Grzybica jamy ustnej - przyczyny, objawy. Jak leczyć grzybicę?

Czym jest grzybica jamy ustnej?

Grzybicę jamy ustnej wywołują drożdżaki z rodzaju Candida – najczęściej Candida albicans, ale również: Candida krusei, Candida tropicalis, Candida pseudotropicalis, Candida glabrata, Candida brumpti. U wielu osób stanowią one naturalną florę jamy ustnej i mogą nie dawać objawów choroby nawet przez całe życie. Do rozwoju infekcji dochodzi dopiero w momencie zachwiania równowagi fizjologicznej w jamie ustnej. Takie zaburzenia flory bakteryjnej mogą być spowodowane np. długotrwałą antybiotykoterapią, czy też obniżoną odpornością.

Wyróżnia się dwie główne grupy kandydozy jamy ustnej: kandydozę pierwotną, w przebiegu której zmiany grzybicze obejmują wyłącznie jamę ustną oraz kandydozę wtórną ze zmianami obecnymi w jamie ustnej, ale także na skórze oraz błonach śluzowych.

Jakie są przyczyny grzybicy jamy ustnej?

Do głównych czynników zwiększających ryzyko wystąpienia kandydozy jamy ustnej zalicza się:

• nadmierne stosowanie płynów do płukania jamy ustnej o działaniu przeciwbakteryjnym,
• obniżoną odporność organizmu,
• stosowanie antybiotyków – szczególnie tych o szerokim spektrum działania lub długotrwale przyjmowanych, które powodują zaburzenia flory bakteryjnej,
• stosowanie sterydów – zwłaszcza wziewnych oraz stosowanych miejscowo na błonę śluzową jamy ustnej,
• długotrwałe stosowanie tabletek antykoncepcyjnych,
• stosowanie cytostatyków oraz leków immunosupresyjnych,
• radioterapię,
• zaniedbanie higieny jamy ustnej,
• palenie papierosów,
• mikrouszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej – spowodowane np. noszeniem aparatów ortodontycznych lub protez,
• zaburzenia hormonalne (niedoczynność tarczycy lub nadczynność przytarczyc, niedoczynność nadnerczy),
• cukrzycę,
• ciążę,
• podeszły wiek,
• okres noworodkowy,
• grupę krwi 0,
• dietę wysokowęglowodanową,
• wydzielanie mniejszej ilości śliny,
• niedobory żelaza, kwasu foliowego, witaminy C lub witamin z grupy B.

Jakie są objawy grzybicy jamy ustnej?

Objawy kandydozy jamy ustnej różnią się w zależności od jej rodzaju, jednak ogólne, najczęściej spotykane symptomy to: suchość w jamie ustnej, charakterystyczny biały nalot na języku lub podniebieniu, owrzodzenia jamy ustnej, pieczenie podczas jedzenia lub przełykania śliny, ból języka, dziąseł lub podniebienia, czerwone plamy na języku i podniebieniu, pęknięcia w kącikach ust, odczuwanie nieprzyjemnego smaku (co może powodować utratę apetytu) oraz wrażenie nieprzyjemnego zapachu z ust.

Jak chronić się przed grzybicą jamy ustnej?

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia grzybicy jamy ustnej bardzo istotna jest eliminacja elementów sprzyjających jej powstaniu, a więc należy zrezygnować z nadmiernego zażywania leków (głównie antybiotyków i sterydów wziewnych), palenia papierosów oraz odpowiednio dbać o higienę jamy ustnej oraz higienę protez. Dieta powinna być bogata w niezbędne witaminy i minerały (witaminy z grupy B, witaminę C, kwas foliowy, cynk, żelazo, wapń) oraz w produkty pozwalające zachować naturalną mikroflorę organizmu takie jak: błonnik, kefiry, jogurty i maślanki. Należy za to wyeliminować lub przynajmniej ograniczyć spożycie produktów bogatych w węglowodany. Podczas zażywania antybiotyków i tabletek antykoncepcyjnych należy przyjmować środki osłonowe.

Jak leczyć grzybicę jamy ustnej?

Leczenie grzybicy jamy ustnej prowadzi się pod kontrolą lekarza, który na podstawie wywiadu, badania mykologicznego i antymykogramu włączy odpowiednie leczenie. Zazwyczaj rozpoczyna się ono od stosowania leków działających miejscowo jak np. nystatyna w zawiesinie (Nystatyna TEVA), klotrimazol w płynie (Clotrimazolum Medana) lub mikonazol w żelu (Daktarin oral). Jeśli leczenie miejscowe nie przynosi oczekiwanych rezultatów wprowadza się leki doustne zawierające flukonazol (Flucofast, Flucorta, Fluconazole polfarmex), itrakonazol (Itrax, Orungal, Trioxal), a w przypadku ciężkich grzybic amfoterycynę B (Fungizone). Dodatkowo można stosować preparaty odkażające błonę śluzową zawierające chlorheksydynę (Corsodyl, Eludril, Chlorhexil), preparaty zawierające witaminy z grupy B (Vitaminum B compositum) oraz probiotyki. Po ustąpieniu objawów choroby zalecane jest kontynuowanie terapii jeszcze przez 14 dni po to, aby zapobiec jej nawrotom.

Autor