Badanie PSA - kto powinien je wykonać? Jak interpretować wynik testu PSA całkowity?

Czym jest PSA całkowity?

Stężenie całkowitego swoistego antygenu sterczowego można sprawdzić w badaniu laboratoryjnym. Polega ono na pomiarze frakcji wolnej (fPSA) i PSA związanego z białkami nośnikowymi. Badanie powinno być zlecone mężczyznom po 50. roku życia bez historii raka stercza w rodzinie i młodszym mężczyznom, obciążonych wywiadem rodzinnym. Dodatkowo lekarz może skierować na badania pacjentów, u których wystąpiły objawy takie jak: 

• uczucie parcia na mocz; 
• wielokrotne oddawanie moczu w nocy; 
• osłabienie strumienia moczu; 
• zaburzenia erekcji;
• zmiana zabarwienia moczu;
• bóle w okolicy podbrzusza. 

Badanie PSA

W celu pobrania krwi żylnej do badania PSA, należy zgłosić się do punktu pobrań, z zachowaniem co najmniej jednego dnia wstrzemięźliwości seksualnej.  Istnieje również możliwość samodzielnego oznaczenia stężenia PSA. W aptekach dostępne są bowiem do kupienia testy PSA przeznaczone do wykonania w domu. Przykładem tego rodzaju wyrobu medycznego są: Test na prostatę PSA test Test PSA do wykryw.antygenu prostaty lub PROSTA-Check Test d/wykr.powy. poziom. antyg.prostaty PSA, którymi możliwe jest dokonanie pomiaru poziomu PSA.

Pamiętaj, że zarówno wyroby medyczne jak i różnego rodzaju preparaty lecznicze możesz z łatwością zarezerwować w wybranej aptece za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Rak prostaty a badanie PSA

Gruczoł krokowy, inaczej stercz, prostata, to narząd występujący wyłącznie u mężczyzn, znajdujący się poniżej pęcherza moczowego. Jego główną funkcją jest produkcja wydzieliny, w której znajdują się plemniki. PSA wpływa na jakość ejakulatu, a więc bezpośrednio na płodność. 

Rak prostaty jest w Polsce jednym z najczęściej występujących nowotworów u mężczyzn. Co roku w naszym kraju15 tysięcy osób jest diagnozowanych, a około 5 tysięcy umiera z jego powodu. Ryzyko rozwoju jest ściśle związane z wiekiem. Według statystyk rak stercza dotyczy połowy mężczyzn między 60. a 70. rokiem życia. U nowo zdiagnozowanych pacjentów już 25% ma przerzuty do innych narządów. Za przyczynę tak złej sytuacji uznaje się przede wszystkim rzadkie zgłaszanie się mężczyzn do lekarza urologa w celu kontroli, a przez to późne wykrywaniem nowotworu.

Jak interpretować badanie PSA?

Interpretacji wyniku poziomu PSA powinien dokonać urolog. Podwyższony poziom swoistego antygenu sterczowego może być spowodowany m.in. rakiem prostaty, łagodnym przerostem prostaty, zapaleniem prostaty, jak również znaczną aktywnością fizyczną i seksualną. Co istotne, podwyższony poziom PSA nie jest wystarczający do zdiagnozowania raka prostaty. W przypadku tego nowotworu badaniem rozstrzygającym jest wynik biopsji gruczołu krokowego, wykonanej najczęściej pod kontrolą USG. 

Czy w Polsce istnieją programy przesiewowe badania PSA?

Badania przesiewowe stanowią element profilaktyki licznych chorób. W Polsce i w reszcie krajów europejskich nie ma jednak programów badań przesiewowych poziomu PSA. Badania takie miałyby na celu wczesne wykrycie raka prostaty. Jest to związane m.in.z dużą ilością wyników fałszywie dodatnich oraz wieloma sytuacjami, w których stężenie antygenu może być powyżej normy. Kolejnym argumentem, przeciwko badaniom przesiewowym, podnoszonym przez ekspertów jest powodowanie dodatkowego stresu związanego z nowotworem u osób starszych, u których powolny rozwój raka prostaty nie wymaga leczenia onkologicznego. 

Bibliografia:

1. Skiba, R. (2022). 15 tys. zachorowań na raka stercza rocznie, Medycyna Praktyczna, Dostępne na: https://www.mp.pl/onkologia/aktualnosci/310635,15-tys-zachorowan-na-raka-stercza-rocznie. (Dostęp: 02.2023).
2. Cichon, P. Wybrane markery nowotworowe. Onkonet.pl. Dostępne na: https://www.onkonet.pl/dp_prof_wybranemarkery.php. (Dostęp: 02.2023).
3. Rak prostaty – czy warto się badać (2021). Pacjent.gov.pl. Dostępne na: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/rak-prostaty-czy-warto-sie-badac. (Dostęp: 02.2023).

Autor