Perz właściwy – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie
Perz właściwy jest rośliną pospolicie występującą na terenie Europy. Przez wielu jest uznawana za chwast, chociaż mało kto wie, że posiada również właściwości lecznicze. Na co pomaga kłącze perzu i jak wygląda ta roślina?
Perz właściwy – właściwości
Perz właściwy (łac. Elymus repens, Agropyron repens (L.)) od stuleci jest wykorzystywany ze względu na swoje właściwości prozdrowotne. W lecznictwie zastosowanie znalazło kłącze perzu (łac. Graminis rhizoma). Jest ono źródłem związków o charakterze cukrowym, takich jak trycytyna, fruktoza czy mannitol oraz sporej ilości śluzów (nawet do 10%). Ponadto, w kłączu perzu można znaleźć saponiny, kwas glikolowy, inozytol, związki krzemu oraz niewielkie ilości olejku eterycznego, zawierającego karwon.
Perz właściwy – jak wygląda i skąd pochodzi?
Perz właściwy (łac. Elymus repens) jest rośliną z rodziny wiechlinowatych (łac. Poaceae), występującą na terenach leśnych, łąkach, nieużytkach oraz w ogrodach. Perz to roślina bylinowa, która rośnie w umiarkowanym klimacie, radząc sobie na większości typów gleb uprawnych.
Roślina ta charakteryzuje się długimi i wzniesionymi łodygami, które mogą osiągać do półtora metra wysokości. Jej liście są długie, wąskie i ostro zakończone. Kwiaty perzu właściwego są drobne, zebrane w kłosy, które znajdują się na szczycie łodygi. Owocami perzu właściwego są szarobiałe lub lekko żółte ziarniaki, które z łatwością są przenoszone przez wiatr. Dodatkowo roślina może rozmnażać się wegetatywnie przez długie, rozgałęzione kłącza.
Perz właściwy jest rośliną inwazyjną i bardzo uciążliwą do pozbycia się. Potrafi stosunkowo szybko się rozrastać. Jest trudny do zwalczenia ze względu na długie kłącza, których ciężko się pozbyć w całości z ziemi.
Perz właściwy – działanie, wskazania do stosowania
Nie ma badań klinicznych, które potwierdzałyby celowość stosowania kłącza perzu, jednak mimo to znalazło ono zastosowanie jako tradycyjny produkt leczniczy w łagodzeniu takich dolegliwości, jak stany zapalne układu moczowego przebiegające z obrzękami. Dodatkowo w medycynie ludowej perzu właściwego używa się pomocniczo w leczeniu kamicy nerkowej i pęcherzowej oraz, dzięki działaniu moczopędnemu, w terapii nadciśnienia. Dzięki zawartości śluzów, produkty lecznicze zawierające w składzie kłącze perzu, mogą wykazywać łagodne działanie przeciwdziałające zaparciom. Związki o charakterze cukrowym, np. trycytyna mogą stanowić ciekawy składnik diety dla pacjentów zmagających się z cukrzycą, ponieważ nie wchłaniają się one w jelicie cienkim i dzięki temu nie podnoszą poziomu glukozy we krwi.
Perz właściwy na układ moczowy
Kłącze perzu właściwego jest tradycyjnie wykorzystywane jako roślina lecznicza, która może pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych układu moczowego, zwłaszcza przebiegających z obrzękami. Perz właściwy zawiera substancje takie, jak mannitol oraz kwas glikolowy, które zwiększają przesączanie kłębuszkowe w nerkach, działając moczopędnie. Kłącze perzu może być stosowane w postaci odwaru oraz w suplementach diety i lekach złożonych, dostępnych w formie tabletek czy pasty do sporządzania zawiesiny doustnej.
Perz właściwy w medycynie ludowej jest wykorzystywany również w leczeniu kamicy nerkowej. Jego działanie w tej chorobie polega na zwiększeniu ilości wydalanego moczu i mechanicznym wypłukiwaniu kamieni powstających w nerkach.
