Nostrzyk żółty — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Nostrzyk żółty jest rośliną, która najczęściej występuje na łąkach, polach, miedzach czy przy torach kolejowych. Pod względem leczniczym roślina ta nie znajduje obecnie większego zastosowania, poznano jednak jej działanie przeciwzapalne i rozkurczające. Jakie jeszcze właściwości, działanie i zastosowanie posiada nostrzyk żółty?

Artykuł rekomendowany przez:
Kwitnący nostrzyk żółty.

Nostrzyk żółty — właściwości

Nostrzyk żółty posiada bogaty skład chemiczny, w który wchodzą takie substancje, jak:

  • kumaryny (hydroksykumaryna, kumaryna, melilotozyd, skopoletyna, umbeliferon),
  • furanokumaryny (dikumarol), 
  • kwasy fenolowe (kwas melilotowy), 
  • monoterpeny,
  • flawonoidy, 
  • saponiny, 
  • tłuszcze,
  • triterpeny, 
  • węglowodany, 
  • glikozydy antrachinowe, 
  • śluzy,
  • garbniki 
  • olejki eteryczne. 

Taki skład determinuje właściwości przeciwzakrzepowe, rozkurczowe, przeciwzapalne i uspokajające. Ponadto nostrzyk wzmacnia naczynia krwionośne, a także ma zdolność do ich zwężania. W badaniach przeprowadzonych z wykorzystaniem ekstraktów z nostrzyka żółtego wykazano również ich aktywność przeciwdrobnoustrojową, przeciwutleniającą i przeciwnowotworową, jednakże tego typu badania są stosunkowo nieliczne.

Nostrzyk żółty — jak wygląda i skąd pochodzi?

Nostrzyk żółty (łac. Melilotus officinalis) jest rośliną roczną lub dwuletnią, która należy do rodziny motylkowatych (łac. Fabaceae, Papillionaceae), zwanej również bobowatymi. Nostrzyk żółty jest jednym z ośmiu gatunków nostrzyków, które można znaleźć w Polsce. Pochodzi z Azji i Europy, a obecnie występuje na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy.

Roślina ta może osiągać do 1 metra wysokości, a jej łodyga jest prosta, naga, rozgałęziona i zielona. Liście Melilotus officinalis są trójlistkowe, rosną naprzemianlegle, mają 2-3 centymetry długości, ząbkowany brzeg i ostre zakończenie. Górna powierzchnia liścia jest naga i ciemnozielona, natomiast dolna jest jasnozielona i pokryta drobnymi włoskami. Kwiaty nostrzyka są żółte, zebrane w długie, luźne grona. Owocami nostrzyka są jajowate strąki z jednym lub dwoma nasionami. Roślina kwitnie od czerwca do października. 

Surowcem roślinnym jest ziele nostrzyka żółtego.

Nostrzyk żółty — działanie, wskazania do stosowania

Głównym działaniem leczniczym nostrzyka żółtego jest działanie przeciwobrzękowe i wzmacniające naczynia krwionośne. Stosowano go więc przy chorobach układu krwionośnego, a także jako środek uspokajający przy problemach z zasypianiem.

Ponadto roślina ta może być używana zewnętrznie do przemywania ran czy spojówek. Można go również zastosować jako środek przeciwzapalny przy różnego rodzaju ropniach, ranach i stanach zapalnych. 

Należy jednak podkreślić, że nostrzyk żółty w dużych ilościach może być trujący, ze względu na zawarty w nim dikumarol

Nostrzyk żółty na skórę

Nostrzyk żółty w postaci płukanek i okładów bardzo dobrze się sprawdzi przy różnego rodzaju stanach zapalnych, ropniach skóry, czyrakach, obrzękach, trudno gojących się ranach skóry, czy świądzie. Roślina ta działa przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie, co ma istotne znaczenie w tego typu schorzeniach. Za te właściwości odpowiada obecna w roślinie kumaryna

Nostrzyk żółty na hemoroidy

Już w medycynie ludowej stosowano nostrzyk żółty przy żylakach odbytu, czyli hemoroidach. Roślina ta działa przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo, zwęża naczynia krwionośne, a także je wzmacnia, co jest istotne przy tego typu schorzeniach. Hemoroidy są stanem patologicznym żył odbytu, które objawiają się bólem, krwawieniem i świądem — utrudnia to codzienne funkcjonowanie wielu pacjentów. Nostrzyk żółty może się okazać pomocny przy tego typu problemach.

Nostrzyk żółty na uspokojenie

Wykazano, że nostrzyk żółty ma działanie uspokajające. Z tego powodu stosowano go przy bezsenności, niepokoju spowodowanym nadmiernym spożyciem kawy i innych używek kofeinowych, trudnościach w zasypianiu czy stanach niepokoju. Działanie to dalej wymaga potwierdzenia większą ilością badań.

