Koniczyna łąkowa — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie
Koniczynę łąkową można znaleźć praktycznie wszędzie: w przydomowym ogródku, na trawniku czy na pasie zieleni. Roślina ta jest często dodawana do pożywienia dla bydła. Okazuje się jednak, że koniczyna zawiera także wiele cennych substancji leczniczych. W medycynie ludowej stosowana była jako środek moczopędny i wykrztuśny. Jakie jeszcze właściwości, działanie i zastosowanie ma koniczyna łąkowa?
Koniczyna łąkowa — właściwości
Koniczyna łąkowa mimo swoich niewielkich rozmiarów posiada bogaty skład chemiczny. W roślinie tej zawarte są między innymi flawonoidy, takie jak tryfolina, izoflawony- głównie biochanina A, związki fenolowe (gwajakol), terpeny (β-myrcen, p-cymen, limonen) i tetrahydrochinonon. Wspomniane terpeny występują głównie w olejku eterycznym z koniczyny łąkowej. W efekcie olejek ma właściwości przeciwutleniające, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze i antyseptyczne. Ponadto skład rośliny warunkuje działanie moczopędne, wykrztuśne, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe, a także estrogenne. Bogaty skład chemiczny koniczyny łąkowej powoduje, że roślina ta jest popularna w przemyśle farmaceutycznym.
Koniczyna łąkowa — jak wygląda i skąd pochodzi?
Koniczyna łąkowa (łac. Trifolium pratense), znana jest również jako koniczyna czerwona. Roślina ta jest byliną i należy do rodziny bobowatych (łac. Fabaceae). Występuje pospolicie w całej Europie, środkowej Azji i północnej Afryce.
Koniczyna czerwona osiąga do około 0,5 metra wysokości, wznosi się i często nabiegła jest czerwonym kolorem. Koniczyna łąkowa ma charakterystyczne liście, tzw. liście trójlistkowe, które mogą być jajowate lub eliptyczne. Posiada czerwone, kuliste kwiaty o przyjemnym zapachu, a na jednej łodydze możemy spotkać 2 kwiaty. Owocem koniczyny są strąki, które zawierają jedno nasiono. Trifolium posiada bardzo długi korzeń, który może osiągać nawet do 1-1,5 metra długości. Roślina kwitnie od maja do września. Jej miejscem występowania są najczęściej łąki, pola, przydroża, polany leśne itp. Surowcem leczniczym jest ziele i kwiat koniczyny.
Koniczyna łąkowa — działanie
Koniczyna łąkowa ze względu na swój bogaty skład chemiczny, a także liczne właściwości lecznicze, wykorzystywana jest przy wielu różnych dolegliwościach.
Zewnętrznie koniczyna może być stosowana przy problemach skórnych, takich jak zakażenia, skaleczenia, zmiany skórne z towarzyszącym świądem itp. Ziele koniczyny w postaci naparów będzie dobrym rozwiązaniem przy dolegliwościach układu pokarmowego, np. problemów z trawieniem, biegunkach, zaparciach. Ponadto ze względu na działanie moczopędne, koniczyna znajdzie zastosowanie przy chorobach układu moczowego.
Trifolium pratense jest również idealnym surowcem roślinnym na objawy menopauzy — uderzenia gorąca, nerwowość czy niepokój.
Koniczyna łąkowa na menopauzę
Koniczyna łąkowa ze względu na swoje naturalne działanie estrogenne sprawdzi się idealnie przy menopauzie. Roślina ta łagodzi takie objawy, jak uderzenia gorąca, osteoporoza, pocenie się, niepokój czy drażliwość. Koniczyna czerwona bierze udział w regulacji gospodarki hormonalnej kobiet. Z tego powodu często dodawana jest do preparatów łagodzących objawy menopauzy czy działania niepożądane antykoncepcji hormonalnej.
Koniczyna łąkowa na stany zapalne
Koniczyna łąkowa ma działanie przeciwzapalne. Z tego powodu bardzo dobrze sprawdzi się przy ranach, owrzodzeniach, ropniach, a także przy stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej np. przy pleśniawkach czy aftach. Ponadto, płukanki z koniczyny łąkowej przyniosą ulgę przy bólu gardła i stanach zapalnych przełyku.
Koniczyna łąkowa na układ pokarmowy
Koniczyna łąkowa reguluje pracę układu trawiennego, usprawnia jego motorykę i poprawia przyswajanie pokarmu. W efekcie ziele koniczyny będzie idealnym rozwiązaniem na brak apetytu, zaparcia, biegunki czy niedokwaśność soku żołądkowego. Koniczyna łąkowa jest wykorzystywana w mieszankach ziołowych na trawienie i regulację pracy układu pokarmowego.
Koniczyna łąkowa — jak dawkować?
