Bajpasy − co to? Kiedy stosuje się bajpasy?

Bajpasy – na czym polega operacja?

Bajpasy, w skrócie CABG (ang. Coronary Artery Bypass Graft) to pomosty aortalno-wieńcowe, które wszczepia się w celu doprowadzenia krwi do niedokrwionego obszaru serca.

Niedokrwione miejsce powstaje w sercu w momencie zwężenia lub całkowitego zamknięcia światła naczyń sercowych. Operację wszczepienia bajpasów wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Procedura jest wyczerpująca, trwa kilka godzin i wymaga udziału specjalistów. Wszczepienie bajpasów polega na stworzeniu „pomostów” dla krwi, aby dotarła ona także do niedokrwiennych obszarów. Innymi słowy, operacja ma na celu przeprowadzenie krwi między aortą a tętnicą wieńcową w taki sposób, aby pominięty został niedrożny odcinek tętnicy. Pomosty tworzone są najczęściej z naczyń pobranych od pacjenta (tętnica piersiowa lub żyła odpiszczelowa).

Decyzję o konieczności przeprowadzenia operacji wszczepienia bajpasów podejmuje lekarz na podstawie wyników licznych badań, do których należy m.in. koronarografia, RTG klatki piersiowej, EKG, USG tętnic szyjnych oraz badania laboratoryjne i biochemiczne krwi.

Wskazania do wykonania operacji wszczepienia bajpasów

Lekarz kardiolog może podjąć decyzję o przeprowadzeniu operacji bajpasów m.in. w sytuacji:

• znacznego zwężenia trzech głównych naczyń wieńcowych,
• nagłej, np. przy zawale mięśnia sercowego,
• znacznego zwężenia pnia lewej tętnicy (powyżej 70%),
• braku poprawy stanu zdrowia pacjenta po leczeniu farmakologicznym oraz po angioplastyce wieńcowej.

Przeciwwskazania do wykonania bajpasów

Do głównych przeciwwskazań zalicza się sytuacje, w których można wykorzystać inny sposób interwencji, korzystniejszy dla pacjenta. Poza tym, operacja wszczepienia bajpasów nie jest wskazana:

• w przypadku zwężenia tętnicy wieńcowej na całym jej przebiegu, ponieważ uniemożliwia to wszczepienie pomostu aortalno-wieńcowego,
• gdy niedokrwienie dotyczy jednego lub dwóch naczyń, a pacjent nie zgłasza objawów niedokrwienia mięśnia sercowego,
• gdy zwężenia naczyń nie przekraczają 50% średnicy oraz pacjent nie zgłasza dolegliwości,
• u pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową, u których zmiany w tętnicach utrzymują się na granicy zwężenia około 50-60%, bez objęcia pnia lewej tętnicy wieńcowej, a badania nie stwierdziły niedokrwienia mięśnia sercowego,
• jeśli istnieje możliwość wykorzystania leczenia farmakologicznego,
• u pacjentów, u których podjęcie operacji spowodowałoby ciężkie powikłania lub zgon.

Przebieg operacji wszczepienia bajpasów

Operacja może być wykonywana z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego lub bez. W każdym wypadku wygląda ona nieco inaczej.

Przy zastosowaniu krążenia pozaustrojowego, operacja polega na rozcięciu klatki piersiowej wzdłuż mostka. W następnych etapach pacjent zostaje podłączony do krążenia pozaustrojowego i zatrzymuje się akcję jego serca. Po wykonaniu zabiegu wszczepienia bajpasów, przywraca się pracę serca.

Operacja wszczepienia bajpasów bez zastosowania krążenia pozaustrojowego może być wykonana poprzez rozcięcie klatki piersiowej wzdłuż mostka lub za pomocą niewielkiego, lewostronnego nacięcia klatki piersiowej. Całą operację przeprowadza się w tym wypadku na bijącym sercu pacjenta.

Materiały zespoleń bajpasów

Jako materiały zespoleń stosuje się pomosty tętnicze (głównie tętnica piersiowa wewnętrzna, rzadziej promieniowa) oraz żylne (żyłę odpiszczelową, rzadziej odstrzałkową).

Zalecenia po operacji bajpasów

Pacjent po przejściu operacji wszczepienia bajpasów powinien zwracać szczególną uwagę na stan swojego zdrowia. Przed wyjściem ze szpitala chory powinien otrzymać od lekarza jasne wskazówki dotyczące dalszego postępowania leczniczego.

Wspomaganie farmakologiczne

Szczególną uwagę u pacjentów po wszczepieniu pomostów aortalno-wieńcowych należy zwrócić na farmakoterapię w zakresie działań przeciwzakrzepowych i przeciwpłytkowych. Podstawę leczenia stanowi zazwyczaj kwas acetylosalicylowy, czyli ASA (np. Acard, Aspirin Cardio, Polocard). Alternatywą dla pacjentów uczulonych na ASA jest dostępny wyłącznie na receptę klopidogrel (Trombex, Clopidix, Areplex). Kardiolodzy zalecają czasem również terapię łączoną.

Dostępność wybranych preparatów w pobliskiej aptece z łatwością sprawdzisz za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Rehabilitacja kardiologiczna

Po tak poważnym zabiegu operacyjnym jak wszczepienie bajpasów, konieczne jest zastosowanie rehabilitacji. Rozpoczyna się ona już na sali intensywnego nadzoru i składają się na nią: ćwiczenia oddechowe, przeciwzakrzepowe, wspomaganie pionizacji (siadanie, wstawanie, chodzenie) oraz bardziej wysiłkowe, np. wchodzenie i schodzenie po schodach. Z biegiem czasu pacjent może wykonywać coraz trudniejsze ćwiczenia. Bardzo ważnym elementem życia codziennego staje się pomiar ciśnienia krwi oraz tętna. Każda aktywność powinna być monitorowana, a wszystkie nieprawidłowości zgłaszane lekarzowi.