień. Podaj swój adres e-mail, a KtoMaLek.pl poinformuje Cię, kiedy produkt będzie dostępny w pobliskich aptekach.  

Źródło: https://dziennikmz.mz.gov.pl/DUM_MZ/2022/136/akt.pdf