Choroba dwubiegunowa - co to? Objawy choroby dwubiegunowej

Co to jest choroba dwubiegunowa?

Choroba dwubiegunowa (ChAD) to zespół zaburzeń psychicznych, którym w nawrotach towarzyszą epizody depresyjne (obniżony nastrój i aktywność), maniakalne (wzmożony nastrój i aktywność) lub mieszane. Pomiędzy tymi epizodami często występuje okres bezobjawowy (okres remisji). ChAD to choroba nieuleczalna, w której leki mają za zadanie łagodzenie objawów manii lub depresji, a także przedłużanie okresów remisji. 

Choroba dwubiegunowa dotyka najczęściej młode osoby (przed 35. rokiem życia), a z racji nawracającego charakteru przyczynia się do obniżenia jakości życia chorego poprzez negatywny wpływ na funkcjonowanie społeczne, rodzinne i zawodowe. Diagnostyka choroby nie jest prosta, a przebieg schorzenia zależy od czasu rozpoznania i wdrożonego leczenia. Kluczowa jest intensywna współpraca pacjenta z lekarzem.

Choroba afektywna dwubiegunowa — objawy

Choroba dwubiegunowa najczęściej zaczyna się od jednego lub kilku epizodów depresji, po których pojawia się epizod manii lub hipomanii. Po tym okresie następuje remisja, czyli powrót do stanu sprzed choroby.

Epizod depresyjny

Epizod depresyjny to stan, w którym nastrój stopniowo się obniża, co objawia się smutkiem, utratą radości i zainteresowania rzeczami, które do tej pory sprawiały nam przyjemność. Chory odczuwa znaczny spadek energii i aktywności życiowej, zwłaszcza po wcześniejszym epizodzie manii. Dodatkowo pacjentowi towarzyszy zmęczenie, trudność w wykonywaniu najprostszych czynności (np. wstawanie z łóżka), spowolnione tempo myślenia, problemy z koncentracją i uwagą, zaburzenia pamięci. Czasami dochodzi również do zahamowania psychoruchowego, nadmiernej senności, myślenia depresyjnego (czyli niskie poczucie własnej wartości, brak perspektyw na przyszłość, uczucie beznadziei). 

Epizod maniakalny

Epizod maniakalny jest niejako przeciwieństwem epizodu depresyjnego. Charakteryzuje się podwyższonym nastrojem - nadmiernym poczuciem szczęścia i ekscytacji (euforii), nieadekwatnym do obecnej sytuacji. Szczęście szybko może przerodzić się w drażliwość, a nawet agresję czy wrogość. W manii dominuje nastrój ekspansywny, w którym chory chce dominować, narzuca innym własną wolę, próbuje na siłę forsować swoje pomysły i plany. Niemożność natychmiastowego zaspokojenia swoich potrzeb manifestuje frustracją, gniewem, agresją słowną lub fizyczną (w stosunku do innych, jak również do siebie). Kontakt z pacjentem jest utrudniony, dochodzi do tzw. gonitwy myśli, poczucia chaosu, a wypowiedzi są nielogiczne. Czasami chorzy sięgają po alkohol i/lub substancje psychoaktywne, chociaż przed chorobą tego nie robili.

Choroba dwubiegunowa — objawy psychotyczne

Objawy psychotyczne mogą wystąpić zarówno w epizodzie depresyjnym, jak i maniakalnym choroby dwubiegunowej. Są to tzw. objawy wytwórcze i w depresji przybierają postać urojeń, nieracjonalnego poczucia winy, kary, grzechu czy katastrofy, a także poczucia ciężkiej nieuleczalnej choroby. W manii objawy psychotyczne prezentują się jako nierzeczywiste poczucie własnej wyjątkowości i wszechmocy, narcystyczne podejście do pozycji społecznej - chory jest przekonany, że musi wypełnić misję, posiada nadprzyrodzoną moc uzdrawiania innych, utożsamia się z wielkimi postaciami (Jezusem, papieżem, Józefem Piłsudskim itp.).

Choroba dwubiegunowa — leczenie

Choroba afektywna dubiegunowa jest trudna w diagnostyce, dlatego ostateczne rozpoznanie powinien przeprowadzić lekarz psychiatra. Celem leczenia pacjenta cierpiącego na chorobę dwubiegunową jest uzyskanie remisji w jej epizodach, co umożliwia powrót do normalnego funkcjonowania, a także zapobieganie nawrotom choroby. Leczenie polega na psychoedukacji chorego, zastosowaniu psychoterapii i leków psychoanaleptycznych, przeciwdepresyjnych i przeciwpadaczkowych stabilizujących nastrój. 

Dostępność poszukiwanych preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Czy choroba dwubiegunowa jest dziedziczna?

W rozwoju choroby dwubiegunowej bardzo istotne znaczenie przypisuje się czynnikom genetycznym. Ryzyko zachorowania zwiększa się w rodzinach, w których rozpoznano ją u jednego lub dwojga rodziców - w tym przypadku nawet do 75%. Obecnie na świecie prowadzi się wiele badań genetycznych nad dziedziczeniem i podłożem genetycznym choroby. Należy pamiętać, że same przystosowania genetycznie nie warunkują rozwoju schorzenia. Dochodzi do niego w wyniku współdziałania wielu czynników (psychologicznych, społecznych, nadużywanie substancji psychoaktywnych lub współistnienie innych chorób somatycznych). 

Bibliografia:

1. Borowiecka-Kluza, J., Siwek, M. (2014). Choroba afektywna dwubiegunowa. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69890,choroba-afektywna-dwubiegunowa. 
2. Poleska, J. (2018). Od depresji do manii – choroba afektywna dwubiegunowa. Praca poglądowa w ramach specjalizacji z farmacji aptecznej, Kierownik specjalizacji: mgr farm. Aleksandra Dengler, Poznań.
3. Rodrigues, A., A., Rosa, A., R., Kunz, M., Ascoli, B., Kapczinski, F. (2021). Choroba afektywna dwubiegunowa – etapy przebiegu i neuroprogresja choroby.  Psychiatr. Pol., 55(3), s. 481–496. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/132961.  
4. Rybakowski, J. (2021). Etiopatogeneza choroby afektywnej dwubiegunowej – stan wiedzy na rok 2021. Psychiatr. Pol., 55(3), s. 481–496. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/132961.​

Autor