Undaria pierzastodzielna — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Undaria pierzastodzielna — właściwości

Undaria pierzastodzielna zaliczana jest często do żywności z kategorii superfoods, ponieważ stanowi ona niezwykłą skarbnicę wielu cennych składników aktywnych. Wśród nich należy wymienić sporą ilość białka, w którego skład wchodzą wszystkie niezbędne aminokwasy. Działają one immunomodulująco, przeciwutleniająco i przeciwdrobnoustrojowo. Ponadto Undaria pinnatifida jest bogata w witaminy A, C, E i K. Jak dobrze wiadomo, witamina C jest silnym antyoksydantem, a witamina K odgrywa kluczową rolę w procesie krzepnięcia krwi oraz ma pozytywny wpływ na kości. Co więcej, brunatnica ta jest źródłem minerałów takich, jak wapń, magnez, żelazo, potas i jod. Dzięki tym składnikom undaria może mieć korzystny wpływ na funkcjonowanie tarczycy, działa wzmacniająco na kości i poprawia funkcje metaboliczne.

Obecnie naukowców najbardziej pochłaniają badania siarczanowych polisacharydów wyizolowanych z tej rośliny — fukoidanów. Przypisuje się im wiele właściwości leczniczych, między innymi działanie:

• przeciwzapalne;
• przeciwwirusowe;
• przeciwzakrzepowe;
• obniżające poziom glukozy;
• ochraniające komórki trzustki;
• zapobiegające stłuszczeniu wątroby;
• antyoksydacyjne;
• przeciwstarzeniowe;
• przeciwnowotworowe.

Dodatkowo szeroko badana jest obecna w undarii fukoksantyna, czyli wyizolowany z niej ciemnoczerwony barwnik należący do ksantofili. Przypisuje mu się efekt przeciwutleniający, zmniejszający stan zapalny, hamujący akumulację tłuszczu w komórkach i stymulujący jego utlenianie. Undaria pinnatifida zawiera także kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, które są niezbędne dla zdrowia serca i mózgu.

Undaria pierzastodzielna — jak wygląda i skąd pochodzi?

Undaria pierzastodzielna (łac. Undaria pinnatifida) to gatunek algi morskiej należący do gromady brunatnic (łac. Phaeophyta) i rzędu listownicowców (łac. Laminariales). Często można się z nią spotkać pod innymi nazwami, takimi jak glony wakame, undaria pierzasta, czy musztarda morska (ang. Sea Mustard). Naturalnie alga ta występowała wyłącznie w wodach przybrzeżnych północno-zachodniego rejonu Oceanu Spokojnego, a więc na wybrzeżach Japonii, Korei i Chin. Z czasem jednak transport morski i akwakultura rozprzestrzeniły undarię w różnych częściach świata, w tym w Europie, Ameryce Północnej, Australii i Nowej Zelandii. W wielu miejscach stała się ona gatunkiem inwazyjnym, wypierając rodzimą florę morską. 

Wakame preferuje dobrze oświetlone, chłodne wody o temperaturze od 5 do 20°C, gdzie rośnie na głębokości od kilku do kilkunastu metrów, przyczepiając się do skał, raf i innych twardych podłoży. Często tworzy gęste podwodne „lasy”, które stanowią siedlisko dla wielu gatunków morskich takich, jak ryby, bezkręgowce i inne glony.

Undaria osiąga długość od 50 do 70 centymetrów, a maksymalnie może mierzyć nawet 3 metry. Glony wakame charakteryzują się dużą zmiennością morfologiczną zależną od miejsca ich występowania. Co więcej, zaobserwowano u nich przemianę pokoleń. Zastosowanie kulinarne i lecznicze posiadają okazałe sporofity, natomiast drobne, nitkowate gametofity służą rozmnażaniu się rośliny. Główną częścią sporofitu jest jego pierzastodzielna część liściokształtna oraz szeroka, taśmowata część łodygokształtna. Cała plecha posiada ciemnozielony, oliwkowy kolor, faliste brzegi, dobrze zaznaczoną nerwację i śliską, błyszczącą z oddali powierzchnię. Do podłoża alga przyczepiona jest chwytnikami. Wygląd i unikalne właściwości undarii czynią ją łatwo rozpoznawalnym i cennym zasobem zarówno w naturalnych ekosystemach, jak i w komercyjnych uprawach.