Koniczynę łąkową należy spożywać w formie naparu - 1 łyżkę suszonego ziela zalać gorącą wodą i zostawić do wystudzenia. Tak sporządzony napar można spożywać 1-2 razy dziennie. Regularne przyjmowanie koniczyny łąkowej najlepiej uzgodnić z lekarzem lub farmaceutą.
Leki i suplementy zawierające koniczynę łąkową
Na rynku dostępnych jest wiele suplementów diety i wyrobów medycznych, które zawierają w swoim składzie koniczynę łąkową. Głównie są to preparaty na łagodzenie objawów menopauzy. Ponadto, w obrocie dostępne jest wysuszone ziele i kwiat koniczyny łąkowej.
Koniczyna łąkowa w ciąży
Koniczyna łąkowa nie powinna być przyjmowana przez kobiety w ciąży, a także kobiety karmiące piersią, ze względu na działanie estrogenne koniczyny, co może mieć negatywny wpływ na zdrowie przyszłej mamy, a także płodu.
Koniczyna łąkowa — przeciwwskazania i środki ostrożności
Przeciwwskazaniami do stosowania koniczyny czerwonej jest nadwrażliwość na którąkolwiek substancję zawartą w tej roślinie, a także ciąża, karmienie piersią czy wiek poniżej 12. lat. Ponadto osoby z zaburzeniami estrogenowymi i rakiem piersi nie powinny przyjmować koniczyny łąkowej na własną rękę.
Koniczyna łąkowa — możliwe działania niepożądane
Koniczyna łąkowa zawiera izoflawony, które w dużej ilości mogą spowodować wystąpienie u niektórych osób takich działań niepożądanych, jak brak apetytu, objawy żołądkowo-jelitowe, tkliwość brzucha czy obrzęk stóp.
Koniczyna łąkowa — interakcje z lekami i innymi ziołami
Koniczyna łąkowa może zwiększyć działanie antykoncepcji hormonalnej, terapii estrogenowej czy progesteronowej, dlatego nie należy przyjmować ich jednocześnie. Ponadto koniczyna czerwona może nasilać działanie przeciwzakrzepowe warfaryny oraz działanie toksyczne metotreksatu. W przypadku inhibitorów aromatazy np. letrozol, a także tamoksyfenu, może dojść do zmniejszenia ich działania. Należy unikać jednoczesnego przyjmowania koniczyny, ze wspomnianymi lekami.
Koniczyna łąkowa w Ziołopedii — podsumowanie
Koniczyna łąkowa posiada wiele cennych właściwości leczniczych. Z tego powodu jest ona chętnie wykorzystywanym surowcem roślinnym w przemyśle farmaceutycznym. Głównie stosowana jest w łagodzeniu objawów menopauzy czy przy problemach trawiennych. Mimo to roślina ta posiada wiele innych, cennych właściwości, którym warto przyjrzeć się bliżej.
Bibliografia
- Trifolium pratense L. Materia Medica Opoliensis. Dostępne na: https://mmo.uni.opole.pl/details?item=gatunki&id=2759 (Dostęp 26.04.24)
- Booth, N. L., Overk, C. R., Yao, P., Burdette, J. E., Nikolic, D., Chen, S. N., Bolton, J. L., van Breemen, R. B., Pauli, G. F., & Farnsworth, N. R. (2006). The chemical and biologic profile of a red clover (Trifolium pratense L.) phase II clinical extract. Journal of alternative and complementary medicine (New York, N.Y.), 12(2), 133–139. https://doi.org/10.1089/acm.2006.12.133
- Vlaisavljevic, S., Kaurinovic, B., Popovic, M., Djurendic-Brenesel, M., Vasiljevic, B., Cvetkovic, D., & Vasiljevic, S. (2014). Trifolium pratense L. as a potential natural antioxidant. Molecules, 19(1), 713-725.
- Red Clover. Dostępne na: https://www.drugs.com/npp/red-clover.html#interactions (Dostęp 26.04.24)
Autor
Redakcja KtoMaLek.pl - Zespół redakcyjny KtoMaLek.pl tworzą doświadczeni farmaceuci, którzy specjalizują się w różnych obszarach tematyki zdrowotnej. Doświadczenie zdobyte w zawodzie oraz wiedza uzyskana podczas studiów farmaceutycznych, pozwalają na tworzenie merytorycznych treści zgodnych z EBM (and. Evidence-based Medicine), opartych na rzetelnych źródłach — aktualnych badaniach naukowych, branżowych podręcznikach i książkach. Za praktyką podążają również pasja i niesłabnąca chęć do poszerzania wiedzy oraz dzielenia się nią z pacjentami. Dzięki temu użytkownicy otrzymują dostęp do ciekawych i angażujących materiałów edukacyjnych.