Nostrzyk żółty — jak dawkować?

Wysuszone ziele nostrzyka w ilości jednej łyżeczki należy zalać szklanką wrzącej wody,  następnie całość pozostawić do ostygnięcia. Tak sporządzony napar można spożywać raz dziennie, nie dłużej niż 2 tygodnie. Nostrzyk żółty zawarty w produktach leczniczych bądź suplementach diety należy dawkować według zaleceń producenta.

Leki i suplementy zawierające nostrzyk żółty

Nostrzyk żółty dostępny jest w postaci wysuszonego ziela. Ponadto roślina ta jest zawarta w różnych mieszankach ziołowych na układ krwionośny. Wchodzi też w skład tabletek tonizujących, przeznaczonych dla osób chcących wspomóc serce i układ krążenia.

Nostrzyk żółty w ciąży

Brakuje szczegółowych danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania nostrzyka żółtego u kobiet w ciąży i karmiących piersią. Z tego powodu nie należy stosować tej rośliny u wspomnianej grupy osób. Należy skonsultować się z lekarzem przed planowanym rozpoczęciem suplementacji nostrzykiem żółtym.

Nostrzyk żółty — przeciwwskazania i środki ostrożności

Nostrzyk żółty nie powinien być stosowany przede wszystkim przez osoby nadwrażliwe na którąkolwiek zawartą w roślinie substancję, a także osoby ze schorzeniami wątroby. Ponadto nie powinny stosować go kobiety ciężarne, karmiące piersią i dzieci poniżej 12. roku życia. Nostrzyk żółty w dużych ilościach jest trujący, dlatego też należy ściśle stosować się do zaleceń producenta i nie stosować ziela nostrzyka dłużej niż 2 tygodnie.

Nostrzyk żółty — możliwe działania niepożądane

W dużych ilościach nostrzyk żółty może powodować uszkodzenie wątroby. Brakuje dokładnych danych dotyczących działań niepożądanych wywoływanych przez nostrzyk żółty. Z tego powodu należy skonsultować się z lekarzem bądź farmaceutą przed planowanym wdrożeniem suplementacji tym surowcem. 

Nostrzyk żółty — interakcje z lekami i innymi ziołami

Nostrzyk żółty może wejść w interakcje z lekami hepatotoksycznymi, takimi jak np. niesteroidowe leki przeciwzapalne, zwiększając ryzyko uszkodzenia wątroby. Ponadto roślina ta może wejść w interakcje z niektórymi lekami przeciwzakrzepowymi, nadmiernie spowalniając proces krzepnięcia krwi.

 

Nostrzyk żółty w Ziołopedii — podsumowanie

Nostrzyk żółty występuje powszechnie w Polsce. Może wywierać pozytywny wpływ na serce, układ krążenia, dodatkowo działając uspokajająco, lecząc hemoroidy i stany zapalne skóry. Mimo to, w dużych dawkach roślina ta może być trująca. Z tego powodu należy zachować ostrożność podczas stosowania nostrzyka żółtego.

 

Bibliografia

  1. Al-Snafi, A. E. (2020). Chemical constituents and pharmacological effects of Melilotus Officinalis-A review. IOSR Journal of Pharmacy, 10(1), 26-36.
  2. Liu, Y. T., Gong, P. H., Xiao, F. Q., Shao, S., Zhao, D. Q., Yan, M. M., & Yang, X. W. (2018). Chemical constituents and antioxidant, anti-inflammatory and anti-tumor activities of Melilotus officinalis (Linn.) Pall. Molecules, 23(2), 271.
  3. Sweet clover. Dostępne na: https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-253/sweet-clover (Dostęp 01.07.24)
  4. Nostrzyk żółty. Materia Medica Opoliensis. Uniwersytet Opolski. Dostępne na: https://mmo.uni.opole.pl/start?next=/details%3Fitem%3Dgatunki%26id%3D550# (Dostęp 01.07.24)

Autor

Redakcja KtoMaLek.pl - Zespół redakcyjny KtoMaLek.pl tworzą doświadczeni farmaceuci, którzy specjalizują się w różnych obszarach tematyki zdrowotnej. Doświadczenie zdobyte w zawodzie oraz wiedza uzyskana podczas studiów farmaceutycznych, pozwalają na tworzenie merytorycznych treści zgodnych z EBM (and. Evidence-based Medicine), opartych na rzetelnych źródłach — aktualnych badaniach naukowych, branżowych podręcznikach i książkach. Za praktyką podążają również pasja i niesłabnąca chęć do poszerzania wiedzy oraz dzielenia się nią z pacjentami. Dzięki temu użytkownicy otrzymują dostęp do ciekawych i angażujących materiałów edukacyjnych.

Zobacz wszystkie artykuły Redakcja KtoMaLek.pl

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Kategorie:  Ziołopedia

Więcej artykułów