Kolchicyna – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania, skutki uboczne

Jak działa kolchicyna?

Mechanizm działania kolchicyny nie jest do końca poznany. Substancja wiąże się z mikrotubulami w metafazie podziału komórki, hamując go. W szczególności dotyczy to komórek, które dzielą się szybko, np. neutrocytów. Podejrzewa się również, że kolchicyna hamuje migrację neutrofilów do miejsca, gdzie toczy się stan zapalny. Związek blokuje też fagocytozę kryształów moczanowych przez leukocyty i zmniejsza rozpad błony komórkowej leukocytów. Kolchicyna nie wpływa na stężenie kwasu moczowego we krwi i tkankach organizmu. Wszystkie te mechanizmy, złożone w całość, powodują zmniejszenie stanu zapalnego podczas leczenia ostrego napadu dny moczanowej oraz w przebiegu innych chorób zapalnych.

Zastosowanie kolchicyny

Kolchicyna jest lekiem bardzo silnie działającym, przepisywanym przez lekarza, jednym z najstarszych leków stosowanych w ostrych napadach dny moczanowej. Może być stosowana profilaktycznie podczas rozpoczynania leczenia lekami o działaniu urykozurycznym (zwiększającymi wydalanie kwasu moczowego), aby nie doszło do ostrego napadu dny moczanowej. Stosowana jest również przy zapaleniu osierdzia oraz w przypadku rodzinnej gorączki śródziemnomorskiej (FMF), która jest uwarunkowaną genetycznie chorobą autozapalną.

Przeciwwskazania do stosowania kolchicyny i interakcje

Kolchicyny nie podaje się:

• kobietom w ciąży i karmiącym piersią,
• dzieciom do 18. roku życia,
• u osób z poważnymi zaburzeniami serca, jelit, żołądka, wątroby i nerek,
• osobom starszym, osłabionym, ze współistniejącymi chorobami serca i wątroby,
• w przypadku osób z zaburzeniami hematologicznymi.

Substancja ta zmniejsza wchłanianie witaminy B12. Stosowana razem z cyklosporyną, statynami  i antybiotykami makrolidowymi (erytromycyną czy klarytromycyną) może powodować zaburzenia czynności szpiku kostnego, miopatię albo neuromiopatię.

Dawkowanie kolchicyny

Dawkę kolchicyny zawsze dobiera lekarz, w zależności od nasilenia objawów choroby i w oparciu o wykonane badania. Zazwyczaj w przypadku ostrego napadu dny moczanowej na początku podaje się 1 mg i po godzinie dodatkowe 0,5 mg. Jeśli objawy nie ustąpią, to po 12 godzinach przyjmuje się 0,5 mg co 8 godzin. Należy jednak zaznaczyć, że nie wolno przyjmować więcej niż 6 mg w jednym cyklu leczniczym. Następny taki cykl, jeśli objawy nie ustąpiły, można rozpocząć po 72 godzinach. 

Dostępność poszukiwanego leku w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl. 

Skutki uboczne kolchicyny

Kolchicyna, jak każdy lek, może powodować wiele działań niepożądanych. Najczęściej w czasie leczenia pojawiają się zaburzenia żołądkowo-jelitowe w postaci biegunki, nudności i bólów brzucha. Może też dojść do poważniejszych skutków ubocznych, takich jak:

• niewydolność szpiku kostnego;
• agranulocytoza;
• małopłytkowość;
• niedokrwistość hemolityczna;
• niedokrwistość aplastyczna;
• neuromiopatia;
• miopatia.

U części pacjentów pojawiają się zawroty głowy, dlatego podczas stosowania kolchicyny nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych ani obsługiwać maszyn. Dodatkowo, w czasie leczenia kolchicyną, może wystąpić swędzenie skóry, łysienie i problemy z paznokciami. 

Zatrucia kolchicyną

Kolchicyna jest substancją silnie działająca i toksyczną. Do ostrego zatrucia, a nawet śmierci, może dochodzić po przyjęciu dawki 0,5 mg na kilogram masy ciała. Pierwsze objawy pojawiają się zwykle po 2-12 godzinach. Dochodzi do krwotocznego zapalenia błony śluzowej żołądka i jelit, pojawiają się biegunki, wymioty i leukocytoza. Po 24-72 godzinach może nastąpić niewydolność wielonarządowa z uszkodzeniem płuc, wątroby i nerek. Neurologiczne objawy przedawkowania to drgawki oraz majaczenia. W związku z tym, w przypadku przedawkowania, ważne jest szybkie działanie, najlepiej w ciągu godziny od przyjęcia leku. 

Kolchicyna – bezpieczeństwo stosowania

Kolchicyna to substancja niezwykle ważna w leczeniu ostrego napadu dny moczanowej, należy jednak stosować ją z duża ostrożnością, ze wzgledu na jej działanie toksyczne, oraz ściśle stosować się do wskazań lekarza. Ważne jest także, by obserwować wszystkie niepokojące objawy, nie bagatelizować ich i w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.