Jeżyna fałdowana — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie
Jeżyna fałdowana jest popularną rośliną leczniczą, która wykorzystywana jest w medycynie i farmacji. Oprócz walorów smakowych owoców jeżyna ma liczne właściwości lecznicze. Znana jest głównie ze swojego działania przeciwbiegunkowego i przeciwzapalnego. Jakie jeszcze właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie posiada jeżyna fałdowana?
Jeżyna fałdowana — właściwości
Skład chemiczny jeżyny fałdowanej może różnić się w zależności od siedliska rośliny. Substancje czynne zawarte w jeżynie to przede wszystkim garbniki (galotanoidy), triterpeny, proantocyjanidyny, alkaloidy, saponiny, sterole, flawonoidy, węglowodany i kwasy organiczne. Ponadto roślina bogata jest w witaminę C, witaminy z grupy B, pektyny, potas i magnez.
Taki skład chemiczny powoduje, że jeżyna fałdowana wykazuje właściwości przeciwzapalne, ściągające, przeciwbiegunkowe, wiążące, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, a także ma słabe działanie hipoglikemiczne, napotne i przeciwgorączkowe. Dodatkowo jeżyna fałdowana pomaga oczyszczać organizm z produktów przemiany materii i pobudza pracę żołądka. Najsilniejsze właściwości wykazuje liść jeżyny fałdowanej, natomiast w drugiej kolejności pozostałe części rośliny.
Jeżyna fałdowana — jak wygląda i skąd pochodzi?
Jeżyna fałdowana (łac. Rubus plicatus, Rubus fruticosus, Rubus affinis) jest znanym kolczastym krzewem, który znajdziemy głównie w lasach, na polach, a także przy drogach. Roślina ta pochodzi z Europy, gdzie również występuje, ale spotykana jest także w Azji. W Polsce spotykana jest pospolicie i często stosowana jest w kuchni.
Jeżyna fałdowana posiada liczne pędy, które mogą osiągnąć do 1,5 metra wysokości. Pędy płonne są kanciaste i pokryte licznymi, ostrymi kolcami. Liście jeżyny są nieparzystopierzastozłożone i 3-5-listkowe. Ich spód jest delikatnie owłosiony. Kwiaty jeżyny są białe lub jasnoróżowe, promieniste, pięciopłatkowe i zebrane na szczytach pędów w grona. Owocem jeżyny fałdowanej jest czarny, mięsisty i jadalny złożony pestkowiec. Tak, jak wcześniej wspomniano, surowcem zielarskim są liście jeżyny fałdowanej (łac. Rubi fruticosi folium).
Jeżyna fałdowana — działanie, wskazania do stosowania
Jeżyna fałdowana stosowana jest głównie przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych, takich jak np. biegunka. Ponadto często ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne i słabe działanie przeciwgorączkowe i napotne, jeżyna dodawana jest do mieszanek ziołowych na przeziębienie. Jeżyna fałdowana stosowana była również w formie płukanek i okładów na stany zapalne jamy ustnej czy skóry. Roślina ta posiada wiele właściwości leczniczych. Przygotowuje się z niej nalewki, dżemy, soki, mieszanki ziołowe, a ze świeżych liści napary. Owoce często goszczą w kuchni w postaci nieprzetworzonej.
Jeżyna fałdowana na skórę i przeciwzapalnie
Jeżyna fałdowana działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Z tego powodu, już od dawien dawna, stosowana była przy lekkich oparzeniach termicznych, stanach zapalnych skóry, egzemie czy trądziku pospolitym. Ponadto liście jeżyny w formie płukanek używano w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła, przy zapaleniu dziąseł czy przyzębia.
Jeżyna fałdowana na problemy żołądkowo-jelitowe
Jeżyna fałdowana głównie znana jest ze swojego pozytywnego działania w przypadku różnych zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Ze względu na wspomniane działanie przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe i ściągające, sprawdzi się przy biegunkach przewlekłych i nawracających, w przewlekłym nieżycie żołądka, zgadze i nadkwaśności. Ponadto stosowanie naparów z liści jeżyny fałdowanej wesprze pracę jelit i żołądka.
Jeżyna fałdowana na wzmocnienie organizmu
Jeżyna fałdowana w formie naparów pomoże w oczyszczeniu organizmu z produktów przemiany materii. Co więcej, wzmocni organizm w różnego rodzaju stanach osłabienia, np. po przebytej chorobie. Dodatkowo jeżyna fałdowana ze względu na słabe działanie przeciwgorączkowe i napotne, może być dodana do kuracji na przeziębienie w postaci soku, nalewki czy naparów.
