Antykoncepcja a menopauza: do jakiego wieku można brać tabletki antykoncepcyjne?

Menopauza a tabletki antykoncepcyjne

Menopauza to ostatnia miesiączka, po której przez przynajmniej 12 miesięcy nie pojawia się krwawienie. Poprzedza ją etap zwany premenopauzą (lub inaczej perimenopauzą) rozpoczynający się kilka lat przed menopauzą, kiedy to kobieta może odczuwać charakterystyczne objawy przekwitania. W tym czasie nadal istnieje ryzyko zajścia w ciążę, potrzebna jest więc odpowiednio dobrana antykoncepcja. Faza następująca po menopauzie (postmenopauza) i ustanie owulacji może stwierdzić lekarz przez wykonanie USG jajników i macicy oraz zbadanie stężenia hormonów FSH i LH.

Stosowanie antykoncepcji hormonalnej może maskować objawy menopauzy, takie jak: suchość pochwy, uderzenia gorąca, nieregularne cykle. W ramach niektórych badań, m.in. naukowców z Boston University oraz University of California, zwracano również uwagę na wpływ tabletek antykoncepcyjnych na opóźnienie przekwitania. Wyniki analiz nie są jednak co do tego zgodne i potrzeba jeszcze pogłębionych badań, aby jasno stwierdzić, czy takie powiązania istnieją. Pewne jest to, że należy skonsultować z lekarzem zarówno stosowanie antykoncepcji hormonalnej w okresie okołomenopauzalnym, jaki i kontynuowanie przyjmowania tabletek już po menopauzie – jako jednej z form terapii.

Dowiedz się, czy tabletki antykoncepcyjne opóźniają menopauzę>>

Jak długo można przyjmować antykoncepcję?

Antykoncepcję hormonalną u kobiet można stosować tak długo, jak długo jest to potrzebne. Nie ma górnego limitu wieku, a więc kobiety 50+ również mogą z niej korzystać. Badania wykazały też wpływ długotrwałego stosowania tabletek antykoncepcyjnych na zdrowie. Wśród ich zalet można wymienić lepszą kontrolę cyklu miesiączkowego oraz stężenia hormonów.

Warunkiem stosowania antykoncepcji hormonalnej jest stała opieka lekarza ginekologa i regularne konsultacje. Ważny jest odpowiedni dobór środka pod względem składu oraz dawki.

Czy w wieku 50 lat brać tabletki antykoncepcyjne? Dostępne opcje

Jeśli u kobiety po 50. roku życia lekarz nie stwierdził jeszcze ustania owulacji i całkowitego wygaszenia płodności, nadal powinna ona korzystać z metod antykoncepcji. Niezależnie od wieku, dostępne są różne opcje, które chronią przed nieplanowaną ciążą. Do wyboru są metody mechaniczne (m.in. prezerwatywy, środki plemnikobójcze w postaci żeli, pianek i globulek), a także hormonalne (tabletki dwuskładnikowe i jednoskładnikowe, plastry, zastrzyki, krążki czy wkładki).

W wyborze antykoncepcji dla kobiety po 45. i 50. roku życia istotna jest konsultacja lekarska, podczas której ginekolog oceni stężenie hormonów oraz ewentualne czynniki ryzyka. Mogą do nich należeć:

• obciążenie chorobami, m.in.: cukrzycą, zakrzepicą, udarem, zawałem;
• nadwaga i otyłość (zwiększają niebezpieczeństwo wystąpienia zakrzepicy);
• palenie papierosów (zwiększa ryzyko udaru i zakrzepicy);
• choroby współistniejące;
• żylaki;
• duże stężenie cholesterolu;
• migrenowe bóle głowy.

Przy obecności dodatkowych czynników ryzyka proponowane są metody hormonalne, które zawierają bardzo małą dawkę estrogenu lub nie mają go w składzie w ogóle (np. tabletka jednoskładnikowa z samym progestagenem).

Tabletki antykoncepcyjne dla 50-latki – zalety antykoncepcji jednoskładnikowej

Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe – odpowiednie dla kobiet w dojrzałym wieku – przyjmuje się każdego dnia o tej samej porze (odstęp powinien wynosić 24 godziny). Ten rodzaj antykoncepcji wywołuje ponadto mniej działań niepożądanych niż tabletki dwuskładnikowe, ponieważ nie zawiera estrogenu.

Największe zalety tabletek jednoskładnikowych to nie tylko wysoka skuteczność, lecz także bezpieczeństwo. Mogą ją zażywać nawet kobiety karmiące piersią, z większym ryzykiem zakrzepicy, udaru czy zawału, palące papierosy oraz z problemem nadwagi i otyłości. Na tej liście znajdują się też kobiety 50+ z dodatkowymi czynnikami ryzyka.

Podsumowanie

Podstawową rolą długotrwałego przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych jest ochrona przed zajściem w nieplanowaną ciążę. Wszelkie decyzje związane z tą metodą należy jednak zawsze skonsultować z ginekologiem. W przypadku kobiet w dojrzałym wieku sprawdzi on, czy kontynuowanie stosowania antykoncepcji jest jeszcze konieczne, a jeśli tak, to wybierze metodę najbardziej odpowiednią dla pacjentki.

Piśmiennictwo:

1. https://zdrowa-ona.pl/ginekologia/antykoncepcja/jak-dlugo-mozna-bezpiecznie-brac-tabletki-antykoncepcyjne (data dostępu 20 października 2023).
2. https://www.erecept.pl/article/artykul/399-czy-tabletki-antykoncepcyjne-szkodza-zdrowiu-wady-i-zalety-antykoncepcji-hormonalnej#tabletki-antykoncepcyjne-jako-forma-profilaktyki-i-leczenia-niektorych-chorob (data dostępu: 20 października 2023).
3. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej – stanowisko zespołu ekspertów. Ginekologia Polska 2014.
4. https://e-lekarz24h.pl/czy-tabletki-antykoncepcyjne-opozniaja-menopauze (data dostępu: 20 października 2023).
5. https://naszarecepta.pl/czy-tabletki-antykoncepcyjne-opozniaja-menopauze (data dostępu: 20 października 2023).