Bagno zwyczajne — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Bagno zwyczajne — właściwości

Bagno zwyczajne jest bogate we flawonoidy, którym roślina zawdzięcza działanie przeciwzapalne. Dodatkowo roślina ta zawiera w dużej ilości olejki eteryczne, które są uznawane za najważniejsze z farmakologicznego punktu widzenia. Ich skład różni się w zależności od części rośliny, siedliska, a także wieku rośliny. Najczęstszymi składnikami olejków eterycznymi, które występują w bagnie pospolitym są palustrol, ledol, γ-terpineol, p-cymen, lepalon, lepalol i cyklokolorenon. 

Co ciekawe, niektóre badania wykazały, że bagno zwyczajne ma właściwości przeciwbólowe, za które odpowiadają wspomniane olejki eteryczne oraz związki fenolowe, takie jak pochodne kwercetyny.

Co więcej, wykazano znaczące działanie antyoksydacyjne ziela bagna zwyczajnego, które porównywane jest do działania kwasu askorbinowego. 

Bagno zwyczajne — jak wygląda i skąd pochodzi?

Bagno zwyczajne (łac. Rhododendron tomentosum, syn. Ledum palustre), znane jest również pod nazwami różanecznik, rozmaryn leśny, rozmaryn dziki czy bagniak i bagno zwyczajne lub pospolite. Roślina ta należy do rodziny wrzosowatych (łac. Ericaceae). Występuje w środkowej i północnej części Europy, w północnych częściach Ameryki Północnej i Azji. W Polsce, z reguły występuje na terenach niżu, z wyjątkiem Wielkopolski i Kujaw. 

Bagno pospolite to zimozielony krzew, który osiąga do około 1,5 metra wysokości. Pędy rośliny są rudawe i często owłosione. Bagniak posiada długie i wąskie, skórzaste w dotyku liście oraz drobne, białe kwiaty zebrane w baldachy. Owocem bagna jest czerwono-zielona torebka, która pęka od strony szypułki, co umożliwia uwolnienie nasion. Co ciekawe, bagno zwyczajne skutecznie odstrasza owady. Surowiec leczniczy stanowi nadziemna część rośliny. 

Bagno zwyczajne — działanie, wskazania do stosowania

Bagno zwyczajne znajdzie zastosowanie w chorobach reumatycznych, niestrawności, przeziębieniu, zapaleniu oskrzeli, a nawet w leczeniu gruźlicy. Doustnie podawane jest w łagodzeniu chorób układu oddechowego, zewnętrznie zaś przy chorobach skóry, takich jak świąd czy liszajec. Dodatkowo stosowano ledum polestrum w formie płukanek, aby zniwelować ból zęba, a także stany zapalne jamy ustnej. Okłady z ziela bagna zwyczajnego przyniosą ulgę bolącym stawom, przy bólach reumatycznych i bólach pleców. 

Co ciekawe, Eskimosi stosowali ziele bagna pospolitego jako herbatę. Roślina ta również skutecznie sprawdzi się w walce z molami. Główne zastosowanie ledum polestrum dotyczy jednak chorób reumatycznych. 

Bagno zwyczajne na choroby reumatyczne

Coraz więcej badań wskazuje na to, że bagno zwyczajne jest obiecującym surowcem roślinnym w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Jest to choroba, która występuje coraz częściej i która nadal przysparza wielu kłopotów, zarówno pacjentom, jak i lekarzom. Z tego powodu występuje ogromna potrzeba przeprowadzenia większej ilości badań na temat zastosowania bagna pospolitego w leczeniu chorób reumatycznych. 

Bagno zwyczajne stosuje się w formie okładów, maści i żeli na bóle stawów, pleców, RZS, a nawet przy zwichnięciach i urazach stawów. 

Bagno zwyczajne na układ oddechowy

Ziele ledum polestrum może być stosowane w formie herbatek na przypadłości układu oddechowego, takie jak astma, kaszel, zapalenie oskrzeli, gruźlica. Działa ono przeciwzapalnie i wykrztuśnie, co jest istotne w tego typu schorzeniach. 

