Babka pierzasta — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Babka pierzasta — właściwości

Babka pierzasta spośród roślin z rodziny Plantaginaceae uważana jest za najbogatsze źródło polifenoli. Kolejnymi związkami chemicznymi wpływającymi na jej właściwości są glikozyd — werbaskozyd oraz flawonoidy i kwercetyna. Dzięki ich obecności babka pierzasta działa przeciwzapalnie, przeciwgorączkowo, przeciwdrobnoustrojowo oraz antyoksydacyjnie. Badania wskazują również na potencjalne właściwości przeciwnowotworowe tej rośliny.

Babka pierzasta — jak wygląda i skąd pochodzi?

Babka pierzasta (łac. Plantago coronopus) należy do roślin z rodziny babkowatych (łac. Plantaginaceae), naturalnie występuje na terenach całej Europy oraz Afryki Północnej i Zachodniej Azji. Gatunek ten został wraz z człowiekiem rozprzestrzeniony na całej kuli ziemskiej z wyjątkiem Antarktydy. W Polsce uznawany jest za gatunek krytycznie zagrożony, w naturalnym środowisku występuje praktycznie jedynie na zachodnim wybrzeżu Morza Bałtyckiego.

Babka pierzasta jest gatunkiem charakteryzującym się bardzo dużą zmiennością osobniczą. Posiada skrócony pęd osiągający zazwyczaj do 1 centymetra długości oraz długą rozetę liści o wysokości do 15, rzadziej 20 centymetrów. Liście babki pierzastej są zebrane w przyziemną rozetę i są bardzo zmienne pod względem owłosienia. Kwiaty babki pierzastej zebrane są w kłos osiągający długość do 6 centymetrów wyrastający na szczytach szypuł kwiatostanów. Owocami babki są jajowate torebki zawierające od dwóch do pięciu nasion.

Babka pierzasta — działanie, wskazania do stosowania

Babka pierzasta wykazuje przede wszystkim działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe oraz przeciwdrobnoustrojowe. W związku z tym zalecana jest do stosowania w infekcjach górnych dróg oddechowych oraz w zewnętrznych infekcjach skórnych. Badania wskazują również na jej potencjalne działanie przeciwnowotworowe na czerniaka skóry.

Babka pierzasta w chorobach górnych dróg oddechowych

Babka pierzasta w medycynie ludowej skutecznie jest wykorzystywana w zwalczaniu infekcji górnych dróg oddechowych. Zawdzięcza to działaniu przeciwgorączkowemu oraz przeciwdrobnoustrojowemu. Dzięki temu obniża podwyższoną temperaturę ciała oraz zwalcza chorobotwórcze bakterie, przyspieszając powrót do zdrowia.

Babka pierzasta w stosowaniu zewnętrznym

Babka pierzasta działając przeciwdrobnoustrojowo oraz przeciwzapalnie stosowana jest również w chorobach skórnych. Przyspiesza proces gojenia ran oraz zwalcza drobnoustroje wywołujące choroby, w tym również grzybice powierzchniowe. 

Babka pierzasta i właściwości przeciwnowotworowe

Badania związków zawartych w babce pierzastej wskazują na jej potencjalne działanie przeciwnowotworowe, przede wszystkim w kierunku zwalczania czerniaka. W celu potwierdzenia skuteczności działania wymagane są jednak kolejne badania potwierdzające to wskazanie.

Babka pierzasta – jak dawkować?

Odwar z liści babki pierzastej

Odwar z liści babki pierzastej przygotowuje się poprzez zalanie niewielkiej ilości wysuszonego i sproszkowanego surowca letnią wodą oraz doprowadzenie całości do wrzenia. Po kilku minutach gotowania pod przykryciem całość należy ostudzić i odcedzić. Tak przygotowany odwar może być stosowany doustnie jako środek moczopędny lub w postaci zewnętrznych okładów na skórę.

