Opuncja figowa — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Opuncja figowa — właściwości

Opuncja figowa zawiera w głównej mierze polifenole, które wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające. Ponadto w opuncji możemy znaleźć polisacharydy (wpływające na jej potencjał przeciwcukrzycowy), flawonoidy, alkaloidy, betalainy takie, jak indykaksantyna, a także neobetaninę. Owoc opuncji jest także bogatym źródłem błonnika, witamin (witamina C) i soli mineralnych (magnez, fosfor i wapń). Co więcej, w opuncji zawarte są aminokwasy: kwas glutaminowy, arginina, tyrozyna, glicyna i prolina. 

Jak widać, roślina ta ma bogaty skład chemiczny, co warunkuje jej liczne właściwości lecznicze. Opuncja figowa działa przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie, przeciwcukrzycowo, moczopędnie, przeciwbólowo, łagodzi tzw. kaca, a także działa przeciwwrzodowo. Ponadto niektóre badania wykazały, że opuncja łagodzi podrażnienia skórne, działa neuroprotekcyjnie, przeciwhiperglikemiczne i hipocholesterolemicznie.

Opuncja figowa — jak wygląda i skąd pochodzi?

Opuncja figowa (łac. Opuntia ficus-indica) jest tzw. sukulentem i posiada charakterystyczne owoce. Roślina występuje w ciepłym klimacie, pochodzi z Meksyku, ale uprawiana jest też w krajach południowej Europy, w Australii czy Ameryce Południowej i Północnej. Należy do rodziny kaktusowatych (łac. Cactaceae). 

Opuncja figowa osiąga do 4-5 metrów wysokości. Pokryta jest grubą, woskowaną skórą z kolcami, które mają za zadanie chronić ją przed zwierzętami. Kwiaty opuncji są żółte, a owoce pojawiają się dopiero po 1. roku życia rośliny. Mogą one mieć różne kolory, od żółtego, po pomarańczowe i czerwone. 

Opuncja figowa jest bardzo znaną rośliną w Meksyku, wykorzystywana była nie tylko w celach leczniczych, ale również do produkcji kwasu karminowego. W przemyśle spożywczym opuncja jest wykorzystywana do produkcji soków i przetworów, a w przemyśle papierniczym do produkcji kleju i papieru. 

Opuncja figowa — działanie, wskazania do stosowania

Opuncja figowa wykorzystywana była w medycynie ludowej na problemy z układem pokarmowym, takie jak zaburzenia trawienia, zaparcia czy ogólne problemy żołądkowo-jelitowe. Również ze względu na działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające, stosowana była na problemy skórne — skaleczenia, oparzenia czy trudno gojące się rany. Ponadto używano jej w celu oczyszczenia organizmu, a także do odchudzania się oraz obniżenia poziomu cukru we krwi. Głównym surowcem leczniczym jest owoc i liść opuncji figowej.

Opuncja figowa na rany

W meksykańskiej medycynie ludowej stosowano opuncję figową w leczeniu różnego rodzaju ran i skaleczeń. Obecnie badania prowadzone na zwierzętach wykazały, że opuncja figowa ze względu na zawarte polifenole, a także inne substancje lecznicze, przyspiesza gojenie się ran. Najbardziej obiecujący jest olejek z opuncji figowej oraz jej ekstrakty. Mimo to brakuje większej ilości badań, które potwierdzą te właściwości. 

Opuncja figowa na kaca

Niektóre badania wykazały pozytywny efekt opuncji figowej w łagodzeniu zatrucia alkoholowego, które wielu z nas nazywa potocznie „kacem”. Ekstrakty z opuncji figowej zmniejszają reakcję zapalną, wywołaną przez spożyty alkohol. W efekcie badane osoby szybciej wracały do zdrowia i odczuwały słabiej objawy zatrucia alkoholowego. Z tego powodu opuncja figowa często dodawana jest do preparatów na „kaca”.

Opuncja figowa na układ pokarmowy

Opuncja figowa zawiera liczne antocyjany, pektyny, a także błonnik. Z tego powodu przyniesie ulgę w przypadku niestrawności, lekkich zaparć i dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Dodatkowo badania wykazały, że antocyjany z opuncji mogą regulować florę bakteryjną jelit. Mimo to nadal brakuje większej ilości danych na temat zasadności stosowania opuncji figowej w przypadku dolegliwości żołądkowo-jelitowych.

