Kiedy wykonuje się USG jamy brzusznej?

Na czym polega USG jamy brzusznej?

Ultrasonografia (USG) zaliczana jest do grupy badań obrazowych. Aparat ultrasonograficzny emituje fale ultradźwiękowe o odpowiedniej częstotliwości, które odbijają się od badanego ośrodka i wracają do odbiornika, dzięki czemu uzyskiwany jest obraz tkanek i narządów. W odróżnieniu od innych badań obrazowych, USG wykonywane jest w czasie rzeczywistym, co oznacza, że już podczas przebiegu badania możliwe jest wykrycie pewnych wad i nieprawidłowości. Ultrasonografia jest badaniem bezpiecznym i bezinwazyjnym, dlatego można je powtarzać tak często, jak jest to konieczne.

W trakcie badania USG jamy brzusznej lekarz może ocenić strukturę i stan organów, takich jak: śledziona, trzustka, pęcherzyk żółciowy, nadnercza i nerki wraz z całym układem wyprowadzającym, pęcherz moczowy, narządy rodne - macica i jajniki, prostata. Podczas USG zaobserwować można również przepływ krwi w aorcie brzusznej oraz pozostałych naczyniach jamy brzusznej.

USG jamy brzusznej - wskazania do badania

Każda osoba dorosła w ramach profilaktyki zdrowotnej powinna mieć wykonane USG jamy brzusznej. Zaleca się, by badanie to wykonywać co dwa lata, aby w porę wykryć ewentualne nieprawidłowości w obrębie narządów jamy brzusznej. Na badanie USG może skierować nas lekarz rodzinny, jak również internista, urolog, gastrolog.

Wskazaniem do wykonania USG brzucha mogą być:

• przewlekłe i ostre bóle brzucha,
• nawracające nudności, biegunki i wymioty,
• wzdęcie brzucha o niejasnej przyczynie,
• wyczuwalne guzy w jamie brzusznej,
• przebycie urazu jamy brzusznej,
• szybka utrata masy ciała,
• podejrzenie kamicy żółciowej lub nerkowej,
• krwawienia z układu pokarmowego, moczowego lub dróg rodnych,
• żółtaczka.

Badanie USG jamy brzusznej co 2-3 lata powinny powtarzać osoby, w rodzinach których zdarzały się zachorowania na nowotwory żołądka.

Czy do USG jamy brzusznej trzeba się przygotować?

Choć USG jamy brzusznej jest bezpieczne i nieinwazyjne, wymaga od pacjenta szeregu przygotowań. Niezastosowanie się do tych zaleceń może skutkować wynikami o ograniczonej wartości lub koniecznością powtórzenia badania. Zdarza się, że USG wykonuje się w trybie pilnym u pacjentów w stanie ciężkim.

Na badanie powinniśmy się stawić na czczo. Od jedzenia należy wstrzymywać się przez co najmniej 6 godzin. Jest to niezwykle istotne, ponieważ zalegająca treść pokarmowa i gazy w żołądku, dwunastnicy i jelitach zaburzają widziany obraz. Ponadto powinniśmy zrezygnować z żucia gumy i palenia papierosów. Można natomiast pić niegazowaną wodę, starając się unikać nadmiernego połykana powietrza.

W dniu poprzedzającym badanie dieta powinna być lekkostrawna i pozbawiona produktów wzdymających. W razie potrzeby można stosować preparaty na wzdęcia zawierające simetikon (np. Espumisan, Espumisan Max, Espumax 125, Simetigast, Ulgix USG), które pozwolą pozbyć się nadmiaru gazów z przewodu pokarmowego. Simetikon zmniejsza napięcie powierzchniowe pęcherzyków gazu, znajdujących się w jelitach. W ten sposób ułatwia ich pękanie, co usprawnia wydalanie gazów i zmniejsza napięcie jelit. Jest on szczególnie wskazany na 3 dni przed badaniem USG u pacjentów z tendencją do zaparć i wzdęć brzucha.

Osoby, które na stałe przyjmują leki powinny je przyjąć zgodnie z zaleceniami lekarza, ale nie później niż na godzinę przed zaplanowanym badaniem.

Jeżeli w trakcie badania analizowany będzie stan układu moczowego, zaleca się, by na 1-2 godziny przed badaniem wypić kilka szklanek wody i nie oddawać moczu.

Jak wygląda badanie USG?

W trakcie badania USG jamy brzusznej pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Brzuch musi być odsłonięty, dlatego warto pomyśleć o wygodnych ubraniach, które nie będą krępowały ruchów.

Lekarz na głowicę urządzenia nakłada żel usprawniający emitowanie i odbieranie fal przez urządzenie. Następnie przykłada głowicę do brzucha pacjenta i wykonuje nią ruchy w różnych kierunkach, co pozwala uzyskać obraz poszczególnych narządów. Pacjent może zostać poproszony o wstrzymanie oddechu lub zmianę pozycji. Całość trwa około kilku minut.

Przeciwwskazaniem do wykonania USG jamy brzusznej są otwarte rany, infekcje i oparzenia w obrębie pola badania. Nie chodzi jednak o konsekwencje terapeutyczne, a możliwość odczuwania przez pacjenta silnego i zbędnego bólu.

Ciąża a USG jamy brzusznej

Badanie USG jamy brzusznej najczęściej wykonuje się u kobiet w ciąży. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego badanie to należy wykonać między:

• 11. a 14. tygodniem ciąży,
• 21. a 26. tygodniem ciąży,
• 27. a 32. tygodniem ciąży.

Oczywiście badania te mogą być wykonywane częściej, jeżeli tak zdecyduje ginekolog prowadzący ciążę. Ultrasonografia jest bezpieczna zarówno dla kobiety, jak i rozwijającego się płodu. Umożliwia ocenę rozwoju płodu, jego wieku i płci, położenia w macicy, a także stanu wód płodowych. Ciężarne mogą również zdecydować się na USG w technice 3D lub 4D.