Należy pamiętać, że babka pierzasta w Polsce objęta jest ścisłą ochroną prawną i nie można pozyskiwać surowca z jego naturalnego środowiska. W celu przygotowania odwaru należy zakupić w sklepie zielarskim surowiec pozyskany ze specjalnej uprawy. 

Leki i suplementy zawierające babkę pierzastą

Na polskim rynku brak jest produktów zawierających w swoim składzie babkę pierzastą. Spowodowane jest to przede wszystkim jej niewielkim występowaniem naturalnym oraz znacznie większą popularnością babki lancetowatej. Produkty z babki pierzastej są popularne w krajach basenu Morza Śródziemnego. W sklepach zielarskich można dostać sprowadzany z innych krajów suszony surowiec do domowego przygotowania odwaru, jednak on również jest rzadko spotykany na polskim rynku.

Babka pierzasta w ciąży

Babka pierzasta nie posiada wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania w trakcie trwania ciąży oraz podczas karmienia piersią. W związku z tym nie powinna być stosowana przez kobiety w tym okresie. Należy pamiętać, żeby każdy przyjmowany lek, suplement diety i zioła podczas trwania ciąży oraz karmienia piersią skonsultować z lekarzem.

Babka pierzasta — przeciwwskazania i środki ostrożności

Przeciwwskazaniem do stosowania babki pierzastej jest wystąpienie w przeszłości alergii skórnej na rośliny z rodziny Plantaginaceae. W przypadku wystąpienia reakcji alergicznej należy pamiętać o natychmiastowym zaprzestaniu stosowania rośliny oraz skonsultowaniu się z lekarzem.

Babka pierzasta — możliwe działania niepożądane

Babka pierzasta uważana jest za bezpieczną w stosowaniu roślinę, jednak jak każde inne zioło, stosowana w nadmiarze lub w niewłaściwy sposób może wywoływać działania niepożądane. Występują one niezwykle rzadko, jednak zdarzają się występujące objawy ze strony układu pokarmowego takie, jak nudności czy biegunki oraz reakcje alergiczne po kontakcie surowca ze skórą.

Babka pierzasta — interakcje z lekami i innymi ziołami

Babka pierzasta, jak każda roślina, może wchodzić w interakcje z lekami i innymi ziołami. Szczególną ostrożność należy zachować przy jednoczesnym stosowaniu babki pierzastej z lekami o działaniu moczopędnym lub innymi ziołami o takich właściwościach. Może to spowodować nadmierną diurezę, a w konsekwencji odwodnienie organizmu.

Babka pierzasta w Ziołopedii — podsumowanie

Babka pierzasta jest rośliną z rodziny babkowatych (łac. Plantaginaceae), jednak ze względu na niewielkie naturalne występowanie, jest w Polsce znacznie mniej popularna niż powszechnie stosowana babka lancetowata. Znacznie częściej sięga się po nią w krajach basenu Morza Śródziemnego, gdzie znalazła zastosowanie jako środek moczopędny, obniżający gorączkę oraz zewnętrznie w postaci okładów na skórę. Należy pamiętać, że od 2004 roku objęta jest w Polsce ścisłą ochroną prawną i nie można jej pozyskiwać z naturalnych stanowisk.

Bibliografia

1. Bahrain, M.A., Taher, M., Mutalabisin, M.F., Amri, M.S., Abdul Kudos, M.B., Wan Sulaiman, M.W,A., Sengupta, P., Susanti, D. Chemical constituents and medical benefits of Plantago major. Biomedicine & Pharmacotherapy. 2017 (96). str.: 348-360
2. Haddadian, K., Haddadian, K., Zakmathas, M. A review of Plantago plant. Indian Journal of Traditional Knowladge. 2014, 13(4). str.: 681-685
3. Tegin, I., Canpolat, G., Fidan, M. The Antioxidant Capacity, Total Phenolic Content and Phenolic Compounds of Plantago coronopus L. subsp. coronopus in Naturally Distributed in Akdoğmuş-Siirt. 2nd International Symposium on Multidisciplinary Studies and Innovative Technologies (ISMSIT). 2018, str.: 1-4

Autor