Pieprz czarny — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Pieprz czarny — właściwości

Właściwości prozdrowotne pieprz czarny zawdzięcza głównie zawartości piperyny. Innymi związkami chemicznymi zawartymi w pieprzu, które również wykorzystywane są w ziołolecznictwie, są substancje z grupy alkaloidów, olejki eteryczne (monoterpeny, seskwiterpeny) oraz flawonoidy (kemferol, kwercetyna, ramnetyna).

W medycynie pieprz czarny może być stosowany w celu poprawy trawienia.

Pieprz czarny — jak wygląda i skąd pochodzi?

Pieprz czarny (łac. Piper nigrum) jest rośliną wywodzącą się z południowo-wschodnich Indii. Ze względu na swoje właściwości smakowe stał się popularny na całym świecie, co przyczyniło się również do jego uprawy w innych krajach strefy tropikalnej.

Piper nigrum należy do rodziny pieprzowatych. Jest rośliną pnącą, która może osiągać wysokość nawet do 15 metrów. Jego liście są skórzaste, o barwie zimozielonej, o długości około 8 centymetrów i osadzone są na łodydze dzięki krótkim ogonkom. Kwiatostany mają około 8 do 10 centymetrów długości. Przyprawa pieprzu czarnego pozyskiwana jest z nasion otoczonych owocnią. Owocnia na początku jest zielona, a z czasem zmienia kolor na czerwony, a następnie na czarny.

Pieprz czarny — działanie, wskazania do stosowania

Pieprz czarny jest przyprawą wykazującą działanie przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze oraz przeciwcukrzycowe. Pomimo przeprowadzonych wielu badań, postulujących również pozytywny wpływ pieprzu czarnego na metabolizm, poprawę wydolności fizycznej czy łagodzenie objawów menopauzy, wyniki tych prac nie potwierdziły zakładanych tez.

Pojawiły się pojedyncze badania, których wnioski sugerowały skuteczność pieprzu czarnego w walce z uzależnieniem od palenia papierosów. Inne prace skupiały się na jego potencjalnym wpływie na zmniejszenie zaburzeń połykania. Jednakże zarówno w jednym, jak i drugim przypadku, dowody na skuteczność pieprzu czarnego są niewystarczające. W przypadku wystąpienia podanych wyżej zaburzeń należy skonsultować się z lekarzem w celu dobrania odpowiedniej i sprawdzonej terapii.

Pieprz czarny na niestrawność 

Dyspepsja potocznie nazywana niestrawnością, to zespół objawów, na który składają się m.in.: 

• ból w nadbrzuszu;
• nudności;
• wymioty;
• uczucie pełności po jedzeniu;
• wczesne uczucie sytości.

Piperyna jest substancją zawartą w pieprzu czarnym. Ma ona lekko drażniący wpływ na śluzówkę żołądka, co wiąże się ze zwiększonym wydzielaniem soku żołądkowego. Ta właściwość wpływa na poprawę trawienia i wpływa na polepszenie wchłanialności substancji odżywczych. 

Pieprz czarny — działanie przeciwbakteryjne

W ostatnich latach pojawiły się badania sprawdzające wpływ wyciągów z pieprzu czarnego na wzrost, namnażanie i przeżywalność bakterii. Część tych badań wykazuje, że Piper nigrum może hamować aktywność bakterii takich, jak Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa i Salmonella typhi. 

Ze względu na rosnącą oporność bakterii na znane antybiotyki, konieczne jest poszukiwanie nowych lub badanie już znanych substancji pod kątem ich działania przeciwbakteryjnego.

Pieprz czarny — działanie przeciwutleniające

Pieprz czarny jest uważany za antyoksydant. Oznacza to, że ma właściwości neutralizujące reaktywne formy tlenu (ROS). ROS to związki, które mogą uszkadzać komórki, a ich nadmiar może przyczyniać się do powstawania chorób takich, jak:

• miażdżyca;
• cukrzyca;
• choroby neurodegeneracyjne (takie jak choroba Parkinsona, choroba Alzheimera);
• choroby nowotworowe. 

Spożywanie antyoksydantów może więc mieć funkcję profilaktyczną w zapobieganiu wielu ciężkim chorobom.

Pieprz czarny — jak dawkować?

Pieprz czarny jest głównie używany jako przyprawa w celu poprawy smaku potraw. Niewielkie ilości mogą mieć pozytywny wpływ na trawienie, jednak nie powinno się go używać zbyt dużo, ponieważ może to prowadzić do pojawienia się skutków ubocznych.

Suplementy z pieprzem czarnym dostępne na rynku powinny być dawkowane według zaleceń producenta zawartych na ulotce.

Leki i suplementy zawierające pieprz czarny

Na rynku dostępne są tabletki zawierające pieprz czarny. Zarejestrowane są w celu leczenia niestrawności, poprawy koncentracji czy zmniejszenia zmęczenia.

W drogeriach znaleźć można szampony przeciwłupieżowe, olejki redukujące cellulit i dezodoranty, które w składzie mają pieprz czarny.

Pieprz czarny w ciąży

Pieprz czarny w małych ilościach jest uważany za bezpieczny w ciąży. Jego nadmierne spożywanie może natomiast wywołać poronienie. 

Pieprz czarny — przeciwwskazania i środki ostrożności

Nadmierne używanie pieprzu jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży i w czasie laktacji. 

Pieprz czarny — możliwe działania niepożądane

Stosowanie pieprzu czarnego w niewielkich ilościach nie niesie za sobą ryzyka wystąpienia poważnych działań niepożądanych. Jednak jego nadmiar może wpłynąć na pojawienie się uczucia pieczenia, niestrawności i zaburzeń czucia smaku.

Pieprz czarny — interakcje z lekami i innymi ziołami

Pieprz czarny może wpływać na nasilenie działania leków przeciwpłytkowych i przeciwzakrzepowych.

Osoby stosujące cyklosporynę, teofilinę, tramadol, wenlafaksynę,leki przeciwgrzybicze, fenytoinę, propranolol czy omeprazol powinny zachować ostrożność, ponieważ pieprz czarny może wpływać na ich metabolizm.

Pieprz czarny w Ziołopedii — podsumowanie

Pieprz czarny zawdzięcza swoją popularność przede wszystkim swoim właściwościom smakowym. Jest to jedna z podstawowych przypraw używanych w kuchniach całego świata. Piper nigrum stosowany jest również w celu poprawy trawienia. Postuluje się także działanie przeciwbakteryjne i antyoksydacyjne ekstraktu z pieprzu czarnego.

Warto jednak pamiętać, że badania wykazujące prozdrowotne działanie tej rośliny są niewystarczające, więc w przypadku wystąpienia chorób wymienionych w tekście, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem w celu dobrania odpowiedniego leczenia.

Bibliografia

1. Takooree, H., Aumeeruddy, M. Z., Rengasamy, K. R., Venugopala, K. N., Jeewon, R., Zengin, G., & Mahomoodally, M. F. (2019). A systematic review on black pepper (Piper nigrum L.): from folk uses to pharmacological applications. Critical reviews in food science and nutrition, 59(sup1), S210-S243.
2. Z. A Damanhouri, A. Ahmad. A Review on Therapeutic Potential of Piper nigrum L. (Black Pepper): The King of Spices. Med Aromat Plants 2014, 3:3.
3. N. Ahmad, H. Fazal, B. Haider Abbasi, S. Farooq, M. Ali, M. Ali Khan. Biological role of Piper nigrum L. (Black pepper): A review. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine Volume 2, Issue 3, Supplement, 2012, Pages S1945-S1953

Autor