Śliwa tarnina — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Śliwa tarnina — właściwości

Śliwa tarnina dostarcza surowców wykorzystywanych w medycynie. Należą do nich owoce i kwiaty śliwy. Dzięki obecności garbników, witamin oraz flawonoidów posiadają one właściwości wspierające pracę układu pokarmowego, a także przeciwzapalne, wykorzystywane w chorobach górnych dróg oddechowych czy moczopędne o zastosowaniu w infekcjach dróg moczowych. Śliwa tarnina wpływa również pozytywnie na profil lipidowy krwi, obniżając poziom „złego” cholesterolu.

Śliwa tarnina — jak wygląda i skąd pochodzi?

Śliwa tarnina (łac. Prunus spinosa) naturalnie występuje na obszarze Europy, Azji Zachodniej oraz Afryki Północnej. W Polsce występuje na terenach całego kraju zarówno jako roślina ozdobna, jak i dziko rosnąca. Jako gatunek zawleczony śliwa tarnina rośnie również na terenach Ameryki Północnej, Australii oraz w Chinach.

Śliwa tarnina najczęściej rośnie jako krzew osiągający wysokość do trzech metrów. Rzadziej spotykane są okazy przybierające postać drzewa. W tej postaci mogą osiągnąć jednak nawet do sześciu lub rzadziej ośmiu metrów wysokości. 

Śliwa tarnina posiada pędy z wyraźnie widocznymi, licznymi cierniami. Liście układają się na pędach skrętolegle i mają długość do 1,5 centymetra. Kwiaty śliwy tarniny są białe i najczęściej kwitną pojedynczo z pędu wczesną wiosną, a ich ilość na całym krzewie sprawia wrażenie, że zmienia on swoją barwę na biały. Owoce śliwy tarniny nazywane są tarkami i wyglądem przypominają jagody, chociaż w rzeczywistości są to pestkowce.

Śliwa tarnina — działanie, wskazania do stosowania

Śliwa tarnina dzięki swoim właściwościom wykazuje działanie zwalczające biegunki, poprawiające funkcje trawienne, a także przeciwzapalne. Wskazaniami do jej stosowania są choroby układu pokarmowego przebiegające przede wszystkim z biegunkami, infekcje górnych dróg oddechowych i układu moczowego, ale również profilaktyka hipercholesterolemii.

Śliwa tarnina w chorobach układu pokarmowego

Śliwa tarnina stosowana jest od wieków w medycynie ludowej w łagodzeniu objawów chorób układu pokarmowego. Właściwości oraz skład chemiczny surowców śliwy powoduje, że skutecznie zwalczają biegunki oraz łagodzą stany niestrawności przebiegające z bólami brzucha, oraz skurczami.

Śliwa tarnina w infekcjach

Śliwa tarnina stosowana jest w łagodzeniu infekcji górnych dróg oddechowych oraz układu moczowego. Stosowanie w pierwszym wskazaniu wynika z działania przeciwzapalnego przyspieszającego kurację oraz łagodzącego ból. Skuteczność w zwalczaniu infekcji dróg moczowych z kolei wynika z właściwości moczopędnych zwiększających diurezę i tym samym usuwanie bakterii chorobotwórczych z układu moczowego.

Śliwa tarnina na cholesterol

Śliwa tarnina dzięki obecności flawonoidów wykazuje pozytywny wpływ na profil lipidowy krwi. Obniża poziom „złego” cholesterolu LDL oraz podwyższa poziom „dobrego” cholesterolu HDL. Może być dzięki temu skutecznie stosowana w profilaktyce hipercholesterolemii oraz miażdżycy.

Śliwa tarnina — jak dawkować?

Odwar ze śliwy tarniny

Odwar ze śliwy tarniny przygotowuje się poprzez zalanie 1 łyżeczki suszonych kwiatów szklanką wody. Następnie całość należy gotować przez 3 minuty. Po ostudzeniu i odcedzeniu odwar należy przyjmować w dolegliwościach trawiennych 2-3 razy dziennie. Tak przygotowany odwar można również zastosować do płukania jamy ustnej w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych.