Bagno zwyczajne na owady

Bagno zwyczajne zadziała łagodząco na ukąszenia owadów, przeciwświądowo i dodatkowo przeciwzapalnie. Tak jak wcześniej wspomniano, ziele bagna pospolitego skutecznie odstrasza owady, a w szczególności jest to świetna roślina na mole.

Bagno zwyczajne — jak dawkować? 

Suszone ziele bagna pospolitego w ilości około 15 g należy zalać szklanką gorącej wody. Napar spożywać dwa razy dziennie po 2 łyżki. 

Leki i suplementy zawierające bagno zwyczajne

Bagno zwyczajne cieszy się popularnością jako składnik leków homeopatycznych. Dodatkowo występuje w formie suszonego ziela, a także jako składnik herbat, maści i żeli. Dostępne są również olejki eteryczne z bagna pospolitego.

Bagno zwyczajne w ciąży

Brakuje danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania bagna zwyczajnego w trakcie ciąży, natomiast roślina ta zawiera ledol, czyli substancję, która jest trująca i może być niebezpieczna, zarówno dla matki, jak i płodu. 

Bagno zwyczajne — przeciwwskazania i środki ostrożności

Bagno zwyczajne zawiera ledol, który wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, a co za tym idzie, może początkowo doprowadzić do pobudzenia psychoruchowego, a następnie do skurczów, drgawek, paraliżu, problemów z oddychaniem, a nawet do śmierci. Z tego powodu należy zachować ostrożność podczas stosowania ziela bagna pospolitego i nie podawać go kobietom w ciąży, karmiącym piersią oraz dzieciom.

Bagno zwyczajne — możliwe działania niepożądane

Przyjmowanie bagna zwyczajnego w dużych ilościach może doprowadzić początkowo do podrażnienia żołądka i jelit. Dodatkowo może dojść do problemów z oddychaniem, paraliżu, niewydolności nerek, a nawet do śmierci. 

Bagno zwyczajne — interakcje z lekami i innymi ziołami

Bagno zwyczajne w połączeniu z lekami uspokajającymi typu klonazepam, lorazepam, zolpidem, fenobarbital itp., może prowadzić do pojawienia się nadmiernej senności.

Bagno zwyczajne w Ziołopedii — podsumowanie

Bagno pospolite występuje pod wieloma nazwami. Jest to obiecująca roślina w leczeniu chorób reumatycznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), ale także przy bólach stawów, pleców, problemach trawiennych, chorobach układu oddechowego, typu przewlekłe zapalenie oskrzeli czy gruźlica. Ponadto ledum polestrum sukcesywnie odstrasza owady, takie jak mole. Mimo to nie powinno się przyjmować go w dużych ilościach, ze względu na zawarty w nim ledol, który jest toksyczny i może doprowadzić m.in. do problemów żołądkowych, paraliżu i śmierci. Dodatkowo brakuje obecnie większej ilości badań, które ugruntowałyby stwierdzone dotąd informacje.

Bibliografia

1. Dampc, A., & Luczkiewicz, M. (2013). Rhododendron tomentosum (Ledum palustre). A review of traditional use based on current research. Fitoterapia, 85, 130–143. https://doi.org/10.1016/j.fitote.2013.01.013 
2. Raal, A., Orav, A., & Gretchushnikova, T. (2014). Composition of the essential oil of the Rhododendron tomentosum Harmaja from Estonia. Natural product research, 28(14), 1091–1098. https://doi.org/10.1080/14786419.2014.907287
3. Jesionek, A., Kokotkiewicz, A., Mikosik-Roczynska, A., Ciesielska-Figlon, K., Luczkiewicz, P., Bucinski, A., Daca, A., Witkowski, J. M., Bryl, E., Zabiegala, B., & Luczkiewicz, M. (2019). Chemical variability of Rhododendron tomentosum (Ledum palustre) essential oils and their pro-apoptotic effect on lymphocytes and rheumatoid arthritis synoviocytes. Fitoterapia, 139, 104402. https://doi.org/10.1016/j.fitote.2019.104402 

Autor