Korzonki – co sprawia, że bolą?

Czym są korzonki?

Korzenie nerwowe (łac. radix nervi spinalis), potocznie nazwane korzonkami nerwowymi są zawiązkami włókien nerwowych, które odchodzą od rdzenia kręgowego przez tzw. otwory kręgowe i przechodzą w nerwy uczestniczące w przewodzeniu impulsów czuciowych i ruchowych. Korzenie odchodzą parami z lewej i prawej strony – dwa brzuszne (zawierające włókna ruchowe) i dwa grzbietowe (zawierające włókna czuciowe). Struktury te są bardzo delikatne i niczym nieosłonięte, a przez to narażone na podrażnienia. Ich uszkodzenie doprowadzić może do porażeń mięśni i niedowładów, a także zaburzeń czucia lub bólu.

Najczęściej diagnozowanym zespołem korzeniowym są tzw. korzonki, czyli dolegliwości bólowe będące konsekwencją mechanicznego ucisku na korzenie nerwowe. Ból towarzyszący naruszeniu tych struktur potrafi być bardzo dotkliwy i uniemożliwiać wykonywanie najprostszych czynności.

Dlaczego korzonki bolą?

Najczęściej powodem bólu korzonków jest ucisk na korzenie nerwowe, który prowadzi do rozwoju stanu zapalnego. Przyczyna ucisku są zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, w tym często diagnozowana dyskopatia odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Do takich zwyrodnień prowadzi siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej - korzonki bardzo często doskwierają osobom zmagającym się z nadwagą i otyłością. Powodem mogą być również nieskorygowane wady postawy.

Ból w dolnym odcinku kręgosłupa jest częstą dolegliwością występującą u kobiet w ciąży, u których ulega zmianie środek ciężkości ciała, a kręgosłup jest bardziej obciążony w wyniku wzrostu wagi i powiększającego się, ciążowego brzucha.

Czasem przyczyna bólu bywa prozaiczna. Zwyczajne przeziębienie tej partii pleców może zaskutkować rozwojem stanu zapalnego. Warto więc zadbać o odpowiednią odzież, dopasowaną do warunków pogodowych.

Objawy zapalenia korzonków

Charakter objawów uzależniony jest od tego, w którym odcinku kręgosłupa rozwinął się stan zapalny. Najczęściej jest to odcinek szyjny lub lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa.

Przy zespołach korzeniowych kończyn górnych ból promieniuje do barku i łopatki, ramienia, a nawet dłoni. Towarzyszy temu przy przykurcz mięśni przykręgosłupowych, niemożność zmiany ustawienia kręgosłupa szyjnego, ból przy próbie skrętu głowy lub skłonie w tył. Stan ten nazywany jest rwą barkową. Ból najczęściej jest następstwem wychłodzenia, nadmiernego obciążenia kręgosłupa lub przybrania złej pozycji w trakcie snu.

Zespoły korzeniowe kończyn dolnych charakteryzują się bólem promieniującym do pośladka, przedniej części uda i kolana, a nawet do łydki i stopy. Są to typowe objawy rwy kulszowej. Dolegliwości te pojawiają się nagle np. w wyniku gwałtownego ruchu i są na tyle dotkliwe, że uniemożliwiają sprawne poruszanie się. W skrajnych przypadkach może dochodzić do drętwienia mięśni i zaburzeń czucia w kończynie.

Leczenie korzonków – jak uśmierzyć ból?

Przy wystąpieniu silnych objawów bólowych konieczne jest szybkie udanie się do lekarza pierwszego kontaktu, który przeprowadzi wstępną diagnostykę i zaleci odpowiednie leczenie.