Undaria pierzastodzielna — działanie, wskazania do stosowania

Undaria pierzastodzielna, dzięki swojemu bogatemu składowi chemicznemu, znajduje szerokie zastosowanie w medycynie. Jest zalecana jako środek działający przeciwzapalnie, który może pomóc na przykład pacjentom zmagającym się z chorobami zapalnymi jelit i katarem siennym. Glony wakame są znane ze swojego pozytywnego wpływu na układ odpornościowy. Zawarty w nich fukoidan stymuluje produkcję białych krwinek i zwiększa wydzielanie interferonu, co odgrywa kluczową rolę w obronie organizmu przed infekcjami. Badania wykazały również, że fukoidan wspiera konwencjonalne leczenie niektórych typów nowotworów, a regularne spożywanie tych glonów stanowi dobrą profilaktykę przeciwnowotworową. Z kolei wysoka zawartość jodu wspomaga prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, szczególnie u osób mających problem z jej niedoczynnością. Ponadto spożywanie tej algi może również przyczynić się do poprawy stanu skóry, zwiększenia elastyczności stawów oraz wspomagania procesu odchudzania.

Kuchnia japońska i koreańska chętnie wykorzystuje słodki smak tych alg morskich jako składnik zup, sosów i sushi. Popularna w Azji zupa miyeokguk, do której przygotowania wykorzystuje się undarię, zalecana jest szczególnie kobietom po porodzie. Tradycyjna medycyna Orientu twierdzi, że glony wakame regulują cykl menstruacyjny i poprawiają funkcjonowanie narządów rozrodczych. 

Undaria pierzastodzielna na odchudzanie

Obecna w undari fukoksantyna wykazuje właściwości zwiększające termogenezę, czyli proces produkcji ciepła w organizmie. Zwiększona termogeneza może prowadzić do wyższej podstawowej przemiany materii (BMR), co skutkuje spalaniem większej ilości kalorii. Dodatkowo fukoksantyna może hamować akumulację tłuszczu poprzez modulację ekspresji genów zaangażowanych w lipogenezę (syntezę tłuszczu) i lipolizę (rozkład tłuszczu). Ponadto undaria jest bogata w błonnik, który zwiększa objętość treści pokarmowej w żołądku, co może prowadzić do zwiększenia uczucia sytości i zmniejszenia ilości spożywanych kalorii w ciągu dnia. 

Undaria pierzastodzielna na skórę

Ekstrakty z alg wakame wspomagają regenerację komórek skóry, co może być szczególnie korzystne w leczeniu ran i oparzeń. Witaminy A i E zawarte w undarii działają jako silne antyoksydanty, które chronią skórę przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki. W kosmetykach wykorzystywane są właściwości wygładzające skórę i zmniejszające widoczność zmarszczek, co jest związane z inhibicją kolagenazy i elastazy. Wyciągi z undari chronią także przed powstawaniem przebarwień na skutek hamowania tyrozynazy, enzymu odpowiedzialnego za proces melanogenezy.

Undaria pierzastodzielna na układ sercowo-naczyniowy

Undaria pierzastodzielna może również wspierać zdrowie sercowo-naczyniowe. Zawarte w niej kwasy tłuszczowe omega-3 pomagają obniżyć poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi, co zmniejsza ryzyko miażdżycy. Dodatkowo magnez i potas wspierają prawidłowe funkcjonowanie serca i regulację ciśnienia krwi.

Undaria pierzastodzielna — jak dawkować?

Nie ma ustalonych zasad odnośnie do zaleconego dawkowania undarii pierzastodzielnej. W krajach azjatyckich jej stosowanie w kuchni jest powszechne, a standardowa porcja świeżych glonów wakame to około 10-20 gramów dziennie. Z kolei w daniach wykorzystujących suszoną formę undarii to około 2-5 gramów suszu dziennie. Należy pamiętać, że przed spożyciem suszonej wakame należy ją wcześniej namoczyć w wodzie przez kilka minut, wówczas zwiększy ona swoją objętość. W przypadku suplementów diety należy postępować zgodnie z instrukcjami producenta i nie przekraczać rekomendowanej przez niego dawki.

Leki i suplementy zawierające undarię pierzastodzielną

Na rynku dostępne są różne produkty zawierające undarię pierzastodzielną, w tym:

• suszone algi;
• proszki;
• kapsułki;
• ekstrakty;
• syropy;
• płyny doustne;
• żele;
• kremy;
• szampony;
• odżywki do włosów.

