Tatarak zwyczajny - właściwości zdrowotne i zastosowania

Tatarak zwyczajny - co to jest i jak wygląda?

Tatarak zwyczajny jest byliną, osiągającą do 1 m wysokości. Wytwarza on długie, walcowate, podwodne kłącze. Jego łodyga natomiast jest trójdzielna, czerwona u podstawy. Liście tataraku mają kształt miecza i są zaostrzone na końcach. Dodatkowo, tatarak zwyczajny wytwarza niepozorny kwiatostan o kształcie kolby - jest ona zlokalizowana na szczycie rośliny i osiąga długość od 10 do 15 cm.

Tatarak zwyczajny - gdzie wstępuje?

Tatarak zwyczajny pochodzi z Azji. Został on przeniesiony do Europy środkowej i zachodniej, a także Ameryki. Na chwile obecną możemy go spotkać na terenie całej Polski, w szczególności nad brzegiem wód stojących czy na mokradłach.

Kłącze tataraku jako surowiec lekarski

W przypadku tataraku zwyczajnego, surowcem lekarskim jest jego kłącze, które pozyskuje się od wiosny do jesieni. Jego obróbka polega na oczyszczeniu z łodyg, liści i korzeni. Tak przygotowane kłącze tataraku myje się i tnie na odcinki o długości około 20 cm (grubsze fragmenty kłącza przepoławia się). Ostatnim etapem jest suszenie w temperaturze do 35 stopni Celsjusza.

Tatarak zwyczajny - skład chemiczny

Kłącze tataraku zwyczajnego jest zaliczane do surowców bogatych w olejek eteryczny. Warto nadmienić, że skład olejku z kłącza tataraku jest w głównej mierze uzależniony od miejsca pochodzenia surowca. 

Do najważniejszych składników wchodzących w skład olejku eterycznego możemy zaliczyć:

• β-azaron,
• α-azaron,
• kariofylen,
• akoron,
• izoakoron.

Co więcej, kłącze tataraku jest bogatym źródłem garbników, fenolokwasów, a także związków goryczowych.

Kłącze tataraku - działanie i właściwości lecznicze

W trakcie stosowania preparatów z kłącza tataraku doustnie, obserwujemy działanie wywołane związkami gorzkimi. Dochodzi do zwiększonego wydzielania soku żołądkowego, a także usprawnienia trawienia i przyswajania pokarmów - działanie to jest dodatkowo stymulowane przez azaron wchodzący w skład olejku eterycznego. Co więcej, obserwuje się również zwiększone wydzielanie mukopolisacharydów, które budują śluz powlekający błonę śluzową żółądka. 

W trakcie stosowania naparów z kłącza tataraku zwyczajnego obserwuje się działanie zmniejszające napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych - efekt ten występuje tylko w przypadku, gdy mięśnie te znajdowały się w stanie nadmiernego skurczu. Wówczas dochodzi do przywrócenia naturalnych ruchów perystaltycznych jelit, przeciwdziałaniu wzdęciom, a także do polepszenia przepływu żółci.

Dodatkowo składniki olejków po podaniu doustnym wykazują słabe działanie uspokajające i wzmacniające. W przypadku podania olejku tataraku zwyczajnego na skórę, obserwujemy działanie przeciwzapalne, ściągające i bakteriobójcze.

Kłącze tataraku - zastosowanie

Ze względu na swoje działanie, przetwory z kłącza tataraku są powszechnie stosowane w przypadku:

• przewlekłych, niezbyt nasilonych zaburzeń trawiennych,
• braku apetytu,
• dyspepsji,
• wzdęć,
• kolek jelitowych. 

Napary z kłącza tataraku mogą być stosowane również zewnętrznie - do płukania jamy ustnej lub przemywania skóry głowy w przypadku łupieżu czy też łojotokowego zapalenia skóry.

Kłącze tataraku - przetwory

Na chwilę obecną w aptece możemy dostać jedynie kłącze tataraku w postaci sypkiej, co nie oznacza, że nie możemy wykorzystać go do różnego rodzaju przetworów. Kłącze tataraku możemy wykorzystać do sporządzenia odwarów czy naparów, ale tekże do przygotowania nalewki tatarakowej.

Co więcej, kłącze tataraku może być wykorzystane do przygotowania kąpieli o działaniu relaksacyjnym i wzmacniającym.

Dostępność kłącza tataraku, i innych poszukiwanych preparatów, w pobliskiej aptece możesz w łatwy sposób sprawdzić przy wykorzystaniu portalu KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Ożarowski, A., Jaroniewski, W. (1987). Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa, s. 373-377.
2. Kohlmünzer, S. (1998). Farmakognozja podręcznik dla studentów farmacji. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, wyd. 5, s. 576-577.

Autor