Czym jest i jak rozpoznać zespół Aspergera? Przyczyny i dostępne metody leczenia

Czym jest Zespół Aspergera?

Zespół Aspergera jest to jedno z całościowych zaburzeń rozwojowych, a osoby nim dotknięte doświadczają trudności w wielu aspektach życia. Do niedawna był on klasyfikowany jako odrębna jednostka chorobowa, dziś funkcjonuje pod pojęciem zaburzeń ze spektrum autyzmu. Osoby z zespołem Aspergera doświadczają trudności w komunikowaniu się z innymi ludźmi, funkcjonowaniu w społeczeństwie, wykazują też nieprawidłowości w zachowaniu oraz w zainteresowaniach. 

Autyzm i zespół Aspergera

Zespół Aspergera jest uznawany za łagodna formę autyzmu. Jednak w przeciwieństwie do niego, u osób z tym zespołem, mamy do czynienia z prawidłowym rozwojem mowy.

Jakie są przyczyny zespołu Aspergera?

Przyczyny rozwoju zespołu Aspergera nie są jasno określone. Rozpatruje się tu wiele czynników, które mogą wpływać na jego rozwój. Zaliczamy do nich między innymi:

• przyczyny psychospołeczne, wśród których można wymienić traumatyczne doświadczenie z dzieciństwa;
• czynniki genetyczne, takie jak rodzinne występowanie zaburzeń ze spektrum autyzmu.

Zespół Aspergera u dzieci - objawy

Pierwsze objawy zespołu Aspergera zaczynają być widoczne po 3. roku życia. W prawidłowym rozwoju dziecko powinno zacząć wypowiadać pojedyncze słowa do 2. roku życia, a pełne zdania budować przed ukończeniem 3. roku życia. Jeśli tak się nie dzieje, należy wdrożyć diagnostykę w kierunku zaburzeń ze spektrum autyzmu. W kolejnych latach rozwoju, dzieci z zespołem Aspergera zaczynają doświadczać trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami oraz z utrzymaniem relacji z innymi.

Dziecko z zespołem Aspergera: 

• ma skłonności do izolowania się od innych;
• woli bawić się samo;
• nie potrafi współpracować w grupie;
• często woli towarzystwo dorosłych niż innych dzieci;
• nie lubi odstępstw od codziennej rutyny, na wszelkie zmiany reaguje emocjonalnie;
• jest często nadwrażliwe na intensywne bodźce, takie jak dźwięki czy światło;
• często koncentruje się na jednym temacie, staje się ekspertem w danej dziedzinie.

Zdarzają się również sytuacje, w których dzieci z zespołem Aspergera stają się mniej wrażliwe na bodźce, na przykład nie reagują na dotyk.

Zespół Aspergera u dorosłych

Zespół Aspergera może być również diagnozowany w późniejszym wieku, nawet u osób dorosłych. Zazwyczaj jest to spowodowane lekceważeniem objawów w wieku dziecięcym przez opiekunów lub symptomy te mogą być na tyle mało widoczne, że nie wzbudzają w wieku dziecięcym niepokoju.

Często już w dorosłym wieku osoby, które zauważają w swoim zachowaniu niepokojące objawy, takie jak trudności w kontaktach międzyludzkich czy brak zdolności do panowania nad swoimi emocjami, zgłaszają się po pomoc do specjalistów. Nierzadko zdarza się, że rozpoznawany jest u nich właśnie zespół Aspergera. Objawy, jakie występują u dorosłych są bardzo podobne do tych w wieku dziecięcym. Zalicza się do nich między innymi:

• problemy z komunikacją z innymi ludźmi,
• trudności z utrzymywaniem kontaktu wzrokowego podczas rozmowy,
• trudności w interpretacji i panowaniu nad swoimi emocjami,
• nadwrażliwość lub niewrażliwość na bodźce,
• powtarzalność i stereotypowość zachowań.

Zespół Aspergera u dziewczynek

Zespół Aspergera jest częściej diagnozowany u chłopców, prawdopodobnie z uwagi na fakt, że często objawy występujące u dziewcząt nie są tak widoczne jak u chłopców. Nieprawidłowości są maskowane przez inne zachowania dziewczynek, co może prowadzić do zjawiska niedodiagnozowania w tej grupie.

Jak diagnozuje się Zespół Aspergera?

Diagnostyka zaburzeń ze spektrum autyzmu polega przede wszystkim na:

• zebraniu dokładnego wywiadu od rodziców czy opiekunów,
• obserwacji dziecka,
• zebraniu opinii od nauczycieli czy osób, które mają częsty kontakt z dzieckiem,
• wykonaniu przesiewowych badań polegających na wypełnieniu specjalnego kwestionariusza przez opiekunów, który przeznaczony jest dla dzieci w wieku od 16. do 30. miesiąca życia.

U osób dorosłych również istnieje możliwość wykonania tego typu testów, dostępnych do samodzielnego wypełnienia w internecie - jednym z nich jest kwestionariusz AQ (Autism Quotient).

W skład zespołu diagnozującego wchodzą zazwyczaj lekarz pediatra, psycholog, logopeda, pedagog oraz lekarz psychiatra, który to ostatecznie stawia diagnozę.

Jak leczyć Zespół Aspergera?

Leczenie zespołu Aspergera polega głównie na odpowiedniej terapii, polegającej na:

• psychoedukacji,
• trenowaniu umiejętności społecznych,
• terapii poznawczo-behawioralnej,
• nauki zarządzania agresją oraz stresem,
• terapii zajęciowej czy poprzez zabawę.

Nieleczony zespół Aspergera może prowadzić do pogłębiania zaburzeń, dlatego bardzo ważne jest odpowiednio wczesne wdrożenie terapii. Często elementem leczenia jest również farmakoterapia (leki przeciwlekowe, neuroleptyki) mająca złagodzić dokuczliwe objawy

Dostępność wybranych preparatów w pobliskich aptekach sprawdzisz wygodnie bez konieczności wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Ellen, J. Hoffman, M.D. (2009). Objawy kliniczne i rozpoznawanie autyzmu i innych całościowych zaburzeń rozwojowych. Psychiatria po Dyplomie, 6, 3. 
2. Rybicka, W. (2022). Zespół Aspergera (Zaburzenie ze spektrum autyzmu) - przyczyny, objawy, diagnostyka i terapia. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/301788,zespol-aspergera-przyczyny-objawy-diagnostyka-i-terapia.

Autor