Inhalator dla dziecka – na co zwrócić uwagę, o czym pamiętać?

Czym jest inhalator?

Inhalator to każde urządzenie, służące do podawania różnych substancji drogą wziewną. Najprostszym inhalatorem może być już garnek z ciepłą wodą, pozwalający na inhalacje parowe, korzystne w łagodnych chorobach górnych dróg oddechowych. Najczęściej jednak mamy na myśli stacjonarne lub przenośne nebulizatory generujące tzw. zimną mgiełkę, docierającą do niższych partii drzewa oskrzelowego. 

Obecnie na rynku dostępne są 3 rodzaje inhalatorów:

• pneumatyczno-tłokowy,
• membranowy,
• ultradźwiękowy.

Inhalator pneumatyczno-tłokowy

Najpopularniejszym rodzajem jest inhalator pneumatyczno-tłokowy (Omron A3 Complete, Philips Innospire Essence, Flaem 4Neb, Sanity Pro). Składa się z bazy, czyli kompresora oraz pojemniczka na płynny lek - nebulizatora. Kompresor wytwarza powietrze pod ciśnieniem, które wędruje rurką do nebulizatora. W pojemniku tym umieszczamy płyn przeznaczony do inhalacji - może to być lek przepisany przez lekarza lub roztwór soli fizjologicznej. Nebulizator wytwarza tzw. zimną mgiełkę, którą następnie można wdychać przez maseczkę albo ustnik. Jego zaletą jest niski koszt oraz możliwość inhalacji wszystkich dostępnych leków i substancji.

Inhalator membranowy  i ultradźwiękowy

Inhalatory membranowe i ultradźwiękowe różnią się od pneumatyczno-tłokowych mechanizmem wytwarzania zimnej mgiełki. 

W inhalatorach membranowych (Intec Twister Mesh), aerozol wytwarzany jest przez wibrującą membranę posiadającą pory odpowiedniej wielkości. Jego zaletą jest cicha praca, małą objętość rezydualna, niewielki rozmiar oraz mobilność. Nie nadaje się do inhalacji substancji o dużej lepkości (kwas hialuronowy) i jest kosztowny w utrzymaniu.

W inhalatorach ultradźwiękowych (PMT Respira), mgiełkę wytwarza wibrująca z wysoką częstotliwością membrana. Są bardzo wydajne i ciche, jednak nie nadają się do inhalowania niektórych antybiotyków, sterydów czy zawiesin. Służą głównie do nawilżania dróg oddechowych. Nie można ich stosować u dzieci poniżej 1. roku życia.

Dostępność inhalatorów w okolicznych aptekach sprawdzisz bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze inhalatora dla dziecka?

Nebulizatory posiadają kilka kluczowych parametrów, od których zależy, czy inhalacja będzie skuteczna. Warto zwrócić na nie uwagę, by zakupić sprzęt dobrej jakości.

Frakcja respirabilna (FPF%)

Określa jaka ilość cząstek, które produkuje nebulizator, posiada odpowiedni rozmiar. Frakcja respirabilna powinna wynosić powyżej 70%.

MMAD

Oznacza średni rozmiar cząstek. Jest to bardzo ważny parametr, ponieważ od niego zależy, gdzie będzie trafiać inhalowana mgiełka. 

• Cząstki powyżej 5 μm będą osadzać się w wyższych partiach drzewa oskrzelowego, krtani i gardle. Jest to odpowiednia wielkość do inhalacji, mającej na celu nawilżenie dróg oddechowych solą fizjologiczną lub kwasem hialuronowym. Nie sprawdzi się natomiast do podawania takich leków jak sterydy, leki rozszerzające oskrzela czy antybiotyki, ponieważ muszą one dotrzeć do głębszych partii oskrzeli i pęcherzyków płucnych.
• Cząstki poniżej 1 μm są na tyle małe, że po inhalacji zostaną swobodnie usunięte wraz z oddechem z dróg oddechowych. 
• Optymalna wielkość cząstek do nebulizacji to 1-5 μm. Niektóre urządzenia posiadają regulację średniego rozmiaru cząstek.