Perz właściwy na zaparcia
Dzięki wysokiej zawartości śluzów perz właściwy wykazuje lekkie działanie przeczyszczające, najczęściej w połączeniu z innymi surowcami roślinnymi o podobnym działaniu. Dołączenie kłącza perzu do codziennej diety, np. jako dodatek przy wypieku chleba, może pomóc w regulacji wypróżnień, przy czym nie powoduje działań niepożądanych, jak niektóre leki o działaniu przeczyszczającym.
Perz właściwy na skórę
Perz zawiera wiele cennych składników odżywczych, takich jak potas, żelazo, witaminy A i C oraz krzemionkę rozpuszczalną w wodzie, które mogą wspomagać wzmocnienie włosów i poprawiać ich wygląd, a także wspierać regenerację skóry. Związki krzemu stanowią strukturalny budulec tkanki łącznej oraz wchodzą w skład elastyny i kolagenu.
Perz właściwy – jak dawkować?
Dawkowanie kłącza perzu zależy od konkretnego preparatu. Czyste kłącze perzu można spożywać w postaci naparu, który przygotowuje się przez zalanie 1 łyżki stołowej (około 5 gramów) surowca szklanką wrzącej wody, a następnie pozostawienie pod przykryciem na 15 minut i przecedzenie. Napar pije się do 4 razy na dobę przez okres od 2 do 4 tygodni.
Kłącze perzu znajduje się także w preparatach złożonych, które stosuje się zgodnie z zaleceniami producentów.
Leki i suplementy zawierające perz właściwy
Kłącze perzu właściwego znajduje się na rynku w wielu postaciach. Jest dostępny jako surowiec do zaparzania oraz w produktach złożonych w postaci płynów do płukania jamy ustnej, płynów doustnych, past do sporządzania zawiesin doustnych oraz w formie kapsułek.
Część z tych preparatów ma status leku, a inne są suplementami diety.
Perz właściwy w ciąży
Ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa, Europejska Agencja Leków nie zaleca stosowania kłącza perzu właściwego kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią.
Perz właściwy – przeciwwskazania i środki ostrożności
Przeciwwskazaniami do stosowania kłącza perzu właściwego są niedrożność dróg moczowych oraz schorzenia wymagające zmniejszenia podaży płynów, takie jak niewydolność nerek czy też serca.
Perz właściwy – możliwe działania niepożądane
Skutki uboczne po spożyciu perzu właściwego nie są znane. Ze względu na działanie moczopędne, przy przedawkowaniu może dojść do zwiększonego wypłukiwania elektrolitów z organizmu.
Perz właściwy – interakcje z lekami i innymi ziołami
Interakcje leków i ziół z kłączem perzu właściwego nie są znane. Równoległe przyjmowanie kłącza perzu z lekami może osłabiać ich działanie, ze względu na efekt moczopędny i ich przyspieszoną eliminację z organizmu.
Perz właściwy w Ziołopedii – podsumowanie
Kłącze perzu, choć uważane na ogół za niepozorny chwast, jest wykorzystywane od stuleci w celach leczniczych. Kłącze perzu jest bogate w śluzy, mannitol oraz trycytynę, co warunkuje jego zastosowanie jako surowiec o działaniu moczopędnym i łagodnie przeczyszczającym. Ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa nie jest zalecane kobietom w ciąży.
Bibliografia
- EMA:Community herbal monograph on Agropyron repens(L.)P.Beauv., rhizoma, 2011.
Autor
Redakcja KtoMaLek.pl - Zespół redakcyjny KtoMaLek.pl tworzą doświadczeni farmaceuci, którzy specjalizują się w różnych obszarach tematyki zdrowotnej. Doświadczenie zdobyte w zawodzie oraz wiedza uzyskana podczas studiów farmaceutycznych, pozwalają na tworzenie merytorycznych treści zgodnych z EBM (and. Evidence-based Medicine), opartych na rzetelnych źródłach — aktualnych badaniach naukowych, branżowych podręcznikach i książkach. Za praktyką podążają również pasja i niesłabnąca chęć do poszerzania wiedzy oraz dzielenia się nią z pacjentami. Dzięki temu użytkownicy otrzymują dostęp do ciekawych i angażujących materiałów edukacyjnych.
Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.