Opuncja figowa — jak dawkować?

Opuncja figowa stosowana jest w różnych ilościach w przemyśle spożywczym, a także farmaceutycznym. Każdy specyfik należy dawkować wedle zaleceń producenta. W preparatach na zatrucie alkoholowe opuncja występuje w ilości 10-40 mg w jednej tabletce.

Leki i suplementy zawierające opuncję figową

Opuncja figowa występuje w wielu suplementach diety i wyrobach medycznych na tzw. kaca, problemy trawienne, odchudzanie czy detoks organizmu. Ponadto powszechnie stosowana jest w przemyśle spożywczym do produkcji galaretek, soków czy alkoholi.

Opuncja figowa w ciąży

Brakuje większej ilości danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania opuncji figowej przez kobiety w ciąży czy karmiące piersią. Z tego powodu należy zachować ostrożność i skontaktować się z lekarzem przed przyjęciem opuncji figowej.

Opuncja figowa — przeciwwskazania i środki ostrożności

Przeciwwskazaniami do stosowania jest nadwrażliwość na którąkolwiek substancję zawartą w opuncji figowej. Brakuje większej ilości danych dotyczących innych przeciwwskazań i środków ostrożności.

Opuncja figowa — możliwe działania niepożądane

Opuncja figowa, jak każdy inny surowiec leczniczy, może wywoływać działania niepożądane. Jednym z najczęstszych jest zapalenie skóry. Jeśli po spożyciu opuncji zauważymy, że coś dzieje się z naszą skórą, należy zgłosić się do lekarza. 

Opuncja figowa — interakcje z lekami i innymi ziołami

Brakuje danych dotyczących możliwych interakcji opuncji figowej z lekami lub innymi ziołami. Jeśli przyjmujemy stale leki i planujemy rozpocząć przyjmowanie opuncji, należy ten fakt zgłosić lekarzowi lub farmaceucie.

Opuncja figowa w Ziołopedii — podsumowanie

Już w meksykańskiej medycynie ludowej wiedziano o leczniczych właściwościach opuncji figowej. Roślina ta sprawdzi się przy problemach trawiennych, zatruciu alkoholowym czy przy odchudzaniu się i detoksie organizmu. Jest ona również wykorzystywana w przemyśle spożywczym. Opuncja figowa posiada jeszcze wiele innych właściwości leczniczych, które jednak nie zostały jeszcze zbadane w dostatecznym stopniu, aby móc potwierdzić je ostatecznie.

Bibliografia

1. Wiese, J., McPherson, S., Odden, M. C., & Shlipak, M. G. (2004). Effect of Opuntia ficus indica on symptoms of the alcohol hangover. Archives of internal medicine, 164(12), 1334–1340. https://doi.org/10.1001/archinte.164.12.1334
2. Kaur, M., Kaur, A. i Sharma, R. (2012). Działania farmakologiczne Opuntia ficus indica: przegląd. Journal of Applied Pharmaceutical Science , 2 (7), 15-18.
3. Aragona, M., Lauriano, ER, Pergolizzi, S. i Faggio, CJNPR (2018). Opuntia ficus-indica (L.) Miller jako źródło związków bioaktywnych dla zdrowia i żywienia. Badania produktów naturalnych , 32 (17), 2037-2049.
4. Medina, ED, Rodríguez, ER i Romero, CD (2007). Charakterystyka chemiczna owoców Opuntia dillenii i Opuntia ficus indica. Chemia żywności , 103 (1), 38-45. 
5. Adjafre, B. L., Lima, I. C., Alves, A. P. N. N., Lessa, R. A., Cunha, A. P., Pereira, M. G., Assreuy, A. M. S., & Mota, M. R. L. (2024). Anti-inflammatory and healing effect of the polysaccharidic extract of Opuntia ficus-indica cladodes in cutaneous excisional wounds in rats. International journal of experimental pathology, 105(1), 33–44. https://doi.org/10.1111/iep.12498

Autor