Klasterowy ból głowy — jak go rozpoznać? Przyczyny, objawy i leczenie klasterowych bólów głowy

Klasterowy ból głowy — objawy

Klasterowy ból głowy (dawniej nazywany zespołem Hortona lub histaminowym bólem głowy) zlokalizowany jest po jednej stronie głowy. Ataki bólu są bardzo silne. Obejmują okolice oka i policzka, mogą jednak promieniować w kierunku skroni, ucha czy tyłu głowy. Ból zaczyna się nagle i szybko się nasila. 

Charakterystycznymi objawami towarzyszącymi klasterowemu bólowi głowy są niepokój i pobudzenie. Chory nie może spokojnie siedzieć czy leżeć. Ma potrzebę ruchu, może na przykład kołysać się lub chodzić w kółko. 

Jakie są kryteria diagnostyczne klasterowego bólu głowy? 

Klasterowy ból głowy jest rzadką przypadłością. Aby go zdiagnozować, konieczne jest spełnienie poniższych kryteriów: 

• Bardzo silny ból po jednej stronie głowy, w okolicach oka lub skroni.
• Czas trwania ataków: 15-180 minut.
• Częstotliwość ataków: pomiędzy jednym atakiem co drugi dzień a ośmioma atakami w ciągu jednego dnia.
• Występowanie co najmniej jednego z poniższych objawów:
  • zaczerwienienie lub łzawienie oka,
  • zatkany nos lub wydzielina z nosa,
  • obrzęk powieki,
  • pocenie się twarzy,
  • zwężenie źrenicy lub opadanie powieki.
• Niepokój i pobudzenie.

Co to jest klaster? 

Charakterystyczne dla klasterowych bólów głowy jest pojawianie się napadów przez określony czas np. kilka tygodni, a potem następuje okres przerwy. 

Czas, podczas którego pojawiają się ataki, określany jest klasterem. 

W przewlekłej postaci klasterowego bólu głowy nie pojawiają się okresy remisji.

Klasterowy ból głowy — przyczyny

Przyczyny klasterowego bólu głowy nie są do końca znane. Składa się na nie nieprawidłowe funkcjonowanie części mózg — podwzgórza, nerwu trójdzielnego, układu nerwowego oraz naczyń krwionośnych. 

Rolę w jego pojawieniu się odgrywają czynniki genetyczne.

Klasterowy ból głowy — leczenie

Bóle klasterowe trwają krótko i mogą ustąpić, zanim podany lek zacznie działać. Do przerwania ataków stosuje się na przykład sumatryptan lub zolmitryptan podawane podskórnie, lub donosowo. Podczas napadu klasterowego bólu głowy pomaga też wdychanie tlenu. Prewencyjnie, w celu zapobiegania atakom stosuje się m.in. lit i werapamil. 

Klasterowy ból głowy jest schorzeniem przewlekłym. Występują okresy remisji, ale choroba zazwyczaj w końcu powraca. Celem terapii jest zmniejszenie liczby ataków oraz osiągnięcie jak najdłuższej remisji. 

Leki na klasterowych bólów głowy dobierze Ci lekarz neurolog. Przed wizytą możesz przygotować dzienniczek bólu. Zapisuj w nim jak najwięcej szczegółów dotyczących ataku. 

Dostępność leków w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić w serwisie KtoMaLek.pl.

Tworzone są także metody leczenia klasterowego bólu głowy poprzez wszczepianie elektrod w wybrane okolice mózgu czy w pobliże nerwów np. głęboka stymulacja mózgu, stymulacja nerwu wzrokowego.

Klasterowy ból głowy — skala bólu

Pacjenci opisują ból jako najgorszy, jaki czuli w życiu, gorszy od porodu. Ból jest ostry, kłujący, piekący. Nasila się od lekkiego dyskomfortu do przeszywającego bólu w ciągu kilku minut. Ataki często kończą się równie nagle, jak się zaczęły. Ból może pojawiać się w nocy i wybudzać ze snu. 

Ponad połowa pacjentów cierpiących na klasterowe bóle głowy doświadcza z tego powodu myśli samobójczych, co dobitnie wskazuje, jak ogromny ma to wpływ na ich życie.

Klasterowy ból głowy a migrena

Czym ból klasterowy różni się od migreny? Migrena zwykle trwa dłużej, ból jest mniej nasilony i raczej pulsujący niż kłujący. Osoba zmagająca się z atakiem bólu migrenowego zwykle potrzebuje odpoczynku w łóżku.

Bibliografia

1. Bartoszek, K. (2016). Klasterowy ból głowy. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/146312,klasterowy-bol-glowy (dostęp 01.2024)
2. Różniecki, J.J., Bodzioch, M. (2023). Bóle głowy. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.4. (dostęp: 01.2024)
3. May, A., Evers, S., Goadsby, P. J., Leone, M., Manzoni, G. C., Pascual, J., Carvalho, V., Romoli, M., Aleksovska, K., Pozo-Rosich, P., Jensen, R. H., & European Academy of Neurology Task Force (2023). European Academy of Neurology guidelines on the treatment of cluster headache. European journal of neurology, 30(10), 2955–2979.

Autor