Polio (choroba Heinego-Medina) - groźna choroba zakaźna. Objawy, przyczyn, leczenie, powikłania

Polio w Polsce i na świecie

Ostatni przypadek poliomyelitis został odnotowany w Polsce w 1984 roku, od tego roku Polska jest krajem wolnym od polio.

Dzięki ogólnoświatowemu programowi szczepień, prowadzonemu od 1988 roku, w 2021 roku liczba zachorowań spadła o 99,9% w porównaniu z rokiem rozpoczęcia akcji szczepień. 

Zakażenie polio wywoływane jest trzema typami dzikiego wirusa. Aktualnie tylko typ 1 (WPV1) występuje w niektórych krajach, m.in. Afganistanie i Pakistanie. Pozostałe dwa typy dzikiego wirusa polio zostały uznane za eradykowane - odpowiednio w 2015 roku typ 2 (WPV2), a typ 3 (WPV3) w 2019 roku.

Objawy zakażenia wirusem polio

Zakażenie wirusem polio w 95% przypadków przebiega bezobjawowo.

Objawy polio w większości są niespecyficzne. Obejmują m.in. bóle głowy, zapalenie gardła, nieżyt żołądkowo-jelitowy, sztywność karku. Poza tym czasami może dojść do aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zajęcia mięśni czaszkowych i niewydolności mięśni oddechowych oraz do trwałego porażenia. 

Istnieje także zespół post-polio, który pojawia się wiele lat po zakażeniu i charakteryzuje się narastającym porażeniem mięśni. 

Leczenie zakażenia poliomyelitis

Leczenie polio jest wyłącznie objawowe. Nie ma leku przeciwwirusowego zwalczającego poliomeylitis, który można by było zastosować w tej chorobie. 

Podstawę leczenia stanowi podawanie płynów i wyrównywanie zaburzeń wodno-elektrolitowych. Dodatkowo podaje się leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, np. paracetamol. Jeśli u chorego dojdzie do porażenia mięśni oddechowych, konieczne jest zastosowanie wspomagania oddychania i podłączenie pacjenta do respiratora.

Niezbędne leki możesz zarezerwować w wybranej aptece za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Żelazne płuco - co to takiego?

Żelazne płuco to urządzenie mechaniczne, które było jednym z ogniw na drodze rozwoju współcześnie znanych sposobów wentylacji mechanicznej. Za twórcę pierwszego działającego żelaznego płuca uważa się francuskiego lekarza Eugene Josepha Woilleza. Podczas epidemii polio urządzenie to służyło chorym pacjentom, jednak wentylacja ujemnym ciśnieniem nie wystarczała do ratowania życia.

Szczepionka na polio

Pierwsza żywa szczepionka przeciwko polio została opracowana w 1951 roku przez wirusologa, immunologa, wakcynologa i biotechnologa polskiego pochodzenia - profesora Hilarego Koprowskiego. W Polsce szczepienie przeciwko poliomyelitis jest obowiązkowe. Od 2016 roku jedyną używaną na terenie naszego kraju szczepionką jest szczepionka inaktywowana (IPV). Ma ona w sobie zabite szczepy wszystkich trzech typów wirusa polio.

Kalendarz szczepień

Szczepionki przeciw polio są finansowane z budżetu Ministerstwa Zdrowia. Schemat szczepienia podstawowego obejmuje szczepienie pierwotne - w 3-4 miesiącu oraz 5-6 miesiącu życia. Dodatkowo w 16-18 miesiącu jest podawane szczepienie uzupełniające. W wieku 6 lat dziecko przyjmuje dawkę przypominającą.

Zespół post-polio

Zespół post-polio to grupa symptomów pojawiających się nawet kilkadziesiąt lat po zachorowaniu na polio. Charakteryzuje się wystąpieniem niepokojących objawów nerwowo-mięśniowych. Nie jest znana dokładna przyczyna pojawienia się zaburzeń funkcjonowania tak wiele lat po wyzdrowieniu. Najpowszechniejsza koncepcja mówi o zaburzeniach równowagi pomiędzy procesami odnerwienia a reinerwacji mięśni. Miałyby być one spowodowane nadmierną rozbudową neuronów ruchowych w czasie zakażenia.

Objawy zespołu post-polio

Symptomami wskazującymi na zespół post-polio, u osób które w przeszłości przeszły polio, są:

• ból mięśni i stawów;
• niedowłady i/lub zaburzenia mięśni;
• nadmierne znużenie;
• zaburzenia koncentracji;
• rzadziej wystąpienie trudności w połykaniu i oddychaniu.

Chociaż w Polsce polio jest uznane za chorobę eradykowaną, to jednak w dalszym ciągu istnieje szansa na zakażenie się w innych regionach świata. Dlatego tak ważne jest korzystanie ze szczepionki na polio.

Bibliografia:

1. Matyja, E. (2019). Polio jako choroba przewlekła – od poliomyelitis do zespołu post-polio. Medycyna Po Dyplomie, 05.
2. Wasiewicz, B. (2015). Żelazne płuca, czyli wentylacja mechaniczna. Medycyna Po Dyplomie, 06. 
3. Kuchar, E. (2017). Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/160603,polio. (Dostęp: 05.2023).

Autor