Przy umiarkowanym i dużym nasileniu bólu lekarz może zalecić stosowanie preparatów z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) na bazie ibuprofenu (np. Ibum, Ibuprom, Ibupar, Nurofen), metamizolu (np. Dialginum, Gardan, Pyralgina), meloksykamu (np. Opokan, Reumelox, Moilec, Mel), naproksenu (np. Naproxen Aflofarm, Apo-Napro Fast), diklofenaku (np. Diclomax, Voltaren Acti Forte) oraz ketoprofenu (np. Ketonal Active, Ketonal Sprint). Środki te działają zarówno przeciwbólowo, jak i przeciwzapalne. Należy jednak pamiętać, że leki tego typu działają drażniąco na przewód pokarmowy, zatem nie powinno się przekraczać zalecanych dawek dobowych. Osoby chorujące na chorobę wrzodową powinny omówić ten problem z lekarzem. Ból towarzyszący rwie kulszowej lub barkowej z reguły jest tak silny, że nie sposób złagodzić go paracetamolem i kwasem acetylosalicylowym. Alternatywą dla preparatów w tabletkach są działające miejscowo maści zawierające te same substancje czynne (np. Voltaren Emulgel, Diclac Lipogel, Metafen żel Forte, Dip Rilif) lub zastrzyki domięśniowe wydawane na receptę.

Oprócz farmakoterapii pomocne w łagodzeniu bólu mogą być ciepłe okłady, również w formie maści rozgrzewających (np. NeoCapsiderm, Krauterhof maść końska) i plastrów (np. ACTIVPLAST, Fixaplast Warm, Opokan Med, Prel Red, Pyralgina Termo Hot). Pozwalają rozluźnić nadmiernie napięte mięśnie i tym samym zmniejszają odczuwanie bólu. Warto również sięgnąć po preparaty wpływające na prawidłowe funkcjonowanie komórek układu nerwowego, zawierające m.in. wysokie dawki witamin z grupy B, olej z ogórecznika, kwas alfa-liponowy (np. Revitanerw, Thionerv 600).

Jeżeli mamy do czynienia z zaawansowanym zespołem korzeniowym, lekarz może wykonać tzw. zastrzyk nadtwardówkowy bezpośrednio w miejscu występowania stanu zapalnego. Taki zastrzyk potocznie nazywa się „blokadą kręgosłupową”.

W terapii zespołów korzeniowych ogromną odgrywa rehabilitacja i współpraca z fizjoterapeutą. Odpowiednie masaże i zestawy ćwiczeń pomagają wrócić do sprawności. Uzupełnieniem terapii mogą być różne zabiegi fizykoterapeutyczne np. ultradźwięki, elektrostymulacja, jonoforeza czy krioterapia. Po zakończeniu pracy z rehabilitantem powinniśmy kontynuować ćwiczenia w domu, aby utrzymać dobrą kondycję kręgosłupa. Sprawdzonych fizjoteraupetów znajdziesz między innymi na serwisie Fixly.pl (link sponsorowany).

Czy zapaleniu korzonków można zapobiegać?

Ataki korzonków są wyjątkowo bolesne i uciążliwe, dlatego lepiej zawczasu im zapobiegać. By uniknąć przykrych dolegliwości, należy zadbać o zdrowie kręgosłupa i unikać czynników, które mogą doprowadzić do rozwoju stanu zapalnego korzeni nerwowych.

Ważne jest to, by przez cały czas dbać o prawidłową postawę ciała oraz nie narażać kręgosłupa na niekorzystne obciążenia. Unikajmy gwałtownych ruchów, podnosząc ciężary kontrolujmy pozycję kręgosłupa, nie nośmy ciężkich toreb na jednym ramieniu. Odpowiednia postawa jest ważna także podczas wykonywania ćwiczeń, by nie doprowadzić do kontuzji. Do regularnych treningów warto dołączyć ćwiczenia wzmacniające mięśnie przykręgosłupowe i mięśnie brzucha, aby ustabilizować kręgosłup.

Niewygodny materac – zbyt miękki lub zbyt twardy - może być jedną z przyczyn bólu korzonków, zatem zadbajmy o to, by zapewniał odpowiednią pozycję kręgosłupa w trakcie snu.

Autor