Bilirubina całkowita – normy, badania. O czym świadczy podwyższona bilirubina?

Bilirubina – co to jest?

Czerwone krwinki zawierają hemoglobinę, która odpowiada za transport tlenu w organizmie, jeden z jego składników – hem, ulega rozpadowi i metabolizmowi w wątrobie. W wyniku przemian hemu powstaje bilirubina, która jest wydalana do woreczka żółciowego. Bilirubina to żółty barwnik, który jest rozkładany przez układ siateczkowo-śródbłonkowy, znajdujący się głównie w wątrobie czy śledzionie.

Produkty przemiany bilirubiny nadają moczowi kolor żółty, a stolcowi kolor brązowy (ulegają one przekształceniu przez bakterie zlokalizowane w jelicie).

Obecność bilirubiny całkowitej we krwi jest całkowicie normalna, problemem natomiast jest pojawienie się bilirubiny całkowitej w moczu , gdyż stan ten może świadczyć np. o chorobie wątroby.

Bilirubina a diagnostyka laboratoryjna

Bilirubina jest bardzo istotnym markerem stosowanym w diagnostyce laboratoryjnej, z pomocą którego diagnozuje się choroby wątroby czy kamienie żółciowe. Wszystkie wyniki dotyczące stężenia bilirubiny całkowitej we krwi należy koniecznie skonsultować z lekarzem.

Oznaczanie bilirubiny całkowitej przeprowadza się w celu:

• diagnostyki różnego rodzaju żółtaczek,
• kontroli funkcji wątroby,
• zweryfikowania podejrzenia uszkodzenia komórek wątroby (hepatocytów) – w przypadku zatrucia lekami, grzybami lub narkotykami,
• weryfikacji podejrzenia infekcji wirusem zapalenia wątroby, 
• weryfikacji podejrzenia niedokrwistości o podłożu hemolitycznej.

Na bilirubinę całkowitą składa się:

• bilirubina pośrednia – jest to bilirubina związana z białkami (zwana również bilirubiną sprzężoną),
• bilirubina bezpośrednia – bilirubina niezwiązana z białkami (inaczej bilirubina niesprzężona).

W jaki sposób przebiega badanie kontroli bilirubiny całkowitej?

Jeżeli lekarz podejrzewa u pacjenta problemy z wątrobą, może go skierować na badanie bilirubiny całkowitej we krwi. Samo pobranie próbki nie różni się niczym od zwykłej morfologii. W celu oznaczenia bilirubiny całkowitej pobiera się próbkę krwi z żyły łokciowej. Przed wykonaniem badania warto poinformować lekarza o stosowanych lekach – mogą one wpływać na stężenie bilirubiny całkowitej we krwi. 

Otrzymany wynik zależy w głównej mierze od stopnia metabolizmu bilirubiny w wątrobie, a także od szybkości rozpadu hemoglobiny we krwi.

Bilirubina całkowita – jakie są normy?

Przyjmuje się, że norma dla bilirubiny całkowitej we krwi wynosi poniżej 17 umol/L, czyli 1 mg %. Jednakże, w przypadku noworodków, a także kobiet ciężarnych, obserwuje się wyższy poziom bilirubiny całkowitej we krwi. Z drugiej strony, zbyt niski poziom bilirubiny całkowitej nie ma żadnego znaczenia klinicznego.

W celu zdiagnozowania chorób wątroby, oprócz bilirubiny całkowitej, dodatkowo oznacza się takie parametry, jak:

• bilirubina sprzężona,
• bilirubina niesprzężona,
• aminotransferaza asparginianowa – AspAT,
• aminotransferaza alaninową – AlAT,
• fosfataza alkaliczna – ALP,
• gammaglutamylotransferaza – GGLP.

Dopiero po oznaczeniu wszystkich wyżej wymienionych parametrów, możliwe jest postawienie trafnej diagnozy. Co więcej, u osób, u których podejrzewa się anemię hemolityczną, dodatkowo wykonuje się pełną morfologię krwi.

Podwyższona bilirubina całkowita a zespół Gilberta

Podniesiony poziom bilirubiny nosi nazwę hiperbilirubinemii. Jedną z najbardziej znanych postaci hiperbilirubinemii jest zespół Gilberta, czyli dziedziczona genetycznie, rodzinna hiperbilirubinemia.

Zbyt wysoki poziom bilirubiny całkowitej może być spowodowany przez:

• nadmierną degradację czerwonych krwinek – hemolizę w wyniku chorób o podłożu autoimmunologicznym czy przetoczenia krwi o niezgodnej grupie,
• uszkodzenie komórek wątroby, np. w wyniku wirusowego zapalenia wątroby, marskości wątroby, uszkodzenia wątroby przez różnego rodzaju toksyny,
• upośledzone sprzęganie bilirubiny z białkami, np. przy zespole Gilberta lub zespole Criglera-Najjara,
• zastój żółci w wątrobie (cholestaza wewnątrzwątrobowa) i na zewnątrz wątroby,
• zespół Dubina-Jonsona, który polega na zaburzonym wydalaniu sprzężonej bilirubiny z komórek wątroby.

Jak uniknąć podwyższonej bilirubiny?

Na normalizację poziomu bilirubiny można wpłynąć poprzez utrzymywanie zdrowej diety oraz regularnej aktywności fizycznej. W celu obniżenia wysokiego jej poziomu, warto sięgnąć po ziołowe herbaty, np. z mięty (Mięta liść Produkty Bonifraterskie, Mięta fix Tylko Natura, Mięta Fix) czy rumianku (Herbatka fix Rumianek, Rumianek koszyczek 25 g) oraz witaminy, szczególnie te z grupy B.

Dostępność poszukiwanych preparatów możesz z łatwością i bez wychodzenia z domu sprawdzić na portalu KtoMaLek.pl.

Autor