Jeżyna fałdowana — jak dawkować?
Suszone liście w ilości 1-2 łyżki należy zalać szklanką wody, całość doprowadzić do wrzenia, a następnie pozostawić do wystygnięcia. Tak sporządzony napar można spożywać 2-3 razy dziennie lub stosować zewnętrznie do przemywania skóry, lub w formie okładów czy płukanek. Jeżynę fałdowaną, która wchodzi w skład mieszanek ziołowych, nalewek i innych suplementów diety, należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta.
Leki i suplementy zawierające jeżynę fałdowaną
Jeżyna fałdowana wchodzi w skład wielu płynów doustnych, a także mieszanek ziołowych na wzmocnienie organizmu czy na zaburzenia oddawania moczu. Jeżyna fałdowana jest często składnikiem pastylek na chrypkę, czy też na zapalenie i ból gardła.
Jeżyna fałdowana w ciąży
Brakuje większej ilości danych, dotyczących bezpieczeństwa stosowania jeżyny fałdowanej u kobiet w ciąży. Z tego powodu, każda planowana suplementacja tą rośliną, powinna być skonsultowana z lekarzem.
Jeżyna fałdowana — przeciwwskazania i środki ostrożności
Spożywanie owoców jeżyny fałdowanej jest bezpieczne, natomiast brakuje szczegółowych danych dotyczących bezpiecznych maksymalnych dawek liści jeżyny fałdowanej, które można przyjąć. Środki ostrożności powinny zachować kobiety w ciąży, karmiące piersią, a także dzieci do lat 12. Przeciwwskazaniami do stosowania jeżyny fałdowanej jest nadwrażliwość na którąkolwiek substancję zawartą w tej roślinie.
Jeżyna fałdowana — możliwe działania niepożądane
Brakuje danych dotyczących możliwych działań niepożądanych wywołanych przez jeżynę fałdowaną.
Jeżyna fałdowana — interakcje z lekami i innymi ziołami
Brakuje danych dotyczących możliwych interakcji jeżyny fałdowanej z lekami bądź innymi ziołami.
Jeżyna fałdowana w Ziołopedii — podsumowanie
Jeżyna fałdowana występuje pospolicie na terenie całej Polski. Oprócz walorów smakowych ma liczne właściwości lecznicze. Sprawdzi się głównie przy biegunkach, zaburzeniach żołądkowo-jelitowych i różnego rodzaju stanach zapalnych. Jeżyna fałdowana bardzo często rośnie w naszym pobliżu, mimo to większość z nas nie jest świadoma o jej właściwościach leczniczych, a także szerokim zastosowaniu.
Bibliografia
- Gudej. J., Owczarek. A. (2012). ROŚLINNE SUROWCE LECZNICZE – BADANIA MAKROSKOPOWO-MIKROSKOPOWE. Skrypt do ćwiczeń z farmakognozji. UNIWERSYTET MEDYCZNY W ŁODZI, KATEDRA I ZAKŁAD FARMAKOGNOZJI.
- Rubus fruticosus L. Materia Medica Opoliensis. Dostępne na: https://mmo.uni.opole.pl/details?item=gatunki&id=668 (dostęp 15.06.2024)
- Verma, Rameshwar & Gangrade, Tushar & Punasiya, Rakesh & Ghulaxe, Chetan. (2014). Rubus fruticosus (blackberry) use as an herbal medicine. Pharmacognosy reviews. 8. 101-4. 10.4103/0973-7847.134239.
Autor
Redakcja KtoMaLek.pl - Zespół redakcyjny KtoMaLek.pl tworzą doświadczeni farmaceuci, którzy specjalizują się w różnych obszarach tematyki zdrowotnej. Doświadczenie zdobyte w zawodzie oraz wiedza uzyskana podczas studiów farmaceutycznych, pozwalają na tworzenie merytorycznych treści zgodnych z EBM (and. Evidence-based Medicine), opartych na rzetelnych źródłach — aktualnych badaniach naukowych, branżowych podręcznikach i książkach. Za praktyką podążają również pasja i niesłabnąca chęć do poszerzania wiedzy oraz dzielenia się nią z pacjentami. Dzięki temu użytkownicy otrzymują dostęp do ciekawych i angażujących materiałów edukacyjnych.