Prostata – męski problem. Najczęstsze schorzenia

Czym jest prostata?

Prostata, inaczej stercz lub gruczoł krokowy, jest jednym z istotnych części męskiego układu moczowo-płciowego. Rozmiarem nie przekracza wielkości orzecha włoskiego. Zlokalizowana jest w miednicy mniejszej, tuż pod pęcherzem moczowym, a przez jej wnętrze przebiega cewka moczowa. Prostata wydziela białawy płyn, który jest nośnikiem dla plemników w spermie. Tylna część stercza przylega do odbytnicy, dlatego w procesie diagnostycznym tego gruczołu wykonuje się badanie per rectum.

Najczęstsze schorzenia prostaty

Wraz ze starzeniem się organizmu i zachodzącymi zmianami fizjologicznymi, zmienia się również funkcjonowanie prostaty. W wyniku zaburzeń hormonalnych stercze może stopniowo się rozrastać, a przez to naciskać na cewkę moczową i powodować kłopoty z oddawaniem moczu. Prostata może również zostać objęta procesami chorobowymi, od łagodnych po naprawdę poważne.

Łagodny rozrost prostaty

Duża część mężczyzn, którzy ukończyli 50. rok życia, uskarża się na kłopoty z oddawaniem moczu. Winowajcą najczęściej jest prostata, która wraz z wiekiem stopniowo się powiększa i zaczyna uciskać na cewkę moczową. Problem ten może dotyczyć aż 80% mężczyzn w wieku powyżej 75 lat. Schorzenie to objawia się odczuwalnie opóźnionym początkiem oddawania moczu, słabszym jego strumieniem i towarzyszącym temu uczuciu niecałkowitego opróżnienia pęcherza moczowego. Z biegiem lat problem jest może przybierać na sile, a nawet doprowadzić do całkowitego zatrzymania moczu. Dlatego wraz z wystąpieniem pierwszych objawów warto od razu udać się do urologa.

Ostre zapalenie stercza

Przyczyną rozwoju stanu zapalnego najczęściej jest przeniesienie bakterii flory jelita grubego w okolice ujścia cewki moczowej, skąd mają one ułatwiony dostęp do prostaty. Ostre zapalenie prostaty zwykle poprzedza zakażenie pęcherza moczowego. Typowym objawem tego schorzenia jest ból w okolicy stercza, który może promieniować do członka. Towarzyszy mu pogorszone samopoczucie, podwyższona temperatura ciała, bóle mięśniowe, bolesne oddawanie moczu.

Przewlekłe zapalenie prostaty

Lekarze nie potrafią określić dokładnych przyczyn przewlekłego zapalenia prostaty, jednak często wskazuje się na zaburzenia hormonalne i autoimmunologiczne, problemy psychiczno-emocjonalne, czy wpływ przewlekłego stresu. Problem ten zazwyczaj dotyczy mężczyzn w wieku 35-50 lat. Przypadłość ta objawia się podobnie do ostrego zapalenia prostaty, jednak bez gorączki. Choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji, rozpoznaje się ją, gdy objawy utrzymują się dłużej niż 3 miesiące.

Nowotwór prostaty

Rak prostaty jest drugim, co do częstości występowania, nowotworem diagnozowanym wśród mężczyzn. Czynnikiem ryzyka jest przede wszystkim zaawansowany wiek oraz pewne czynniki genetyczne. Jak każdy nowotwór, również rak prostaty jest podstępną chorobą, ponieważ przez wiele miesięcy może się rozwijać zupełnie bezobjawowo, przez co trudno jest o wczesną diagnozę. Wczesne objawy mogą być mylone z łagodnym przerostem prostaty, a przez to bagatelizowane. Zaawansowana postać raka może doprowadzić do całkowitego zatrzymania moczu lub przerzutów do innych organów.

Czy chorób prostaty można uniknąć?

Pewnych schorzeń trudno uniknąć, jednak można podjąć działania, które pozwolą wykryć niekorzystne zmiany na wczesnym etapie ich rozwoju. Podstawą powinny być regularne badania profilaktyczne, w tym cykliczne wizyty u urologa. Zdaniem specjalistów każdy mężczyzna, który ukończył 50. rok życia, powinien odbyć wizytę w gabinecie urologicznym, niezależnie od tego, czy wystąpiły jakiekolwiek niepokojące objawy. Ponadto każdy mężczyzna po czterdziestce powinien mieć wykonane badanie stężenia swoistego antygenu gruczołu krokowego (PSA), produkowanego przez prostatę. Jego prawidłowe stężenie wynosi <4 ng/ml i wzrasta wraz z wiekiem. W aptece można zakupić także szybki test do wykonania w warunkach domowych, który  pozwala określić czy poziom PSA we krwi jest prawidłowy, czy powyżej normy (np. Test Psa do wykrywania antygenu prostaty, PROSTA-Check Test PSA). Badanie poziomu PSA to dobre uzupełnienie wstępnej diagnostyki chorób prostaty, warto jednak pamiętać, że jego poziom może wzrastać w przypadku:

• łagodnego rozrostu prostaty;
• ostrego i przewlekłego zapalenia stercza;
• raka prostaty;
• po badaniu per rectum;
• po cewnikowaniu pęcherza moczowego.

Bardzo ważnym elementem profilaktyki chorób gruczołu krokowego jest właściwy tryb życia, czyli dobrze zbilansowana dieta oraz regularna aktywność fizyczna. Pozytywne działanie przypisuje się diecie bogatej w węglowodany złożone, tłuszcze nienasycone, oraz warzywa i owoce, które zawierają antyoksydanty. Lekarze zalecają, by dla zdrowia układu moczowo-płciowego i całego organizmu zrezygnować z palenia papierosów oraz ograniczyć spożywanie alkoholu. Warto wzbogacić dietę w pestki dyni, bogate w olej zawierający specyficzny fitosterol o nazwie cucurbitasterol. Fitosterole należą do złożonych substancji chemicznych, którym udowodniono profilaktyczne działanie w zapobieganiu problemom z prostatą.

Działanie prostaty można wesprzeć dostępnymi w aptece preparatami, które łagodzą dolegliwości związane z rozrostem stercza i wspomagają prawidłowe funkcjonowanie tego gruczołu. W ich składzie można znaleźć składniki, takie jak: olej z nasion dyni, ekstrakt z palmy sabałowej, wyciąg z liści i korzenia pokrzywy, wierzbownicę drobnokwiatową, likopen (np. Prostamol Uno, Poldanen, Doppelherz aktiv Na prostatę Forte, Prostalong Complex, Prostaceum, Prostawen, ProstiMen Apotex).