Cholestaza ciążowa- jak się objawia? Przyczyny i diagnostyka

Co to jest cholestaza ciążowa ?

Cholestaza ciążowa to choroba, która zwykle pojawia się w III trymestrze ciąży.  Jej wystąpienie związane jest z zastojem żółci w komórkach wątroby, co powoduje wzrost stężenia kwasów żółciowych w surowicy krwi. Za wystąpienie cholestazy u kobiet ciężarnych w dużym stopniu odpowiada wysoki poziom hormonu estrogenu, zwłaszcza pod koniec ciąży. 

Choroba zwykle pojawia się około 30. tygodnia ciąży i bardzo rzadko daje o sobie znać na samym jej początku. W wystąpieniu cholestazy ciążowej bardzo dużą rolę odgrywają także czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Zauważono, że pierwszorazowe wystąpienie cholestazy u ciężarnej znacznie zwiększa ryzyko nawrotu schorzenia w kolejnych ciążach. Dodatkowo, ciąża bliźniacza znacznie podnosi ryzyko jej wystąpienia.

Jak objawia się cholestaza ciążowa ?

Cholestaza ciążowa z reguły ma dosyć łagodny przebieg, a jej objawy nie są groźne dla życia kobiety, natomiast może być ona niebezpieczna dla płodu. Najczęstszym powikłaniem jest poród przedwczesny, który niesie ze sobą ryzyko niedotlenienia płodu. 

Pierwszym symptomem cholestazy jest zazwyczaj intensywny świąd skóry, któremu nie towarzyszy żadna wysypka. Początkowo swędzenie obejmuje wewnętrzne powierzchnie dłoni i podeszwy stóp, ale równie dobrze może dotyczyć całego ciała. Wskutek intensywnego drapania, które nasila się zwłaszcza w nocy, może dojść do powstania tzw. przeczosów, czyli otarć naskórka. Dodatkowo, oprócz intensywnego drapania, kobieta ciężarna może skarżyć się na rozdrażnienie, zaburzenia snu, niepokój, nudności, wymioty oraz bóle brzucha.

Po około 4 tygodniach od pojawienia się świądu u ciężarnej może pojawić się żółtaczka, czyli żółte zabarwienie skóry, błon śluzowych jak i białek oka. Wszystkie objawy stopniowo zanikają po porodzie, a całkowicie ustępują po około 3 tygodniach.

Jak wygląda diagnostyka cholestazy ciążowej ?

Wystąpienie intensywnego świądu skóry u kobiety ciężarnej pomiędzy 25. a 30. tygodniem ciąży, może wskazywać na cholestazę ciążową. Lekarz na podstawie wywiadu z pacjentką zleca badania laboratoryjne krwi w celu potwierdzenia swoich przypuszczeń. Badania obejmują enzymy wątrobowe, takie jak ALT, AST oraz fosfataza alkaliczna. W badaniu krwi przy obecności cholestazy ciążowej stwierdza się m.in. podwyższone stężenie bilirubiny i kwasów żółciowych. 

Wystąpienie podwyższonego stężenia całkowitych kwasów żółciowych stanowi podstawowy element rozpoznania choroby. Zdiagnozowanie cholestazy u ciężarnej często wiąże się z koniecznością hospitalizacji w celu monitorowania akcji serca płodu. Pogarszające się wyniki badań mogą stanowić podstawę do wcześniejszej indukcji porodu, ale dopiero po uzyskaniu dojrzałości płuc płodu.

W diagnostyce różnicowej świądu całego ciała, lekarz zwraca uwagę również na wszelkiego rodzaju dermatozy czy reakcje alergiczne.

Jak wygląda leczenie cholestazy ciążowej ?

Specjalista na podstawie wyników badań laboratoryjnych i objawów zgłaszanych przez ciężarną pacjentkę stawia odpowiednia diagnozę oraz wdraża właściwy schemat leczenia. Odpowiednio dobrana farmakoterapia pozwala zlikwidować uciążliwe dolegliwości, takie jak świąd ciała oraz zapobiec ewentualnym powikłaniom. 

Podstawowym lekiem stosowanym w leczeniu cholestazy ciążowej jest kwas ursodeoksycholowy. Jest to lek pierwszego wyboru i jest on bezpieczny dla kobiet ciężarnych. Inne leki stosowane w leczeniu to cholestyramina oraz steryd deksametazon.

Dostępność poszukiwanych preparatów w aptekach w Twojej okolicy sprawdzisz za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Jak wygląda dieta w cholestazie?

Dieta przy stwierdzonej cholestazie ciążowej powinna opierać się na unikaniu pokarmów bogatych w tłuszcze. Zwykle specjaliści zalecają dietę wątrobową o ograniczonej zawartości tłuszczów. Codzienny jadłospis pacjentek powinien być bogaty w dania gotowane bądź pieczone z dużą ilością warzyw i owoców. 

Bibliografia:

1. Cholestaza ciężarnych (2022). Uniwersyteckie Centrum Zdrowia Kobiet i Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Dostępne na: https://www.uczkin.pl/ciaza/chlestoza-w-ciazy.
2. Pujanek, Z. (2020). Czym jest cholestaza ciążowa? Poznaj jej przyczyny, objawy i sposoby leczenia. Polski Bank Komórek Macierzystych. Dostępne na: https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/choroby-w-ciazy/czym-jest-cholestaza-ciazowa-poznaj-jej-przyczyny-objawy-i-sposoby-leczenia.
3. Gajewski, P. (red.). Interna Szczeklika. Kraków, 2015