Skąd się biorą kolki u niemowląt? Sposoby na kolkę dziecięcą

Czym jest kolka niemowlęca?

Płacz jest głównym mechanizmem niemowląt do komunikowania się z otoczeniem. Przy pomocy płaczu dziecko sygnalizuje swoje potrzeby i dolegliwości. Niemowlęta płaczą, gdy są zmęczone, głodne, potrzebują bliskości, boli je brzuch, jest im zbyt ciepło lub zbyt zimno, a także, gdy trzeba zmienić pieluchę. Po pewnym czasie rodzice z łatwością radzą sobie z rozpoznawaniem i zaspokajaniem tych potrzeb, a dziecko szybko się uspokaja.

U blisko 40% niemowląt, mimo zaspokojenia podstawowych potrzeb, płacz i niepokój nie ustępują. Zjawisko to określa się mianem kolki niemowlęcej i spędza ono, dosłownie i w przenośni, sen z powiek wielu rodziców. Kolki u dzieci występują zazwyczaj między 3. tygodniem a 5. miesiącem życia, niemniej są to granice umowne i u każdego dziecka mogą przebiegać krócej bądź dłużej. Kolkę niemowlęcą stwierdza się, gdy spełnione są poniższe warunki:

• napadowy i niedający się ukoić płacz dziecka utrzymuje się przez co najmniej 3 godziny w ciągu doby (łączny czas płaczu w ciągu dnia);
• pojawia się przynajmniej 3 razy w ciągu tygodnia, przez co najmniej tydzień;
• rozpoczyna się bez uchwytnego powodu i kończy również bez określonej przyczyny.

Kolka niemowlęca nie jest chorobą, a jedynie przejściowym zaburzeniem, które z czasem samoistnie ustępuje. Dzieci, które doświadczają kolki, są zdrowie, prawidłowo się rozwijają i przybierają na wadze.

Jak objawia się kolka u dziecka?

Kolki u niemowląt zazwyczaj rozpoczynają się po południu lub wieczorem. Dziecko odczuwa silny ból zlokalizowany w obrębie jamy brzusznej, więc zaczyna płakać, a nawet krzyczeć. Z wysiłku skóra twarzy ulega zaczerwienieniu, dziecko zaciska piąstki, podkurcza i gwałtownie prostuje nóżki, pręży się. Brzuch może być napięty i powiększony w wyniku nagromadzenia się gazów. 

U maluchów objawy te mogą występować z różnym natężeniem, jednak zawsze wzbudzają niepokój rodziców. Co istotne, przypadłość ta jest równie częsta u dzieci karmionych piersią, co mlekiem modyfikowanym.

Przyczyny kolki u dzieci

Pediatrzy nie są w stanie jednoznacznie określić przyczyny kolki niemowlęcej, gdyż może ich być wiele. Najczęściej wskazuje się na zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, które związane są z jego niedojrzałością. Wśród innych przyczyn wymienia się również:

• niedojrzałość układu nerwowego odpowiedzialnego za czucie trzewne;
• zaburzenia mikroflory jelitowej;
• łapczywe jedzenie i połykanie powietrza podczas jedzenia (aerofagia);
• nieprawidłową technikę karmienia;
• nadmierne wytwarzanie gazów jelitowych;
• nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne (przebodźcowanie).

Kolka może występować w przebiegu przejściowej nietolerancji laktozy lub alergii pokarmowej (np. na białka mleka krowiego), a także patologicznego refluksu żołądkowo-przełykowego. Właśnie dlatego tak ważne jest, by rozpoznać przyczynę występujących objawów, a w razie zdiagnozowania poważnego problemu, podjąć próbę skutecznego leczenia.

Sposoby na kolkę niemowlęcą

Jeżeli powodem kolki niemowlęcej nie jest nietolerancja lub alergia pokarmowa oraz refluks żołądkowo-przełykowy, rodzice mogą spróbować złagodzić nieprzyjemne dolegliwości samodzielnie, korzystając z ogólnodostępnych metod.

• Masaż brzuszka – delikatne masowanie brzuszka ciepłą dłonią zgodnie z ruchem wskazówek zegara pomaga ukoić ból. Pomocne mogą się okazać także ciepłe okłady na brzuszek (na przykład przy użyciu bezpiecznego termoforu z pestek wiśni), ciepła kąpiel, łagodne kołysanie, bliski kontakt z rodzicem, noszenie dziecka w chuście.
• Kojące dźwięki – jednostajny dźwięk suszarki do włosów lub tzw. biały szum może pomóc uspokoić malucha.
• Preparaty probiotyczne – probiotyki mogą zmniejszać objawy kolki jelitowej u niemowląt (badania potwierdzają korzystne działanie szczepów Lactobacillus reuteri u dzieci karmionych piersią). Dostępne są też preparaty ze szczepami Bifidobacterium longum CECT 7894 i Pediococcus pentosaceus CECT 8330 i Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103  (BioGaia ProTectis Baby, Acolka, Dicoflor Baby, Diflos, LoGGic+, Vitis GG).

• Substancje powierzchniowo czynne – krople na kolki u dzieci często zawierają symetykon (Espumisan krople doustne, Bobotic Forte, Infacol, BoboGast) lub dimetykon (Esputicon), które zmniejsza napięcie powierzchniowe pęcherzyków gazu w jelitach. Pęcherzyki pękają, a gaz może być wydalony z jelit, co przynosi szybką ulgę.
• Kateter rektalny – to niefarmakologiczne rozwiązanie na kolkę jelitową u dzieci. Stymulowanie mięśni zwieracza prowadzi do ich rozluźnienia, a w efekcie usunięcia gazów z układu wydalniczego (np. Fridababy Windi, LORTAN Wiaterek).

O ile masaż brzuszka i inne kojące zabiegi są dla dziecka bezpieczne, stosowanie kropli na kolki warto skonsultować z pediatrą.

Autor