Dlaczego na skórze pojawiają się plamy wątrobowe? Jak je leczyć i im zapobiegać?

Jak wyglądają plamy wątrobowe?

Plamy wątrobowe, inaczej plamy soczewicowate lub plamy starcze, to dobrze odgraniczone zmiany barwnikowe na skórze. Plamy są zazwyczaj niewielkie - mają od 1 do 3 mm. Powstają na częściach ciała, które są najbardziej narażone na działanie promieni słonecznych. Zazwyczaj mają barwę od jasnożółtej do ciemnobrązowej. Powstają na rękach, twarzy, przedramionach czy klatce piersiowej. Częściej można je spotkać u osób rasy białej i azjatyckiej.

Jak powstają plamy wątrobowe?

Plamy wątrobowe są spowodowane zwiększeniem liczby komórek barwnikowych w skórze, tak zwanych melanocytów. Wywołane jest to długotrwałym narażeniem na działanie promieniowania UV. Na skutek zwiększenia liczby melanocytów dochodzi do nadmiernej produkcji barwnika - melaniny, co prowadzi do powstania przebarwienia. Jeśli zmiany rozrastają się szybko, dają dolegliwości bólowe, powodują swędzenie czy krwawią - należy niezwłocznie zgłosić się do dermatologa celem wykluczenia zmian nowotworowych.

Plamy wątrobowe po alkoholu

Plamy wątrobowe po alkoholu mają inny charakter niż zmiany soczewicowate. Zazwyczaj są one wynikiem rozwiniętej marskości wątroby. Zaliczamy do nich zmiany skórne, takie jak:

• naczyniaki gwiaździste, czyli czerwone plamy przypominające pajączki, tak zwane pajączki wątrobowe;
• teleangiektazje;
• wybroczyny skórne i wylewy podskórne krwi;
• rumień dłoniowy i podeszwowy;
• poszerzone żyły na brzuchu, tak zwana “głowa Meduzy”;
• żółtaczkę;
• skórę pergaminową;
• lipodystrofie;
• palce pałeczkowate.

Jak leczyć plamy wątrobowe?

Plamy wątrobowe, czyli soczewicowate, zazwyczaj nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Jest to raczej defekt kosmetyczny, którego możemy się pozbyć za pomocą kilku prostych zabiegów. Najlepiej jednak przed rozpoczęciem terapii mającej na celu usunięcie plam wątrobowych skonsultować się z dermatologiem. Zaniepokoić nas powinny zmiany o charakterze:

• bardzo ciemnych, niemal czarnych plam;
• o nieregularnym kształcie;
• cechujące się szybkim wzrostem.

Jeśli po konsultacji lekarskiej zmiany okażą się być niegroźne, można je usunąć lub zredukować za pomocą zabiegów kosmetycznych lub leków miejscowych zaordynowanych przez lekarza.

Najskuteczniejszą metodą leczenia jest zastosowanie leków miejscowych w postaci maści czy kremów zawierających głównie retinoidy, takie jak tazaroten, tretynoina lub adapalen. Dostępność wybranych leków w najbliższych aptekach sprawdzisz bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Do leczenia plam wątrobowych wykorzystuje się również zabiegi kosmetyczne, takie jak:

• peelingi chemiczne za pomocą kwasu trichlorooctowego;
• krioterapię ciekłym azotem;
• fototerapię;
• laseroterapię.

Jak zapobiegać powstawaniu plam wątrobowych?

Powstawanie plam wątrobowych na twarzy oraz innych częściach ciała można ograniczyć poprzez stosowanie kremów z filtrem, chroniących przed promieniowaniem słonecznym. Dodatkowo warto zadbać o odpowiednią pielęgnację skóry oraz stosować peelingi kwasowe, które rozjaśniają przebarwienia.

Zmiany skórne związane z chorobami wątroby

Choroby wątroby dają bardzo różnorodne objawy. Większość z nich manifestuje się w postaci przeróżnych zmian skórnych nieswoistych lub typowych dla danej jednostki chorobowej, które mylnie mogą być określane mianem plam wątrobowych. Mogą one występować w postaci zmian o innej barwie, wybroczyn, pękających naczynek czy żółtaczki.

Kępki żółte lub żółtaki

Są to zmiany skórne pojawiające się zazwyczaj na powiekach i w okolicach oczu, spowodowane zaburzeniami gospodarki lipidowej. Zazwyczaj pojawiają się w przebiegu pierwotnego zapalenia dróg żółciowych. Zmianom tym towarzyszy często świąd skóry.

Porfiria skórna późna

Jest to zespół objawów manifestujących się na skórze w postaci uszkodzeń skóry, trudności w gojeniu się ran, pęcherzy w miejscach narażonych na działanie promieniowania UV, a także jako nadmierna pigmentacja skóry.

Porfiria skórna późna może być wywołana chorobami wątroby, takimi jak:

• WZW typu C lub B;
• poalkoholowym uszkodzeniem wątroby.

Leukocytoklastyczne zapalenie naczyń

Objawia się czerwonymi plamami skórnymi o charakterze grudkowo-plamistym, pęcherzyków czy pokrzywki. Plamy te mogą ulegać owrzodzeniu. Zazwyczaj występują na tułowiu i ramionach. Pojawiają się w przebiegu WZW typu C lub B.

Guzkowe zapalenie tętnic

Guzkowe zmiany tętnic mogą pojawić się w przebiegu wirusowego zapalenia wątroby typu C lub B. Są to zmiany martwicze powstające na skórze w wyniku niedokrwienia spowodowanego zmianami w tętnicach.

Bibliografia:

1. Koulaouzidis, A., Bhat, S., Moschos, J. (2007). Skin manifestations of liver diseases. Annals of Hepatology, 6(3), s. 181–184. 
2. Pustkowski, M. (2020). Zaburzenia Barwnikowe – Rozpoznanie i Postępowanie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/225012,zaburzenia-barwnikowe-rozpoznanie-i-postepowanie. (Dostęp: 02.2023)
3. Wawrzynowicz-Syczewska, M. (2022). Marskość wątroby. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.7.12. (Dostęp: 02.2023)
4. Wiercińska, M. (2021). Porfiria skórna późna - przyczyny, objawy, leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/288206,porfiria-skorna-pozna. (Dostęp: 02.2023)
5. Milkiewicz, P. (2021). Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (dawniej: pierwotna marskość wątroby) - przyczyny, objawy i leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/50959,pierwotna-marskosc-zolciowa-watroby. (Dostęp: 02.2023)
6. Postępski, J., Tuszkiewicz-Misztal, E., Musiał, J., Szczeklik, A., Sznajd, J. Leukocytoklastyczna zapalenie naczyń skóry. Mała Interna Szczeklika rok 2022/2023. Rozdział 16.9.9.8.9. Dostępne na: ttps://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.87.4.21.3.3.3. (Dostęp: 02.2023).