Izotretyonina - właściwości, zastosowania, przeciwwskazania, skutki uboczne

Czym jest trądzik?

Trądzik pospolity (acne vulgaris) jest chorobą przewlekłą, dotyczącą mieszków łojowo-włosowych i przebiegającą z występującym łojotokiem. Charakterystyczne dla tej jednostki jest występowanie otwartych i zamkniętych zaskórników, a także krost, grudek, torbieli ropnych i guzków.

Trądzik pospolity najczęściej jest zlokalizowany na twarzy, plecach oraz klatce piersiowej, czyli w miejscach, w których występuje duża aktywność gruczołów łojowych.

Przyczyny występowania trądziku 

Do powstania zmian trądzikowych przyczynia się zwiększona aktywność i przerost gruczołów łojowych oraz nadmierne wydzielanie łoju. Najczęściej jest to spowodowane przez zaburzenia hormonalne, związane z nadprodukcją androgenów. 

Kolejnym czynnikiem warunkującym powstanie trądziku jest nadmierny i nieprawidłowy proces rogowacenia przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych, co skutkuje powstawaniem zaskórników otwartych i zamkniętych.   

W okresie dojrzewania na powierzchni skóry zwiększa się ponadto ilość bakterii Cutibacterium acnes, które są częścią mikrobiomu zasiedlającego okolice łojotokowe skóry. Ich zwiększona ilość jest związana z występowaniem stanu zapalnego w okolicach mieszków łojowo-włosowych. W rozwoju choroby podkreśla się też rolę czynników genetycznych.

Leczenie trądziku - antybiotyki, izotretynoina czy środki złuszczające?

W początkowym etapie leczenia trądziku skuteczne mogą być preparaty miejscowe dostępne bez recepty, zawierające w składzie nadtlenek benzoilu w stężeniu 5 i 10% oraz kwas azelainowy w stężeniu 15 i 20%. 

Z przepisu lekarza dermatologa dostępne są antybiotyki oraz retinoidy, które mogą być stosowane miejscowo i ogólnoustrojowo. Do retinoidów należy m.in. wspomniana izotretynoina, W miejscowym leczeniu trądziku młodzieńczego stosowane są takie antybiotyki jak klindamycyna i erytromycyna, a doustnie mogą być zalecone: limecyklina, doksycyklina oraz tetracyklina. 

Izotretynoina - maść lub leczenie ogólnoustrojowe

W ciężkich postaciach trądziku lub opornych na prawidłowo przeprowadzone standardowe leczenie lekami przeciwbakteryjnymi może zostać zlecona terapia retinoidami. Ciężkie postaci choroby będą wymagały leczenia ogólnoustrojowego z zastosowaniem izotretynoiny, a łagodny i średnio nasilony trądzik może być leczony z użyciem miejscowym substancji, takich jak adapalen, izotretynoina, tretynoina i tazaroten.    

Pamiętaj, że wybrane preparaty znajdziesz i zarezerwujesz w aptece za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Izotretynoina skutki uboczne

Działanie niepożądane występujące przy stosowaniu izotretynoiny są często zależne od stosowanej dawki. Do najczęściej występujących skutków ubocznych należą suchość skóry i oczu, zapalenie czerwieni wargowej i spojówek, nadmierne złuszczanie się naskórka oraz krwawienia z nosa. 

Mogą wystąpić również zaburzenia ze strony wątroby pod postacią zwiększenia aktywności aminotransferaz i zapalenia wątroby. Istotne jest częste kontrolowanie parametrów krwi, ze względu na możliwe wystąpienie niedokrwistości, podwyższonego OB, małopłytkowości i nadpłytkowości. Po zastosowaniu doustnym izotretynoiny obserwowano niekiedy zaburzenia psychiczne pod postacią nasilenia depresji, zwiększonego lęku i skłonności do agresji.

Izotretynoina przeciwwskazania

Izotretynoina podawana doustnie i miejscowo posiada silny potencjał teratogenny, w związku z czym jest ona przeciwwskazana w okresie ciąży i karmienia piersią. Ponadto pacjentki w wieku rozrodczym na miesiąc przed rozpoczęciem leczenia, podczas trwania terapii i na miesiąc po jej zakończeniu powinny stosować skuteczną metodę antykoncepcji, przy czym doustna antykoncepcja z zastosowaniem małych dawek progestagenu i niezawierająca estrogenów może nie być wystarczająca.

Izotretynoina nie powinna być stosowana u osób z niewydolnością wątroby, a u pacjentów ze zwiększonym stężeniem lipidów we krwi należy przeprowadzać częstą kontrolę aktywności aminotransferaz i lipidogramu. Nie należy stosować izotretynoiny w połączeniu z antybiotykami tetracyklinowymi.   

Bibliografia:

1. 1. Bergler-Czop, B. (2017). Trądzik pospolity – najnowsze metody leczenia. Dermatologia po Dyplomie, 02.
2. 2. Izotek, 20 mg, kapsułki, miękkie, Charakterystyka Produktu Leczniczego. (Dostęp: sierpień 2022).
3. 3. Izotretynoina (opis profesjonalny). Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=428. (Dostęp: sierpień 2022).

Autor