Rośnie sprzedaż leków przeciwnowotworowych w aptekach. To dobra i zła wiadomość

Nowotwory w Polsce

Co roku chorobę nowotworową diagnozuje się u około 170 tys. Polaków. Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że obecnie z chorobą żyje ponad 1,17 mln osób, czyli 440 na 100 000 populacji. Nowotwory są drugą przyczyną przedwczesnej śmierci w Polsce, zaraz po chorobach układu krążenia, odpowiadając za 25% wszystkich zgonów (100 tys. rocznie). 

Prawdopodobieństwo zachorowania rośnie z wiekiem – prawie 75% diagnozowanych nowotworów dotyczy osób w wieku 60+. Od połowy lat 60. XX wieku liczba zachorowań i zgonów nowotworowych zwiększyła się około 2,5 razy. Mężczyźni najczęściej chorują na raka płuc i prostaty, kobiety – raka piersi. Są też dobre wiadomości. Spada występowanie niektórych rodzajów raka jak np. żołądka, jelita grubego czy szyjki macicy. Prawie we wszystkich rodzajach nowotworów systematycznie zwiększa się wskaźnik przeżyć 5-letnich. 

Chorzy w Polsce mogą liczyć na najnowocześniejsze metody leczenia. Mimo to, nadal umieramy na raka częściej niż pacjenci w krajach Europy Zachodniej. Według raportu OECD, Polska ma wskaźnik umieralności o około 15% wyższy niż średnia Unii Europejskiej. Jednym z największych wyzwań jest bardzo późna wykrywalność choroby zmniejszająca rokowania. Ocenia się, że około 40% przypadkom nowotworów można zapobiegać poprzez modyfikację stylu życia i unikanie czynników ryzyka.

Leki na raka i ich sprzedaż

Pod względem mechanizmu działania, leki przeciwnowotworowe podzielić można na kilka kategorii. Pierwsza z nich to leki cytostatyczne, które działają na szybko dzielące się komórki nowotworowe, uszkadzając ich DNA lub zaburzając ich rozwój. Są stosowane w chemioterapii klasycznej. Kolejna grupa to terapie celowe nakierowane na specyficzne białka lub mechanizmy w komórkach nowotworowych. Z kolei immunoterapia pobudza działanie układu immunologicznego do walki z nowotworem. 

Terapia hormonalna jest stosowana w nowotworach hormonozależnych. Ostatnia grupa, radiofarmaceutyki, to leki zawierające substancje promieniotwórcze pozwalające zwalczać szkodliwe komórki nowotworowe. 

Eksperci OSOZ przeanalizowali sprzedaż leków nowotworowych, które mogą być zażywane przez chorych w warunkach domowych jako tabletki i są dostępne w aptekach na receptę.

W 2005 roku ich sprzedaż wynosiła zaledwie 630 000 opakowań. W kolejnych latach stopniowo rosła i w 2024 roku osiągnęła poziom 1,95 mln opakowań leków. Wraz z tym rosła sprzedaż wartościowa: 2002 roku wynosiła 139,65 mln zł, a w 2024 roku – 259,29 mln zł. 

Dwa pozytywne trendy to w miarę stabilne ceny oraz rosnący asortyment. O ile średnia cena za pojedyncze opakowanie leku przeciwnowotworowego wyniosła w 2002 roku 105,04 zł, to w 2024 roku było to 133,01 zł. Od 2019 roku obserwujemy stopniowy ich wzrost, a największy miał miejsce w 2024 roku i wyniósł 23,69%. Wówczas cena skoczyła z 107 zł do 133 zł. W okresie ostatnich 20 lat znacznie wzrósł asortyment: w 2005 roku w sprzedaży było 78 różnych leków przeciwnowotworowych, a w 2024 roku – już 142. 

Coraz lepsze terapie

Dane sprzedaży za ostatnie 20 lat wskazują na trzykrotny wzrost sprzedaży leków przeciwnowotworowych. W analizowanym okresie systematycznie rosła liczba zachorowań na raka w Polsce, zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. 

Trzeba zaznaczyć, że zaprezentowane dane nie odzwierciedlają sytuacji epidemiologicznej. Duża część leków stosowana jest w leczeniu szpitalnym, z kolei naszej statystyki pokazują jedynie sprzedaż w aptekach ogólnodostępnych. Nie obejmuje też innych metod terapeutycznych jak np. operacji albo radioterapii. Do tego w okresie ostatnich 20 lat nastąpił ogromny postęp w terapiach lekowych – samo zwiększenie sprzedaży w aptekach może świadczyć np. o przesunięciu leczenia ze szpitali do warunków ambulatoryjnych. 

Jest jeszcze jeden istotny element wpływający na trendy – wartość sprzedaży leków z tej grupy jest uzależniona mocno od polityki refundacyjnej. Od 2002 roku systematycznie dodawano nowe terapie na listę leków refundowanych, dzięki czemu poprawiała się dostępność leczenia dla pacjentów. Widać to także po rosnącym asortymencie aptekach. Przez ostatnie 20 lat ceny utrzymywały się na wyrównanym poziomie, a w niektórych latach czasami spadały w wyniku negocjacji z firmami farmaceutycznymi.

Prognozy pokazują, że w najbliższych latach trend rosnący na sprzedaży leków przeciwnowotworowych będzie kontynuowany, choć sytuacja będzie zależała mocno od polityki refundacyjnej i postępów w pracach nad nowymi lekami. 

Autor