Szybkość nebulizacji

Zależy od niej, ile czasu spędzimy na inhalacji. Może mieć to kluczowe znaczenie w przypadku dzieci, które bywają niecierpliwe. Szybkość 0,25 ml/min oznacza, że inhalacja leku o objętości 2 ml będzie trwała ok. 8 minut.

Objętość martwa

Określa ilość płynu, jaka pozostaje po zakończeniu inhalacji. Powinna być jak najmniejsza, by zminimalizować straty preparatu. Warto poinformować lekarza o posiadanym modelu inhalatora, by mógł dobrać odpowiednią dawkę leku.

Na co jeszcze zwrócić uwagę przy wyborze inhalatora?

Nebulizator to urządzenie, które kupujemy na lata. Warto wybrać taki, do którego są dostępne części zamienne oraz dodatkowe akcesoria. W instrukcji urządzenia znajdziemy informacje, jak często należy wymieniać rurki, maseczki, ustniki, nebulizatory i filtry.

Konserwacja i obsługa inhalatora nie sprowadza się tylko do wlania leku i włączenia nebulizatora. Wszystkie elementy poza kompresorem należy myć po każdej inhalacji, zgodnie z instrukcjami producenta. Inhalatory posiadają także filtry powietrza, o wymianie których również nie możemy zapomnieć.

Szukając inhalatora dla osoby dorosłej na tych parametrach można zakończyć. Dzieci jednak są bardziej wymagające, warto więc zwrócić uwagę na kilka innych kwestii.

Praca ciągła czy przerywana?

Urządzenia do pracy ciągłej zdecydowanie lepiej sprawdzą się w przypadku konieczności inhalowania kilkorga dzieci. Warto zadbać o posiadanie kilku maseczek i nebulizatorów tak, by każde z nich miało swój komplet.

Inhalator przyjazny dziecku

Kompresory w nebulizatorach pneumatyczno – tłokowych są hałaśliwe. Membranowe i ultradźwiękowe mają nad nimi przewagę, ponieważ pracują prawie bezgłośnie. Dzieci chętniej mogą podchodzić do inhalacji, jeśli urządzenie będzie miało również przyjazny kształt, np. zwierzątka (Intec Panda).

O czym pamiętać podczas nebulizacji dziecka?

Komfort dziecka

Spraw, by inhalacja była dla malucha komfortowa, przyjemna. Aby pomóc dziecku oswoić się z urządzeniem, warto wykorzystać drugą maseczkę z zestawu i założyć ją sobie, ulubionemu pluszakowi lub lalce. Jeśli dziecko będzie się bać, płakać lub krzyczeć, inhalacja będzie nieskuteczna. 

Ustnik czy maseczka?

Staraj się jak najwcześniej wprowadzić ustnik w nebulizacji, gdyż jest skuteczniejszy niż maseczka. Unikaj stosowania smoczków do inhalacji.

Higiena

Podczas inhalacji z zastosowaniem maseczki, leki lub sól mogą osadzać się na skórze i powodować podrażnienia, warto więc zastosować wcześniej krem barierowy na twarz dziecka. Po zakończeniu inhalacji konieczne jest umycie buzi malucha.

Po każdej nebulizacji lekiem sterydowym należy wypłukać usta, umyć zęby lub coś zjeść. Zmniejszamy w ten sposób ryzyko infekcji jamy ustnej, np. kandydozy.

Bibliografia

1. B. Karolewicz, J. Pluta, D. Haznar, "Nebulizacja jako metoda podawania leków", Terapia i Leki 2009, 65 (4): 291-304.
2. "Inhalatory, nebulizatory – jak wybrać najlepszy?". Dostęp na: https://pantabletka.pl/nebulizator-inhalator-jak-wybrac-analiza-opinie/
3. A. Konarska, P. Rąglewska, R. Rutkowski, A. Straburzyńska-Lupa, "Czynniki wpływające na skuteczność aerozoloterapii u dzieci", Pediatria i Medycyna Rodzinna 2012 vol. 8, no. 2: p. 101-106.

Autor