Nalewka ze śliwy tarniny

Nalewkę ze śliwy tarniny przygotowuje się przez zmieszanie 1 kilograma wydrylowanych owoców śliwy z 1 litrem wódki, 800 gramami cukru i 100 gramami miodu. Tak przygotowaną mieszankę należy pozostawić na okres 6 tygodni w dobrze nasłonecznionym miejscu, a później dokładnie przesączyć płyn do butelki. Po przesączeniu butelkę należy szczelnie zamknąć i odstawić w chłodne i ciemne miejsce na 5 tygodni. Po tym czasie nalewka jest gotowa do spożycia. Zaleca się stosowanie nalewki w dolegliwościach trawiennych i profilaktyce hipercholesterolemii 2-3 razy dziennie w małych porcjach. 

Leki i suplementy zawierające śliwę tarninę

Śliwa tarnina w suplementach diety w Polsce występuje przede wszystkim w postaci mieszanek ziołowych do zaparzania. Zarówno w aptekach, jak i sklepach zielarskich można również kupić suszone surowce ze śliwy tarniny do domowego przygotowania odwaru lub nalewki.

Śliwa tarnina w ciąży

Śliwa tarnina nie posiada badań dotyczących jej stosowania przez kobiety będące w ciąży oraz karmiące piersią. Z tego względu nie powinna być stosowana w tych okresach. Należy pamiętać, że wszystkie leki, suplementy diety oraz zioła przyjmowane w trakcie trwania ciąży oraz podczas karmienia piersią powinny być skonsultowane z lekarzem prowadzącym ciążę.

Śliwa tarnina — przeciwwskazania i środki ostrożności

Śliwa tarnina nie posiada stwierdzonych przeciwwskazań do stosowania. Nalewka z owoców śliwy tarniny ze względu na obecność alkoholu nie może być jednak stosowana przez dzieci oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią. W przypadku występowania w przeszłości reakcji alergicznej na rośliny z rodziny różowatych należy zachować szczególną ostrożność przy przyjmowaniu preparatów ze śliwy tarniny. 

Szczególną ostrożność należy zachować przy spożywaniu owoców śliwy tarniny. Znajdujące się w nich pestki zawierają glikozydy cyjanogenne, których nadmierne spożycie może doprowadzić do zatrucia i depresji układu oddechowego.

Śliwa tarnina — możliwe działania niepożądane

Śliwa tarnina, jak każda inna roślina stosowana w nadmiarze może wywoływać działania niepożądane. Do najczęściej występujących objawów przedawkowania preparatów ze śliwy należy zaliczyć nudności oraz wymioty. Śliwa tarnina uznawana jest za względnie bezpieczną roślinę, w związku z czym częstotliwość występowania skutków ubocznych jest znikoma. Należy jednak pamiętać, żeby nie spożywać pestek owoców, które mogą być silnie toksyczne dla organizmu.

Śliwa tarnina — interakcje z lekami i innymi ziołami

Śliwa tarnina może wchodzić w interakcje z lekami i innymi ziołami. Do najważniejszych z nich zaliczane są reakcje synergistyczne z innymi substancjami o działaniu moczopędnym, zarówno lekami, jak i roślinami o podobnych właściwościach. Mogą one skutkować nadmierną diurezą i wypłukiwaniem składników mineralnych z organizmu i w konsekwencji doprowadzić do odwodnienia.

Śliwa tarnina w Ziołopedii — podsumowanie

Śliwa tarnina jest powszechnie znaną rośliną występującą na niemal całym terytorium naszego kraju. W medycynie wykorzystywana jest od czasów starożytnej Grecji. Obecnie stosuje się kwiaty oraz owoce śliwy przede wszystkim w postaci odwarów lub nalewki. Skutecznie sprawdzają się w leczeniu biegunek, niestrawności, ale także w obniżaniu poziomu „złego” cholesterolu czy infekcjach górnych dróg oddechowych i układu moczowego.

Bibliografia

1. Velickovic, I., Zizak, Z., Rajcevic, N., Sokovic, M., Marin, P.D., Grujic, S. Prunus spinosa L. leaf extracts: polyphenol profile and bioactivities. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca. 2021, 49(1). art: 12137
2. Olszewska, M., Wolbiś, M. Flavonoids from the flowers of Prunus spinosa L. Acta Poloniae Pharmaceutica - Drug Research. 2001, 58(5). str.: 367-372
3. Aliyazicioglu, R., Yildiz, O., Sahin, H. et al. Phenolic Components and Antioxidant Activity of Prunus spinosa from Gumushane. Chem Nat Compd 2015, 51, str.: 346–349

Autor