Wybierając suplementy, warto zwrócić uwagę na ich skład oraz certyfikaty jakości. 

Undaria pierzastodzielna w ciąży

Stosowanie undarii pierzastodzielnej w ciąży powinno być skonsultowane z lekarzem. Chociaż alga ta jest bogata w składniki odżywcze, takie jak jod, który jest ważny dla prawidłowego rozwoju płodu, nadmiar tego pierwiastka może być szkodliwy. 

Undaria pierzastodzielna — przeciwwskazania i środki ostrożności

Chociaż undaria pierzastodzielna jest uznawana za bezpieczną roślinę, to istnieją pewne przeciwwskazania do jej stosowania. Osoby z nadczynnością tarczycy powinny unikać jej spożywania ze względu na wysoką zawartość jodu. Ponadto, osoby uczulone na algi morskie mogą doświadczać reakcji alergicznych. Ważne jest również, aby produkty z undarią były wolne od zanieczyszczeń takich, jak metale ciężkie, dlatego należy wybierać produkty z certyfikowanych źródeł.

Undaria pierzastodzielna — możliwe działania niepożądane

Spożywanie undarii pierzastodzielnej w dużych ilościach może prowadzić do nadmiaru jodu w organizmie, co może skutkować problemami z tarczycą. Inne możliwe działania niepożądane to zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak wzdęcia, nudności, wymioty czy biegunka. Rzadko u niektórych osób uczulonych na brunatnice może wystąpić alergia objawiająca się wysypką, świądem i obrzękiem. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów należy zaprzestać spożywania undarii i skonsultować się z lekarzem.

Undaria pierzastodzielna — interakcje z lekami i innymi ziołami

Undaria pierzastodzielna może wchodzić w interakcje z:

• lekami na tarczycę;
• lekami przeciwzakrzepowymi, jak warfaryna.

Często, aby uzyskać spotęgowany efekt synergistyczny, w preparatach stymulujących metabolizm wyciągi z wakame łączy się z kofeiną i synefryną.

Undaria pierzastodzielna w Ziołopedii — podsumowanie

Undaria pierzastodzielna to cenny dodatek do diety, który może przynieść wiele korzyści zdrowotnych. Jej składniki aktywne przyczyniają się do działania przeciwzapalnego, przeciwnowotworowego, przeciwdrobnoustrojowego, przeciwutleniającego oraz wspomagania zdrowia serca, tarczycy, skóry i procesów odchudzania. Jednak należy spożywać ją z umiarem, zwracając uwagę na możliwe przeciwwskazania i interakcje.

Bibliografia

1. Nadeeshani, H., Hassouna, A., & Lu, J. (2022). Proteins extracted from seaweed Undaria pinnatifida and their potential uses as foods and nutraceuticals. Critical reviews in food science and nutrition, 62(22), 6187–6203. https://doi.org/10.1080/10408398.2021.1898334
2. Zhao, Y., Zheng, Y., Wang, J., Ma, S., Yu, Y., White, W. L., Yang, S., Yang, F., & Lu, J. (2018). Fucoidan Extracted from Undaria pinnatifida: Source for Nutraceuticals/Functional Foods. Marine drugs, 16(9), 321. https://doi.org/10.3390/md16090321
3. Fung, A., Hamid, N., & Lu, J. (2013). Fucoxanthin content and antioxidant properties of Undaria pinnatifida. Food chemistry, 136(2), 1055–1062. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2012.09.024
4. Jing, R., Guo, K., Zhong, Y., Wang, L., Zhao, J., Gao, B., Ye, Z., Chen, Y., Li, X., Xu, N., & Xuan, X. (2021). Protective effects of fucoidan purified from Undaria pinnatifida against UV-irradiated skin photoaging. Annals of translational medicine, 9(14), 1185. https://doi.org/10.21037/atm-21-3668
5. Phull, A. R., & Kim, S. J. (2018). Undaria pinnatifida a Rich Marine Reservoir of Nutritional and Pharmacological Potential: Insights into Growth Signaling and Apoptosis Mechanisms in Cancer. Nutrition and cancer, 70(6), 956–970. https://doi.org/10.1080/01635581.2018.1490449

Autor