Jak objawia się skręcenie kostki? Leczenie i rehabilitacja

Czym jest uraz skręcenia kostki?

Do skręcenia w stawie skokowo-goleniowym dochodzi w momencie przekroczenia fizjologicznego zakresu ruchomości stopy, co wiąże się z uszkodzeniem (naciągnięciem, naderwaniem lub całkowitym zerwaniem) tkanek miękkich: więzadeł, ścięgien i torebki stawowej. To właśnie takim rodzaje uszkodzenia jest skręcenie kostki. Wyróżnia się 3 stopnie skręcenia stawu skokowo-goleniowego:

• 1 stopień – zauważa się nieznaczną utratę funkcji stawyu, niewielki obrzęk oraz ból i tkliwość w okolicy tkanek okołostawowych. Na tym poziomie nie dochodzi do uszkodzenia więzadeł;
• 2 stopień – zauważa się utratę funkcji i ruchomości stawu, obrzęk oraz krwiak podskórny. Charakteryzuje się on również niewielką niestabilnością stawu. Na tym poziomie dochodzi do częściowego uszkodzenia więzadeł;
• 3 stopień – dochodzi do całkowitego zerwania więzadeł, całkowitej utraty funkcji i ruchomości stawu. Pacjent zgłasza silny ból, duży obrzęk w okolicy stawu oraz krwiak podskórny.

Jak dochodzi do skręcenia kostki?

Do skręcenia kostki dochodzi w momencie przekroczenia fizjologicznego zakresu ruchomości w obrębie tkanek miękkich stawu. Najczęściej dzieje się to podczas aktywności fizycznej, szczególnie u sportowców, którym nieraz towarzyszą szybkie ruchy, skręty ciała czy podskoki.

Wśród przyczyn skręcenia kostki najczęściej wyróżnia się jeden z poniższych mechanizmów uszkodzenia:

• nadmierne odwrócenie stopy, czyli oparcie się na zewnętrznej krawędzi stopy oraz jej obciążenie;
• nadmierne nawrócenie stopy, czyli oparcie się na wewnętrznej krawędzi stopy oraz jej obciążenie;
• przeciążenie i powtarzające się mikrourazy.

Objawy skręcenia kostki

Objawy skręcenia kostki w głównej mierze zależą od stopnia zaawansowania skręcenia. Najczęściej skręcona kostka objawia się:

• bólem,
• tkliwością,
• obrzękiem,
• widocznym krwiakiem w okolicy kostki,
• ograniczeniem ruchomości,
• ociepleniem miejsca uszkodzenia.

Jednak w zależności od stopnia uszkodzenia, objawy mogą się nieco różnić. Zazwyczaj nasilają się wraz ze wzrostem stopnia uszkodzenia.

Skręcenie kostki – co robić?

W przypadku podejrzeń skręcenia kostki, należy zgłosić się do lekarza, który skieruje nas na badanie obrazowe w celu wykluczenia złamania lub od razu wykona kontrolne USG. 

Po potwierdzeniu skręcenia warto umówić się z fizjoterapeutą, który poprzez odpowiednie zabiegi (krioterapię, terapię manualną, kinesiology taping) pomoże powrócić do sprawności. Odpowiednio dobrane ćwiczenia pomogą wzmocnić staw skokowy i zmniejszą ryzyko kolejnych skręceń. Niezwykle pomocne w przypadku skręcenia kostki jest również zastosowanie się do metody RICE:

• R - rest, czyli odpoczynek - należy to rozumieć jako chwilowe zaprzestanie aktywności fizycznej, choć coraz częściej stosuje się zasadę „optymalnego obciążenia”. Powrót do aktywności warto skonsultować z ortopedą lub fizjoterapeutą. W miarę szybkie aktywowanie pacjenta pozwala na szybszą regenerację i powrót do sprawności. Należy jednak pamiętać o treningu wzmacniającym staw, gdyż zbyt szybkie obciążanie bez wzmocnienia może powodować nawracające skręcenia;
• I - ice, czyli chłodzenie - ma na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz stanu zapalnego i pojawiającego się obrzęku. Bardzo przydatny okazuje się zabieg krioterapii, która ze względu na stale utrzymującą się niską temperaturę odpowiednio chłodzi staw, działając równocześnie przeciwbólowo i przekrwiennie, a także ułatwiając ewakuację obrzęku;
• C - compression, czyli zastosowanie ucisku w celu zminimalizowania obrzęku. Często pacjenci stosują tą metodę, aby usztywnić staw i zapobiec niestabilności. Jest to dobre rozwiązanie, należy jednak pamiętać, żeby nie stosować tego zabiegu zbyt długo - lepszym sposobem będą ćwiczenia wzmacniające, wprowadzone w odpowiednim momencie rehabilitacji;
• E - elevation, czyli uniesienie kończyny - ma na celu ułatwienie ewakuacji obrzęku poprzez działanie grawitacyjne.

Skręcona kostka - domowe sposoby

Konsultacja lekarska w przypadku skręcenia kostki jest bardzo potrzebna, gdyż pozwala ona na wykluczenie poważniejszych urazów w obrębie stawu. Jeśli jednak w procesie regeneracji chcesz się wspomóc również domowymi sposobami, oto niektóre z nich:

• okłady z liści kapusty - to dość znana metoda na zmniejszenie obrzęku wokół stawu. Rozbite liście kapusty owija się wokół stawu i przytrzymuje przez godzinę. Aby zwiększyć efekt przeciwobrzękowy, warto kapustę trzymać w lodówce, dzięki czemu jej liście będą zimne i będą wzmagały efekt przeciwbólowy i przeciwobrzękowy;
• ochładzanie okolicy stawu - działa przeciwobrzękowo i przeciwbólowo. Do tego celu można zastosować specjalne okłady lub mrożonki z zamrażarki, bądź polewać stopę chłodną wodą pod prysznicem;
• opaska elastyczna - to dobry sposób na ustabilizowanie stawu oraz działanie przeciwobrzękowe. Warto jednak pamiętać, że opaski nie należy stosować zbyt długo. Stopa powinna pracować, a wraz z nią tkanki miękkie, które poprzez czynny ruch stopy wzmacniają się. Długość noszenia opaski elastycznej lub stabilizatora ustala zazwyczaj lekarz.

Maść na skręcenie kostki

Wiele maści dostępnych na rynku posiada działanie przeciwbólowe i przeciwobrzękowe. Czasami wykorzystywane są przy skręceniach kostki również cechy chłodzące produktu, aby znieczulić staw. Jedne z najczęściej stosowanych substancji w maściach na skręcenie kostki to np. diklofenak czy octanowinian glinu.

Dostępność poszukiwanych preparatów w pobliskiej aptece sprawdzisz z łatwością poprzez portal KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Brzezińska, P., Mieszkowski, J. (2015). Kompleksowe postępowanie fizjoterapeutyczne w skręceniu stawu skokowego. Journal of Education, Health and Sport.
2. Kaźmierczak, U., Kwiatkowski, S., Radzimińska, A. i inni (2017). Leczenie zachowawcze skręcenia stawu skokowego w świetle najnowszej literatury. Journal of Education, Health and Sport, 7(3), s. 117-142.
3. Pedrycz, A., Frąckiewicz, M., Cichacz, B. i inni (2014). Urazy w obrębie stawu skokowego. Diagnostyka, profilaktyka, leczenie operacyjne. Polish Hyperbaric Medicine and Technology Society, 49, 4.

Autor